کسب و کار کافهها در آستانه سقوط است؟
روزنامه هفت صبح، علی رستگار|
***یک: بسیاری از توریست های خارجی که به تهران سفر می کردند واله و شیدای کافه‌های زیبا و دلباز تهران می‌شدند که دیگر به برند پایتخت ایران بدل شده بودند. کافه هایی که عموما توسط جوانان اداره می شد محلی بود برای نمایش سلیقه ،کوشایی و بردبار بودن آنها. این زنجیره کافه‌های زیبای پایتخت کم کم در اصفهان و شیراز و مشهد و دیگر شهرهای ایران هم پروبال گرفت و با خوردنی‌ها و آشامیدنی های محلی رونق گرفتند.
اما حالا یکی از اصنافی که از شیوع کرونا در کشور ضربه مهلکی خورده کافه وکافی‌شاپ‌ها هستند. الان حدود یک ماه از تعطیلی اجباری این واحدهای صنفی می‌گذرد و با توجه به اینکه آنها جزو مشاغل پرخطر دسته بندی شده‌اند هنوز اجازه بازگشایی نگرفتند. ضمن اینکه بعد از بازگشت هم طبعا کسب و کار آنها رونق سابق را نخواهد داشت. حتی در اسفندماه هم خیلی از کافهها می‌گفتند آمار فروششان سقوط کرده و خودشان به صورت داوطلبانه تعطیل کرده بودند.
باز قبل‌تر ماجراهایی مثل هواپیمای اوکراینی و اعتراضات آبان و قیمت بنزین هم روی کسب و کار کافهها تاثیر منفی گذاشته بود. در مجموع با توجه به اجاره بهای سنگین و هزینه‌های بالا خیلی از این واحدهای صنفی در آستانه تعطیلی دائمی قرار گرفتند. تا همین حالا خبر رسیده که مدیر کافه یکی از تماشاخانه‌های مشهور تهران کلا با مالک مجموعه تسویه کرده. کافه مشهوری در خیابان ویلا ( کافه تهرون ) خبر از تعطیلی قطعی داده.
با مدیر یکی از کافه‌های شمال تهران گپ زدیم که از مشکلات مالی این روزهایشان گفت و مدیر یکی دیگر از کافه‌های پایتخت به هفت صبح توضیح داد که چون خیلی از اقلام مورد نیازش را به صورت اعتباری خریداری کرده الان برای انجام تعهدات مالی‌اش به مشکل خورده و دچار افسردگی شده. مدیران این کافهها برای روزهای آینده و بعد از بازگشایی هم دورنمای مثبتی ندارند. آنها معتقدند تعطیلی دانشگاه‌ها و سینماها و تئاترها به صورت مستقیم روی کسب و کار آنها اثر خواهد داشت. ضمن اینکه شب‌های ماه رمضان که در ساعات پایانی شب کسب و کار آنها رونق می‌گرفت را هم امسال عملا از دست داده‌اند.
*** دو: تعطیلی قریب الوقوع کافهها عواقب دیگری هم دارد. طی یک دهه اخیر تعداد کافه‌های تهران رشد ۶۰ تا ۷۰درصدی داشته و به گفته رئیس اتحادیه کافی‌شاپ‌ها تعدادشان در تهران به ۲۵۰ کافه رسیده. تنوع و تکثر کافهها به خصوص در پایتخت عملا به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده و چند مرتبه دیدیم که حتی توریست‌های خارجی خلاقیت‌و تنوع آنها را تحسین کرده بودند. اینکه می‌شد با سرمایه‌ای بین ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون یک کافه راه‌اندازی کرد و خب جذابیت‌های خاص این شغل هم زمینه گرایش خیلی از جوانان به سمت این شغل را فراهم کرد.
اتفاق خوبی که این وسط افتاد اشتغالزایی برای تعداد زیادی از جوانان بود. در هر کافه به طور متوسط بین ۵ تا ۱۰ نفر شاغل هستند و با ضربه‌ای که کرونا زده خیلی از این شغل‌ها از دست می‌رود. برای مقابله با این خسارت تعدادی از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی دست به کار شدند و طرحی راه انداختند به نام نسیه معکوس. به این صورت که کسب‌‌وکارهایی که هنوز تعطیل هستند می‌توانند روی یک نرم افزار خدماتشان را پیش‌فروش کنند. به طور مثال کافهها برای اینکه در تامین نقدینگی و پرداخت حقوق پرسنل به مشکل نخورند می‌توانند بن اعتباری یا کارت تخفیف بفروشند و بعد از بازگشایی به مشتریان در ازای آن سرویس بدهند. هنوز البته خیلی از این ایده استقبال نشده اما اگر می‌شد که عالی بود.
*** سه: جزئیات خسارت‌های مالی یک کافه را از مدیر یکی از کافه‌های تهران جویا شدیم و او توضیح داد که خیلی از مواد اولیه و تجهیزات و دکور و قهوه را به صورت چکی خریداری کرده و الان در انجام تعهداتش به مشکل خورده. ضمن اینکه اجاره کافهها در تهران به طور معمول کمتر از ۸ میلیون تومان در ماه هم نیست و این اصلی‌ترین هزینه‌ای است که در این مدت تعطیلی به آنها تحمیل شده. به اضافه اینکه آنها در پرداخت حقوق نیروهایشان به مشکل خوردند. البته خیلی از جوانانی که در کافهها کار می‌کنند اصلا بیمه نیستند.
یک سالن‌دار حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان حقوق می‌گیرد. آشپزها به طور متوسط سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و باریستاها حداقل ۳ میلیون تومان دستمزد می‌گیرند. مدیران کافهها از پرداخت این حقوق‌ها عاجز ماندند و از همین حالا بعضی به فکر واگذاری افتادند. اگر هم موفق به واگذاری نشوند عملا باید قید هزینه‌های سرسام‌آوری را که برای دکور و کافه‌آرایی کردند بزنند. این در حالی است که رئیس اتحادیه آبمیوه، بستنی و کافی‌شاپ‌های تهران چندی پیش در مصاحبه‌ای گفته بود پایتخت از نظر تعداد کافه هنوز اشباع نشده و هر محله ظرفیت دست کم یک کافه را دارد.
*** چهار: پریا آقایی از مدیران کافه و کتابفروشی روشنان در گفت‌وگو با هفت صبح در مورد اوضاع کسب و کارشان در روزهای کرونایی توضیح می‌دهد:«کتابفروشی ما از روز شنبه این هفته بازگشایی شده اما کافه همچنان بسته است. به کتابفروشی هم البته کسی مراجعه نمی‌کند. ما از ۱۸ اسفند به صورت داوطلبانه به علت مسئولیت اجتماعی خودمان داوطلبانه موقتا تعطیل کردیم. بعد هم که از ابتدای عید اعلام شد باید همه واحدهای صنفی بسته باشند و هنوز زمان بازگشایی اعلام نشده.»
او در پاسخ به این سوال که در این مجموعه برای چند نفر اشتغالزایی شده توضیح داد:«ما در قسمت کافه بین ۲۰ تا ۲۵ نیرو داریم و در بخش کتابفروشی ۱۰ نفر مشغول کار هستند. ما فعلا تا جایی که پول داشتیم سعی کردیم حقوق پرسنل را بدهیم اما بعضی از نیروهای خودشان با ما قطع همکاری خواهند کرد چون ساکن شهرستان هستند و به تهران برنمی‌گردند. فعلا ما برای بقا می‌جنگیم اما هیچ‌گونه پشتوانه‌ای نداریم. اجاره بها و هزینه‌های سنگین از حد توان ما خارج است. اگر در روزهای آینده مجوز بازگشایی هم داده شود نمی‌دانیم چقدر بتوانیم ادامه بدهیم چون همان قبل از عید و تا ۱۸ اسفند که باز بودیم هم روز به روز تعداد مشتری‌ها کمتر می‌شد.»
آقایی در مورد اینکه درآمد روزانه یک کافه در تهران چقدر است می‌گوید:«درآمد و هزینه‌ها خیلی بستگی به موقعیت و مساحت و امکانات یک کافه دارد. ممکن است یک کافه با روزانه ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان درآمد داشته باشد و اما یک کافه روزانه ۱۵میلیون تومان. به طور معمول اما یک کافه در حالت عادی باید ۳۰درصد سوددهی داشته باشد که در این وضعیت قطعا خیلی از کافهها نمی‌توانند این رقم را محقق کنند و به زودی چاره‌ای جز تعطیلی دائم ندارند.»
