کاهش تعرفه واردات خودرو هم بازار را تکان نخواهد داد!
روزنامه هفت صبح، نگین باقری | آیین‌نامه‌نویسان وزارت صمت هنوز هیچ خبری از پشت درهای بسته بیرون نداده‌اند. در حالی که آنها قرار بود روز یکشنبه سرنوشت خودروی خارجی را تعیین کنند، همین سه روز پیش مشخص شد قوانین تعرفه گذاری گمرک هم تغییراتی کرده. دولت تصمیم گرفته حالا که واردات خودرو را آزاد کرده، نرخ تعرفه گذاری آن را کاهش دهد. اخبار غیر رسمی وجود دارد که بر اساس آن اگر قبلا خودروها با ۴۱ یا ۹۵ درصد سود بازرگانی وارد کشور می‌شدند حالا این سود کاهش یافته است.
برای کاهش نظام تعرفه دو مدل درنظر گرفته شده: از این به بعد قرار است خودروهایی که پیشرانه‌ای بیشتر از هزار سی سی دارند با ۲۸ درصد سود وارد شوند و آنهایی که زیر هزار سی‌سی هستند با یک درصد سود. این گزارش را روزنامه دنیای اقتصاد داده و گفته بر اساس اطلاعاتی که به دست آنها رسیده از این به بعد پرداختی‌های مهمی که قبلا برای واردات خودرو داشتند به صورت چشم‌گیری با کاهش روبه‌رو بوده است. حالا این سرنوشت بازار طوفانی خودروهای میان‌رده داخلی ما را تغییر خواهد داد؟
این روزها کارشناسان وزارت صمت مشغول چانه‌زنی برای واردات خودرو بر اساس سه سناریو هستند: اولین سناریو را مجلس داده و نوشته بود که حداکثر قیمت خودروی وارداتی ۲۵ هــزار دلار و حجم موتــور آن دو هزار و ۵۰۰ سی‌سی باشــد. نظر دولت ولی بر این است که سقف قیمت خودروی وارداتی را ۱۷ هزار دلار تعیین کند که ظرفیت موتور آنها بیشتر از دو هزار سی‌سی نباشــند. سناریو آخر هم دور از انتظار است ولی شایعه این وجود داشت که دولت تصمیم گرفته سقف خودروی وارداتی را هفت هزار دلار و پیشران آن را هزار سی سی درنظر بگیرد.
در حالی که خبر موثقی هنوز از این آیین نامه به بیرون درز نکرده، اتفاق دیگری در بازار خودرو رخ داده است. روز یکشنبه روزنامه دنیای اقتصاد نوشت که دولت برای کاهش تعرفه پیشقدم شده. درواقع این قدم دوم دولت برای خودروهای وارداتی بوده که روی آن حساب کرده تا بازار خودروهای داخلی را کنترل کند. به خاطر همین هم وزارت صمت پیشنهاد داده تعرفه واردات کاهش یابد و گویا هیات دولت هم پذیرفته.
چه فایده؟
در قدم اول می‌شود از تغییرات نظام تعرفه‌ای خوشحال شد اما خاطرتان باشد که خودروهای قدیمی وارداتی با دلار چهار هزار و ۲۰۰ تومانی وارد کشور می‌شدند که حالا رشد حدود ۷ برابری نرخ دلار طی سال‌های ممنوعیت، باعث شده کاهش تعرفه هم تهدید معناداری برای تولید داخلی نباشد. اگر قیمت خودروها را با تعرفه جدید محاسبه کنیم می‌بینیم که حتی خودروهای اقتصادی هم که قرار است وارد کشور شوند، در بازار ایران به نرخ نزدیک یک میلیارد تومان می‌رسند که عملا بخش خودروی اکونومی داخلی را تکان نخواهد داد. بیایید مرحله به مرحله قیمت چهار مدل خودرو را حساب کنیم.
تا اینجا این را گفتیم که قرار است از این به بعد اگر پیشران خودرویی بین هزار تا دو هزار سی‌سی باشد تعرفه آن به ۳۲ درصد (۲۸ درصد سود بازرگانی به علاوه چهار درصد حقوق ورودی) برسد و تعرفه خودروهای زیر هزار سی سی هم به پنج درصد خواهد رسید. برای اینکه حساب کنیم قیمت یک خودروی وارداتی چقدر تغییر می‌کند این را هم باید در نظر بگیریم که ارز مرجع در گمرک از ۴۲۰۰ به ۲۳ هزار تومان تغییر کرده و تعرفه واردات خودرو هم بر اساس ارز ۲۳ هزار تومانی محاسبه می‌شود.
مدل اول: بیایید فرض کنیم که خودروی رنو داستر مدل ۲۰۱۸ در اروپا که حدودا ۱۳ هزار دلار قیمت دارد اجازه ورود به کشور را پیدا خواهند کرد. حالا این خودرو با چه قیمتی به دست مصرف‌کننده ایرانی می‌رسد؟ از آنجایی که پیشرانه این خودرو ۱۹۸۸ سی‌سی ظرفیت دارد پس تعرفه آن ۳۲ درصد محاسبه خواهد شد. با این تعرفه جدید، داستر به قیمت ۴۹۲ میلیون و ۱۸۰ هزار تومان می‌رسد. ولی این تمام راه نیست؛
غیر از تعرفه باید هزینه‌ای هم بابت عوارض، مالیات بر ارزش افزوده، گواهی اسقاط، نرخ ترخیص و … اضافه شود که قیمت آن را حدود دوبرابر خواهد کرد. از آنجایی که محاسبه این عدد کمی پیچیده می‌شود، دبیر انجمن واردکنند‌گان خودرو فرمولی تقریبی می‌دهد که با کمک آن می‌شود به صورت حدودی گفت این خودروی ۱۳ هزار دلاری وقتی به ایران برسد ۹۵۲ میلیون تومان ارزش‌گذاری خواهد شد. حالا در حالت قبل این خودرو اگر اجازه واردات داشت با تعرفه ۹۵ درصدی باید وارد کشور می‌شد که یعنی قیمت نهایی آن به مبلغ یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان به دست مشتری می‌رسید.
مدل دوم: بیایید حساب کنیم که سقف قیمت خودروهای وارداتی ۱۰ هزار دلار تعیین خواهد شد. در این رنج قیمتی می‌شود یک ب ام و سری ۷ مدل ۲۰۱۱ یا آئودی A8 سال ۲۰۱۰ وارد کرد که باز باید با تعرفه ۳۲ درصدی وارد شود که قیمت نهایی را برابر با ۶۸۰ میلیون تومان خواهد کرد. این عدد تقریبا برابر با قیمت ۲۰۷ اتوماتیک صفر سال در بازار است و احتمالا می‌تواند روی این بخش اثرگذار باشد.
همچنین از آن طرف تعداد خودروهایی که موتور آنها هزار سی سی ظرفیت دارد بسیار کم است ولی مثلا ساندرو یک موتور ۹۹۹ سی سی دارد که قیمت آن ۱۰ هزار دلار می‌شود و با همین قیمت آئودی ۱۰ سال قدیمی‌تر در ایران می‌تواند به فروش برسد. ولی این را در نظر داشته باشید که این دو مدل خودروی خارجی دیگر در سطح خودروهای ارزان‌قیمت بازار اروپا هستند و با خودروی میان رده داخل ایران قدرت رقابت دارند.
مدل سوم: عملاً هیچ برند معتبری خودرویی با قیمت زیر ۱۰ هزار دلار به فروش نمی‌رساند ولی مثلا یک وولینگ مینی را می‌شود با ۴ هزار و ۵۰۰ دلار وارد کشور کرد که با این حساب در ایران باید حدود ۳۰۰ میلیون تومان به فروش برسد اما به خاطر طراحی جمع و جور و مینیمالی که دارد بعید است با وجود قیمت مناسب توجه‌ها را به خودش جلب کند.
مدل چهارم: از آن جایی که مدل مطلوب مجلس این است که سقف قیمت خودروی وارداتی ۲۵ هزار دلار باشد می‌شود با این عدد خودروی تویوتا یاریس مدل ۲۰۲۰ را می‌شود وارد کرد که تا از گمرک عبور کند و به نمایشگاه برسد حداقل به قیمت یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.
در نظر داشتن این چهار مدل می‌شود نتیجه گرفت که اگرچه کاهش تعرفه اتفاق مثبتی بوده اما چون قیمت ارز مرجع تغییر کرده و از چهار هزار و ۲۰۰ به ۲۳ هزار تومان رسیده هزینه واردات عملا برای طبقه متوسط تاثیرگذار نخواهد بود. درنتیجه حتی با وارد کردن خودروهای اکونومی خارجی نمی‌‌توان با قیمت خودروهای میان قیمت داخلی بازی کرد تا بازار آنها کمی آرام بگیرد.
احتمالا خودروهای ارزان قیمت خارجی تنها گزینه‌ای خواهند بود که میان‌رده‌های ایرانی مانند ۲۰۷ یا دنا را با کاهش قیمت روبه‌رو کند اما قیمت پراید، تیبا، کوییک و ۲۰۶ با واردات خودرو هم نجات پیدا نخواهد کرد. در واقع منطق بازار خودرو اینطور حکم می‌کند که اگر می‌شد خودروهای گران قیمت خارجی را با ۶۰۰ میلیون تومان خرید، آن وقت خط تولید دنا و واردات خودروهای چینی ورشکسته می‌شد. بنابراین سیاستگذاران هم طوری برنامه‌ریزی می‌کنند که خودروهای وارداتی حداقل از خودروهای میان رده چینی گران‌تر حساب شود تا این دو بازار آسیب کمتری ببینند.
بازی با دلار، بازی با واردات
همچنین احتمال دیگری که وجود دارد این است که دلار از ۳۰ هزار و ۵۰۰ تومان هم بیشتر شود که عدد نهایی خودروها را باز بالاتر از این عددها خواهد برد. بنابراین حتی اگر تعرفه کاهش یابد، افزایش دلار سپر خودروسازان خواهد بود تا باز آنها از هم نپاشد و مشتری‌های خود را از دست ندهند.
