چگونه می‌توان در انتخابات پیروز شد؟
روزنامه هفت صبح، آرش پورابراهیمی | تاریخ نسبتا کوتاه انتخابات ریاست‌جمهوری ایران یک درس مهم برای جناح‌های سیاسی دارد: اگر جناح شما در نظرسنجی‌ها جلو است باید بر سر یک نامزد اجماع کنید تا در دور نخست پیروز شوید و اگر در نظرسنجی‌ها عقب هستید، از حضور نامزدهای بیشتر در انتخابات استقبال کنید بلکه بتوانید انتخابات را به دور دوم بکشانید. بر این اساس اصولگرایان که حالا با پنج نامزد در انتخابات حاضر شده‌اند، باید در هفته آخر روی یک نامزد اجماع کنند. اما شاید این اجماع (حداقل به طور کامل) در میان اصولگرایان شکل نگیرد و این احتمالا تنها روزنه امید آقای همتی برای پیروزی در انتخابات خواهد بود. تا زمان نگارش این متن (یکشنبه صبح) که هنوز هیچ نامزدی انصراف نداده است.
اصولگرایان با خیالی نسبتا راحت به صحنه انتخابات می‌نگرند؛ آخرین نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان (ایسپا) نشان می‌دهد حدود ۸۰درصد رای‌دهندگان نامزدی اصولگرا را انتخاب می‌کنند. اما همین خیال نسبتا راحت بابت پیروزی ممکن است به پاشنه آشیل آنها تبدیل شود. اصولگرایان در سال ۱۳۹۲ با چهار نامزد در انتخابات حاضر شدند و حدود ۱۸میلیون رای کسب کردند. نتیجه اجماع اصولگرایان روی نامزدی ابراهیم رئیسی در سال ۱۳۹۶ کسب کمتر از ۱۶میلیون رای بود.
امسال هم اجماع اصولگرایان روی یک نامزد (برای مثال آقای رئیسی) احتمالا از مجموع آرای آنها خواهد کاست، اما آنچه اهمیت دارد کسب بیش از ۵۰درصد کل آراست. تعداد نامزد کمتر احتمالا از کل آرا خواهد کاست اما شانس نامزد پیشتاز برای کسب بیش از ۵۰درصد آرا را افزایش خواهد داد. این راهکاری است که اصلاح‌طلبان در سال ۱۳۹۲ به کار گرفتند. تقریبا با اطمینان می‌توان گفت اگر آقای عارف از انتخابات سال ۱۳۹۲ کنار نرفته بود، انتخابات به دور دوم کشیده می‌شد. عدم اجماع میان اصلاح‌طلبان در سال ۱۳۸۴ هم در نهایت به شکست آنها انجامید.
اما مشخص نیست که نامزدهای اصولگرا چقدر راحت به نفع یکدیگر کنار بروند. آقای قاضی‌زاده و آقای زاکانی را در نظر بگیرید. شاید به نظر برسد که این دو قرار نیست تا پایان در رقابت‌ها باقی بمانند اما جالب اینکه در میان پنج نامزد اصولگرا، تنها نامزدهایی که اقبال عمومی به آنها رو به رشد است (از فاصله ۱۱خرداد تا ۲۰خرداد) همین دو نامزد (قاضی‌زاده و زاکانی) بوده‌اند. در نتیجه شاید این دو نامزد وسوسه شوند که با تداوم روند رو به رشدشان در نظرسنجی خود را به جایگاه دومین نامزد اصولگرا برسانند. کنار کشیدن سعید جلیلی و محسن رضایی حتی از دو نامزد قبلی هم سخت‌تر است.
آقای جلیلی مدت‌هاست خود را برای این انتخابات آماده می‌کند. او با هوشمندی از حضور در انتخابات سال ۱۳۹۶ سرباز زد و در تمام این سال‌ها با راه‌اندازی دولت سایه کوشید که خود را در قامت رئیس‌جمهور نشان دهد. همین حالا برخی از طرفداران ایشان پیشنهاد می‌دهند که بهتر است آقای رئیسی به‌جای آقای جلیلی کنار برود تا خیال آنچه آنها جبهه انقلاب می‌نامند از روسای سه قوه راحت باشد. همچنین بعید است محسن رضایی از رقابت‌ها کنار بکشد، به‌خصوص که او وعده داده تا آخر در رقابت باقی خواهد ماند. تاثیر آقای رضایی بر انتخابات را نباید دست‌کم گرفت. در انتخابات سال ۱۳۹۲ تنها نامزدی که توانست جلوی پیروزی آقای روحانی را در همه استان‌ها بگیرد، آقای رضایی بود.
او در استان‌های چهارمحال و بختیاری، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد بیشترین آرا را به خود اختصاص داد. همین حالا هم در نظرسنجی ایسپا آقای رضایی پس از آقای رئیسی در جایگاه دوم قرار دارد. می‌توان انتظار داشت اصولگرایان امسال در مجموع بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون رای کسب کنند. همانطور که گفته شد رای آنها در سال ۱۳۹۲ حدود ۱۸میلیون و در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۶میلیون بود. اگر نظرسنجی ایسپا از میزان آرای هر نامزد و برآورد مشارکت ۴۱درصدی را در نظر بگیریم، سبد رای اصولگرایان فعلا حدود ۱۹میلیون رای را در خود جای داده است.
طبق این نظرسنجی آقای رئیسی حدود ۱۶میلیون رای را به‌دست خواهد آورد که بسیار نزدیک به تعداد آرای او در سال ۱۳۹۶ است. اگر اصولگرایان در اجماع روی یک نامزد ناکام بمانند، نامزد پیشتاز آنها احتمالا حدود ۱۶میلیون رای را به دست خواهد آورد اما در صورت اجماع، ممکن است تا ۱۸میلیون رای هم بالا برود. در حالت نخست (عدم اجماع اصولگرایان)، اصلاح‌طلبان با حدود ۱۳میلیون رای می‌توانند انتخابات را به دور دوم بکشانند که این به معنی مشارکتی ۵۳درصدی است.
اما اگر اصولگرایان روی نامزدی آقای رئیسی اجماع کنند و او حتی فقط ۱۶میلیون رای کسب کند، در این صورت اصلاح‌طلبان برای پیروزی به بیش از ۱۶میلیون رای نیاز دارند. چنین آرایی با توجه به وضعیت فعلی نامزدهای اصلاح‌طلب در نظرسنجی‌ها بیشتر به معجزه شبیه است.
اصولگرایان اگر می‌خواهند پیروز شوند کافی است روی یک نامزد اجماع کنند اما اصلاح‌طلبان برای پیروزی از یک‌سو نیاز دارند که اقبال دیگر نامزدهای اصولگرا غیر از آقای رئیسی در میان پایگاه رای اصولگرایان افزایش یابد و این نامزدها در انتخابات باقی بمانند و از سوی دیگر بخشی از پایگاه رای اصلاح‌طلبان هم تصمیم بگیرند که پای صندوق حاضر شوند.
