چشم بهراه مثلث جبلی، طهماسب و کلاهقرمزی
روزنامه هفت صبح، نگین باقری | در حالیکه از اواخر سال گذشته شایعههای اختلاف حمید جبلی و ایرج طهماسب جدی شده بود، دیروز آقای مجری نشان داد که اوضاع به این تلخی هم که تصور میشد، نیست. مهدی آشنا، عکاس مجموعه کلاهقرمزی تصویری از حمید جبلی در اینستاگرامش گذاشت که با واکنش جالب ایرج طهماسب روبهرو شد. طهماسب برای این عکس نوشت: «جان من است او…». با این کامنت محبتآمیز به نظر رسید که یا شایعهها صحت نداشته و یا اختلاف و کدورتها تمام شده است.
هر کدام از این دو اتفاق افتاده باشد، «جان من است او» از سمت آقای مجری میتواند مقدمهای برای همکاری دوباره این دو یار غار قدیمی باشد.برای اینکه ببینیم دوستی این دو نفر از کجا شروع شده، باید به دهه پنجاه برویم. اینطور که جبلی گفته او و ایرج از سال ۱۳۵۰ با همدیگر کار میکنند و بهغیر از این، از همان نوجوانی با هم دوست بودند.
با اینکه این همکاری از نوجوانی شروع شده بود اما سال ۱۳۶۳ و با ساخت مدرسه موشها بیشتر شناخته شدند. آن زمان هر دو آنها در پشت صحنه عروسکگردانهای این مجموعه تلویزیونی بودند. سپس طهماسب ۲۶ساله و جبلی ۲۷ساله بودند که شهر موشها را با همکاری مرضیه برومند کلید زدند. بازی عروسک کپل با جبلی بود و دمباریک برعهده طهماسب. بازهم این همکاری سال بعد در شهر موشهای ۲ ادامه یافت.
تا اینجای کار این دو نفر هنوز بهاندازه امروز مشهور نشده بودند. چه کسی است که نداند اسم این دو نفر درواقع با کلاهقرمزی شهرت پیدا کرد؟ تا قبل از کلاهقرمزی آنها همکاریهای کم و زیادی با یکدیگر داشتند ولی در هیچکدام از این برنامهها بهاندازه کلاهقرمزی خاطرهساز نشدند.
کلاهقرمزی وارد میشود
اول از همه این دو نفر در برنامه «جغجغه و فرفره» با کارگردانی و مجریگری ایرج طهماسب و نویسندگی حمید جبلی، ساخت برنامه کودک برای تلویزیون را شروع کردند. در این برنامه شش عروسک بهنامهای جغجغه و فرفره، ژولیپولی و گلابی و از همه مهمتر کلاهقرمزی و پسرخاله حضور داشتند. عروسک کلاهقرمزی ولی ۱۰ سال قبل از اینها ساخته شده بود و خیلی اتفاقی به برنامه جغجغه راه پیدا کرد.
ماجرا این بود که سال ۱۳۶۰ برای یک برنامه تلویزیونی بهنام «سقائک و شانه بهسر دانا» شخصیتی شبیه مورچه، کچل و با دو شاخ ساخته شده بود که لباس راهراه داشت. کارگردان آن برنامه ایرج طهماسب بود ولی عروسک را سازنده عروسکهای مدرسه موشها ساخته بود. این مورچه سال ۱۳۷۰ در حالیکه طهماسب و جبلی مشغول ساخت برنامه تلویزیونی جغجغه و فرفره بودند، با کمی تغییر به کاراکتر کلاهقرمزی تبدیل شد.
شکل برنامه هم اینطور بود که در آن ایرج طهماسب، بهعنوان آقای مجری نامههایی که بچهها برای تلویزیون فرستاده بودند میخواند و به شکل آموزشی و تربیتی برنامه را پیش میبردند. ولی برنامه از جایی به بعد کسالتبار میشود و برای همین تیم جبلی-طهماسب به همراه اعضای دیگر، تصمیم میگیرند شخصیت مورچه را دوباره از آرشیو صداوسیما بیرون بیاورند و تغییراتی در آن بدهند. جبلی اینطور تعریف کرده: «برای اینکه برنامه به یکنواختی نیفتد، میخواستیم عروسکی وارد آن کنیم.
اما بودجهمان خیلی کم بود و حتی امکان ساخت یک عروسک را هم نداشتیم. یکروز گفتند میتوانید در آرشیو عروسکهای سازمان صداوسیما دنبال عروسک و شخصیت بگردید. در آرشیو، همه عروسکها مثل یک خاکروبه روی هم ریخته بود. ما هم گشتیم و از بین آنها یکی را پیدا کردیم و شکلش را تغییر دادیم.» با این داستان بود که هم کلاهقرمزی به همان شکلی که امروز میشناسیم درآمد و هم همکاریهای جدیتری بین این دو نفر شکل گرفت.
بعد از این همکاری بازهم در سال ۱۳۷۳ در برنامه دیگری به اسم صندوق پستی که ادامه همان جغجغه و فرفره بود، در تلویزیون ادامه پیدا کرد. این برنامه را هم طهماسب و هم جبلی با هم نوشته بودند. کلاهقرمزی و بقیه عروسکهای این برنامه از اینجا راهشان را جدا کردند و مسیر سینمایی جبلی و طهماسب با تبدیل شدن کلاهقرمزی به یک ستاره تلویزیونی، جدیتر شد. بعد از این با اضافه شدن پسرخاله در فیلم سینمایی که سال ۱۳۷۳ ساختند، همانطور که همکاری جبلی و طهماسب بیشتر میشد، کلاه قرمزی و پسرخاله هم در آثار بیشتری همراه هم شدند.
تا ۸ سال بعد دیگر چیزی از سوی این تیم ساخته نشد که دوباره کلاه قرمزی و سروناز محصول خلاقیت این دو نفر در سینماها به اکران درآمد. بعد از آن سال ۱۳۸۵ یک مجموعه چهارقسمتی به اسم کلاهقرمزی در فرنگ ساختند و از سال ۱۳۸۸ این عروسک محبوب وارد جنگ نوروزی شد. طهماسب و جبلی از این زمان دیگر شخصیتهای جدیدی هم به دوستان کلاهقرمزی اضافه میکردند. این مجموعههای نوروزی بهجز دو سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ تا سال ۱۳۹۷ هم ادامه پیدا کرد. بعد از آن به دلیل دعوای حقوقی با صداوسیما، این عروسکها دیگر از چرخه تولید تلویزیونی خارج شدند. این را هم اضافه کنیم که در این حین در سال ۱۳۹۱هم تیم جبلی-طهماسب، کلاهقرمزی و بچهننه را ساختند.
شکوفایی کلاهقرمزی همزمان با دوستی جبلی-طهماسب
کلاهقرمزی در تمام این سالها بخشی از جذابیت خودش را مدیون دوستی جبلی-طهماسب بود. برای نسلی که در کودکی و نوجوانی پا بهپای کلاه قرمزی بزرگ شد، عوامل پشت صحنه هم به جذابیت بازیگران جلوی صحنه بودند و نمیشد این دو نفر را بدون دیگری تصور کرد. بهخاطر همین حتی هرجا هم که کلاهقرمزی نبود، باز این دو نفر بدون یکدیگر دیده نمیشدند. نمونه آن فیلمهای یکی بود، یکی نبود (۱۳۷۹)، دختر شیرینیفروش (۱۳۸۰)، زیر درخت هلو (۱۳۸۴) و رفیق بد (۱۳۸۶) با بازی هر دو این سینماگر است که در آن کلاهقرمزی حضور نداشته ولی جبلی و طهماسب در آن بازی کردهاند.
ماجرای اختلاف این دو دوست با صداوسیما چه بود؟ سازندههای جنگهای نوروزی کلاهقرمزی با صداوسیما وارد اختلافاتی بر سر پرداختی برنامه روبهرو شدند. اینطور شد که با وجود اینکه سال ۱۳۹۸ کلاهقرمزی ساخته شد، بهخاطر نپرداختن کامل دستمزدها این برنامه پخش نمیشود. این دو دوست هم بعد از این اتفاق دیگر هیچ اثر تلویزیونی یا سینمایی بیرون عرضه نمیکنند و به جایش کتاب مینویسند. هم جبلی و هم طهماسب در این دوران کتاب خاطرات خود را نوشتهاند.
بعد از شروع همکاری طهماسب با نماوا برای ادامه کلاهقرمزی، طهماسب به دلیل مشکلات حقوقی نتوانست عروسکهای قدیمی را با خود به نمایش خانگی ببرد. دلیل آنهم این بود که طی یک دعوای حقوقی صداوسیما اعلام کرد که همه آن عروسکهای محبوب از نظر مالکیت فکری به این سازمان تعلق داشتند و اجازه نمیداد که جایی دیگر از آن استفاده شود. اینطور شد که شخصیتهای جدیدی برای سال ۱۴۰۱ ساخته شد اما با این تفاوت که اینبار حمید جبلی دیگر نقشی در نویسندگی و ساخت این عروسکها نداشت.
غیبت جبلی از کجا شروع شد؟
امسال سریال عروسکی طهماسب بدون حضور جبلی در شبکه نمایش خانگی عرضه شد. درباره دلایل قهر این دو نفر گمانهزنیهای زیادی وجود دارد. مثلا گفته میشود که محدودیتهای صداوسیما برای جلوگیری از ساخت کلاهقرمزی منجر به ناراحتی و افسردگی جبلی شده که دیگر نمیتواند روح جدیدی به عروسک جدید بدمد و به دوستیاش با کلاه قرمزی پایان بدهد.
از آن طرف میگویند همین که جبلی هیچ اظهارنظری درباره مهمونی ۱۴۰۱ نداشته یعنی بین او و طهماسب کدورتی وجود دارد. مسائل مالی یکی از همین دست شایعات است ولی با این حال قبلا حمید مدرسی از تهیهکنندههای این برنامه به هنر هفتم گفته بود که «باور کنید من برای بستن قرارداد با طهماسب هم معمولا زیاد درباره مسائل مالی وسواس به خرج نمیدهم و معمولا به صورت توافقی کار را پیش میبریم.
حمید و مجید مدرسی جزو تهیهکنندگانی هستند که برای عقد قرارداد با تیم آنها بیشتر از یک دقیقه چانه نمیزنم. آنها رقم پیشنهادی را میگویند و من هم پیشنهاد خودم را میگویم و خیلی زود قرارداد امضا میشود.» با وجود این گمانهزنیها دیروز بعد از کامنت پرحاشیه طهماسب، او عکس جبلی را استوری و بینندگان قدیمی خودش را به ظهور دوباره مثلت جبلی-طهماسب-کلاهقرمزی امیدوار کرد.