پنج پیشنهاد اصلاح قانون داوری VAR
روزنامه هفت صبح، شهنام صفاجو | بله درست می‌گویید! مثل همه شما خوب می‌دانم که این حرف‌ها و نوشته‌ها به مقر فیفا در ژنو که چه عرض کنم، به همین خیابان سئول خودمان هم نمی‌رسد تا فرمان فوتبال در مسیر این بازنوشت ضروری قرار گیرد؛ پس این متن عریضه‌ای خطاب به دوستداران فوتبال است تا روزی فرا رسد که هر لحظه فوتبال پُر از هیجان و تب و تاب مستطیل سبز شود.
بازی پُر از حادثه و وقفه تاتنهام- چلسی که با پیروزی غیرمنتظره 1-4 آبی‌های لندنی همراه بود، اساس این نوشته است که یک پای ماجرا مثل همیشه آقای مایکل اولیور پُرحاشیه بود؛ داوری که به‌راستی ردای قضاوت برازنده‌اش نیست و تصمیمات سینوسی وی هر طرفدار فوتبالی که حافظه خوبی دارد را اذیت می‌کند؛ او که هیچوقت ثبات داوری نداشته و سوت‌هایش مورد نقد رسانه‌ها هم قرار گرفته است.
توقف‌های مکرر دربی آبی و سفید لندن، بارش کارت‌های زرد و قرمز و انتظارهای طولانی پشت مکعب VAR همه را خسته کرده بود؛ اولیور اجازه نداد یک رقابت فوتبالی شکل بگیرد تا روح فوتبال از این نوع قضاوت آزرده‌خاطر شود.این مقاله شامل پنج پیشنهاد است که اجرایی شدن آن باعث می‌شود هر تماشاگر طرفدار هر تیمی شاهد بازی بهتری در میدان فوتبال باشد.
یک: نوسان وار
طی سال‌های اخیر ظهور فناوری VAR که مخفف جمله Video Assistant Referee و به معنای دستیار ویدئویی داور است، راه‌حلی برای حل و فصل اشتباهات فاحش داوری بوده است؛ اما میزان و نوسان دخالت مردان سیاه‌پوش داخل کیوسک در امر داوری بازی همواره مورد نقد و تردید بوده است. در یک میدان سرپرست داوری ویدئویی تمایلی به دخالت روی خطاهای آشکار نشان نمی‌دهد و در رقابتی دیگر، داور وار در صحنه‌هایی دخالت می‌کند که شرح وظیفه‌اش نیست.
این رفتار دوگانه بارها مورد انتقاد مربیان و کارشناسان فوتبال قرار گرفته و به نظر باید راه‌حلی برای ثبات کمک داوران ویدئویی در صحنه‌های فوتبالی پیدا کرد. پیام واضح است: داور تصمیم‌گیرنده اصلی است و باید در بسیاری موارد رای او و کمک داوران روی خط ملاک داوری ارزیابی شود. به این معنا در یک بازی فوتبال خیلی نیازی به دخالت VAR احساس نمی‌شود تا بازی از تب و تاب نیفتد و سررشته داوری هم از دست سرداور خارج نشود. آنگه پوستوکوگلو هم بعد بازی مورد اشاره گفت: «وقفه‌های زیاد به‌خاطر VAR فقط اقتدار داور را کم می‌کند. من این را دوست ندارم.»
دو: بخشش وار
اجازه دهید این ایده را مطرح کنیم تا کمک داوران ویدئویی در ترسیم خط آفساید فضل و بخشش نموده، نوک کفش یا انگشت دست بازیکن مهاجم یا مدافع را ملاک تصمیم‌گیری خود قرار ندهند. واضح است که آن خط‌های فرضی باید بر مبنای گرانیگاه بدن مدافع و مهاجم ترسیم شوند، نه بخش کوچکی از دست یا پا که به شکل غیرطبیعی در صحنه مورد نظر باز شده و معیار تشخیص آفساید برآورد می‌شود.
این یک ظلم به فوتبال تهاجمی است و این تصمیمات غلط کیوسک‌وار باعث جلوگیری از فلسفه فوتبال می‌شود که ثبت گل و رضایت تماشاگر، همواره اصل اساسی آن بوده است. سابق بر این به کمک داوران روی خط یادآوری شده بود که حتی در شرایط مساوی هم پرچم نزنند تا از سرعت بازی و ثبت گل جلوگیری نکنند؛ حال چرا بعد ورود وار این سخت‌گیری‌های عجیب به فوتبال تهاجمی گرفته می‌شود تا مثلاً به‌خاطر یک تار مو آفساید تیم مهاجم را اعلام کنند!
سه: اجبار وار
فیفا باید همه اعضای این نهاد فوتبالی را با یک ضرب‌الاجل، ملزم به فراهم آوردن زیرساخت‌ها و اجرای VAR در همه بازی‌های داخلی و بین‌المللی کند. این جمله که «ما شرایط ورود وار به کشور را نداریم» واقعاً بی‌معنی است و باید سرمایه‌گذاری و آموزش لازم روی ورود این تکنولوژی به همه زمین‌های فوتبال انجام شود تا ثبات در داوری فراهم آید. به این معنا وقتی یک داور در بازی‌های داخلی از وار استفاده نمی‌کند، طبعاً در میدان بین‌المللی هم ذهنیت لازم برای استفاده از این تکنولوژی را ندارد که این قضیه شامل حال بازیکنان نیز می‌شود؛ یعنی بازیکنی که به VAR عادت ندارد، در بازی بین‌المللی سورپرایز می‌شود و خیلی راحت تیم خودی را 10 نفره می‌کند.
چهار: فریب وار
تکنولوژی وار می‌تواند در صحنه‌هایی که بازیکن قصد فریب داور را دارد، با شدت بیشتری ورود کرده و ضمن آگاهی دادن به داور وسط، بازیکن خاطی را با درخواست کارت رنگین بدرقه کند. به این معنا فیفا باید در اصلاح قوانین فوتبال، تبصره‌ای آورده و اختیار بیشتری به داوران ویدئویی بدهد تا فوتبالیست‌هایی که به هر شکل قصد فریب داور را دارند، جریمه کند.
در حال حاضر اغلب فریبکاران فوتبال و آنهایی که تخصص شیرجه‌روی در 18 قدم حریف را دارند، از مجازات داور میدان قِسِر در می‌روند؛ حال در نگاه نو به داوری، این دستیاران ویدئویی داور هستند که نسبت به فریبکاران اعمال قانون می‌کنند. جالب است! در حال حاضر و با بی‌اعتنایی کمک داوران ویدئویی به شیرجه‌روی در محوطه جریمه و شبیه‌نمایی در نقاط مختلف زمین، به نظر می‌رسد این قبیل بازیکنان خطاکار راه دور زدن VAR را پیدا کرده و هر آینه به این بازی زشت خود ادامه می‌دهند.
پنج: وقت‌کُشی
وقت‌کُشی در فوتبال پدیده عجیبی است که فقط به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس اختصاص ندارد و خیلی از تیم‌های بزرگ هم در برخی بازی‌های مهم به این داستان ورود می‌کنند تا بازی را تحت کنترل قرار دهند. در این میان خیلی از داوران نسبت به وقت‌کشی سهل و ممتنع عمل می‌کنند؛ گویی این عمل جزئی از بازی فوتبال است؛ در حالی که باید با این رفتار ناشایست فردی و تیمی که بدجوری روی اعصاب تیم مقابل و هواداران فوتبال می‌رود، مقابله کنند.
این درست که از جام جهانی 2022 به بعد اصلاح قانون وقت اضافه باعث جلوگیری نسبی از وقت‌کشی فوتبالی شده، اما محاسبه دقیق وقت‌های تلف‌شده مثل بخشنامه‌ای است که به برخی شهرها ارجاع نشده و داوران خیلی سلیقه‌ای با آن برخورد می‌کنند. ضرورت محاسبه دقیق وقت تلف‌شده می‌تواند در شرح وظایف کمک داوران ویدئویی آورده شود تا آنها با دقت بیشتر این مورد را بجا آورده و حق را به حقدار برسانند. ضمن این که قانون اخراج موقت (سه دقیقه) که در بسکتبال اعمال می‌شود هم می‌تواند در این مورد خاص به فوتبال ورود کند تا بازیکنانی که آشکارا تمارض می‌کنند، برای مدت معینی بیرون از خط بازی را تماشا کنند.
