پنجشنبه سرنوشت‌ساز برجام
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | دعوای ۱۵ میلیارد دلاری بین ایران، فرانسه و آمریکا به کجا می‌رسد؟ یک روز مانده تا موعد ایران برای آغاز دور سوم کاهش تعهدات برجامی و حالا خبر رسیده که برونو لمیر، وزیر دارایی فرانسه روز سه‌شنبه به واشنگتن سفر کرده تا در رابطه با این مساله با آمریکا رایزنی کند. این در شرایطی است که روز دوشنبه یک هیات اقتصادی از ایران به فرانسه رفته بود و به گفته عراقچی ۱۰ ساعت مذاکره برجامی داشت.
اگر نمی‌دانید ماجرای ۱۵ میلیارد دلار چیست که باید بگوییم حدودا یک ماه پیش شبکه تلویزیونی المیادین گزارش داده بود که ماکرون به ایران پیشنهاد داده تا در قبال ۱۵ میلیارد دلار، در برجام باقی بماند. ۵ میلیارد دلار از این مبلغ قرار است توسط فرانسه و ۱۰ میلیارد دلار دیگر توسط سایر شرکا که احتمالا اروپایی هستند تامین شود. با این حال در حال حاضر اختلاف بر سر دو چیز است. نخست اینکه ماهیت این ۱۵ میلیارد دلار چیست و دوم اینکه نسبت آمریکا با این ۱۵ میلیارد دلار چیست.
ظاهرا میل اروپایی‌ها این است که این ۱۵ میلیارد دلار نوعی اعتبار باشد تا در قبال آن ایران بتواند از طریق اینستکس، کالاهایی بخرد که به قول معروف مجاز هستند و در لیست تحریمی نیستند مثل غذا یا دارو. با این حال ایران این موضوع را قبول ندارد و می‌گوید لزوما ماهیت این ۱۵ میلیارد دلار باید مبلغی باشد در قبال نفتی که اروپا یا هر کشور دیگری از ایران می‌خرد.
به این ترتیب ایران می‌خواهد این تضمین را از اروپا هم بگیرد که با این پول هر کاری خواست بکند. سوال دوم هم با نگاهی به پاسخ سوال اول حل خواهد شد. اگر آن ۱۵ میلیارد دلار از طریق اینستکس باشد احتمالا آمریکا با آن مشکلی نخواهد داشت ولی ماجرای نفت به این صورت نیست و سفر وزیر فرانسوی هم به همین خاطر است.
البته برخی هم می‌گویند همه ماجرا اقتصادی نیست و فرانسه شرطی گذاشته که ایران در قبال این ماجرا باید با آمریکا مذاکره کند ولی این خبر خیلی تایید شده نیست. با این حال دیروز وزیر خارجه فرانسه حرفی زده که کم از این شرط هم ندارد. او گفته: «تمامی این مسائل منوط به اعمال مجدد معافیت‌های نفتی از سوی ترامپ است.»
با این حال رئالیست‌ها در روابط بین‌الملل ایران چندان به آینده این طرح امیدوار نیستند. مثال بارزش حشمت‌الله فلاحت‌پیشه که تا همین یکی دو ماه پیش رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بود و البته از مدافعان پر و پا قرص برجام. او دیروز به ایرناپلاس گفته: «به‌هرحال اینکه این خط اعتباری چقدر تأمین می‌کند و تا چه حد برای ایالات‌متحده آمریکا تعهدآور است، اهمیت دارد.
حتی اگر این خط اعتباری تأمین شود، اما تحریم‌های دیگر لغو نشود، این اعتبار تبدیل به یک پول غیرقابل استفاده می‌شود. وقتی ایرانی‌ها می‌توانند نفت را بفروشند، چرا باید وارد این خط اعتباری قرضی شوند. بنا بوده اینستکس یک حساب اعتباری باشد، نه یک خط اعتباری. یعنی ایرانی‌ها بتوانند نفتشان را بفروشند و پول حاصل از آن به این حساب واریز و به‌این‌ترتیب تحریم‌ها دور زده شود.
اما امروز می‌بینیم عملاً اروپایی‌ها از این نقش خود دور شده و سعی بر راضی کردن آمریکا دارند. ازاین‌جهت، تصور می‌کنم روزبه‌روز شرایط ورود به مذاکره سخت‌تر می‌شود..معتقدم در شرایط کنونی چندان نمی‌توان به این بسته‌های پیشنهادی امیدوار بود. اما اینکه بسته‌های پیشنهادی باعث غلبه فضای دیپلماسی و به کناره رفتن سیاست فشار آمریکا شده است، مثبت است.»
