پشت پرده فیلم جنجالی در مورد حضرت زهرا
روزنامه هفت صبح | یک: امروز (۳۰ دسامبر، ۱۰ دی) قرار است یک فیلم سینمایی به نام «بانوی بهشت»، اکران شود. (احتمالا به طور اینترنتی). فیلمی که در این روزها در ایران، واکنشهای زیادی را برانگیخته و بخش مذهبی و سیاسی، مخالفت شدید خود را با آن ابراز کردند و مثلا دبیر شورای عالی امنیت ملی آن را به صراحت در راستای توطئه دانسته است. ماجرای این فیلم چیست و چرا تا این حد، خبرساز شده است؟
* دو: «بانوی بهشت» نام یک فیلم سینمایی است که تولیدکننده آن هیاتی به نام خدامالمهدی و فردی به نام یاسرالحبیب است. یک روحانی کویتی که در لندن اقامت دارد و یک شبکه ماهوارهای به نام فدک دارد. او از گروه شیعیان هویتی یا برائتی است. به معنای طیفی از شیعیان که اصرار دارند مرزهای خود را با اهل سنت به شدت پررنگ کنند و اهل آداب و رسومی مثل لعن علنی خلفای ثلاثه هستند.
رهبر معنوی این طیف در حال حاضر آیتالله سید صادق حسینی شیرازی است و به همین دلیل این طیف را در ایران طیف شیرازی میدانند. البته طبقه مذهبی - سیاسی در ایران آنها را با لقب دادن به «شیعه انگلیسی» نیز شماتت کرده و به خاطر عدم اعتقاد آنان به ولایت فقیه به شکل مرسوم و نیز اختلاف افکنی و قبول نداشتن ایده تقریب، آنها را به شدت سرزنش میکنند.
* سه: با این توصیف مشخص است که اختلاف بر سر «بانوی بهشت» از کجا نشات میگیرد. بانوی بهشت در واقع سریال یک کودک عراقی در میانه جنگ با داعش است که مادر خود را از دست میدهد ولی اینها بهانه است و در واقع اصل ماجرای جنجالی فیلم، فلشبکهای تاریخی آن به ماجرای «غدیر» و «کوچه» است. دو ماجرای تاریخی مهم برای شیعیان در فاصله تاریخی ۱۵۰ روز.
در اولی، پیامبر اسلام، امام علی را به عنوان جانشین انتخاب کرد (که بعدها به این وصیت عمل نشد) و در دومی، ابوبکر، خلیفه اول برای بیعت گرفتن از امام علی و پس گرفتن سند باغ فدک (که پیامبر به فاطمه هدیه کرده بود) به درب خانه آنها آمد که طبق روایات تاریخی شیعیان، در آنجا خشونتهایی به طور مشخص از سوی عمر، که در آن زمان در حقیقت مشاور و دستیار ارشد ابوبکر بود اتفاق افتاد .
* چهار: در این میان البته تاکید طیف شیعیان هویتی، در سالهای اخیر، روی تعظیم شعائر واقعه کوچه و شهادت حضرت زهرا بوده است. در حالی که هنوز هم در تقویمهای رسمی دهه شصت و هفتاد میتوان دید که از عبارت «وفات حضرت زهرا» نیز استفاده شده است، تقریبا در دهه گذشته، استفاده از این عبارت برای توصیف آن اتفاق، خیانتی جدی به تاریخ شیعه محسوب شده است.
این نزاع به طور مشخص وقتی به چشم آمد که در میانه دهه هشتاد، علامه سید محمدحسین فضلالله، بزرگ علمای شیعه لبنان، از منظری تاریخی در تایید وفات حضرت زهرا سخن گفت و ناگهان خروش خشمی از قم برخاست و حتی تا تکفیر او هم پیش رفتند و از همان زمان رسم سالیانه مراجع ثلاث یعنی مرحوم آیات تبریزی و فاضل لنکرانی و آیتالله وحید خراسانی در پیادهروی روز شهادت حضرت زهرا به صورت پای برهنه، مرسوم شد
* پنج: از همان زمان، تاکید بر روایات مختلف در شهادت حضرت زهرا نیز آغاز شد که عزاداری شهادت حضرت زهرا که طی یک و حداکثر سه روز برگزار میشد تبدیل به دهههای فاطمیه شد و در سه روایت ۴۵، ۷۵ و ۹۵ روز بعد از رحلت پیامبر گرامی داشته شد. (این روزها در ایام فاطمیه دوم یعنی روایت ۷۵ روز بعد از رحلت پیامبر هستیم) همچنین از همین زمان بود که ایام محسنیه، فاصله روزهای بین پایان ماه صفر تا نهم ربیعالاول، به عنوان سالروز واقعه کوچه و شهادت حضرت محسن، توسط این طیف گرامی داشته شد.
* شش: شیعیان هویتی اما در این سالها حتی به این حد نیز اکتفا نکردند و حالا وارد فیلمسازی شدند. پروژهای که پیش از این در اختیار تنها دولت مستقر شیعه جهان یعنی جمهوری اسلامی بود که فیلم سینمایی پیامبر (مجید مجیدی) را ساخته بود تا سریال امام علی (ع) و حتی مختارنامه.
انحصار فیلمسازی توسط دولت جمهوری اسلامی البته توسط طیف شیعیان سنتی عراق به رهبری آیتالله سیستانی شکسته شد وقتی احمدرضا درویش «رستاخیز» را با بودجه دفتر آیتالله سیستانی ساخت ولی این فیلم به دلیل تنافی با معیارهای شیعیان ایرانی به طور مشخص در عدم نمایش تصاویر ائمه اطهار، هیچگاه اجازه پخش پیدا نکرد. با این حال هیچ یک از دو طیف به خود اجازه نداده بودند که وارد ماجرای اختلافی کوچه شوند تا اینکه حالا میبینیم طیف هویتیها پرچم این کار را بلند کردند.
* هفت: این موضوع باعث خواهد شد که شکاف بین شیعیان سیاسی که طبقه حامی نظام جمهوری اسلامی هستند با شیعیان هویتی، بیشتر شود. جمهوری اسلامی با فهم اینکه حدود ۱۰ درصد از کل جمعیتش از اهل سنت هستند و با درک موقعیت ژئوپلتیک خود و همچنین خطرات تاریخی تجزیهطلبی در دو ناحیه غربی و جنوب شرقی و البته لزوم تعامل با جهان اسلامی، همیشه پروژه تقریب را پیش برده است .
حتی وقتی همین یاسرالحبیب که تهیه کننده این فیلم است، جشنی در سالروز وفات جناب عایشه، همسر پیامبر برگزار کرده بود؛ رهبر انقلاب فتوای صریحی در حرمت توهین به مقدسات اهل سنت صادر کردند و شاید همان فتوا بغضی در دل برخی طرفداران یاسرالحبیب ایجاد کرد که آن را با حمله به سفارت ایران در لندن و پایین کشیدن پرچم ایران آن را تخلیه کردند. (انگیزه اصلی آن حمله البته بازداشت یکی از اعضای طیف شیرازی بیان شده بود.)
* ۹: باید توجه داشت که این طیف، با وجود زاویه با سیاستهای رسمی نظام، به هر حال در نظام سیاسی شیعه، آزادی عملهای خاص خود را دارند. آیتالله شیرازی در قم دفتر دارند، در همین تهران و در مرکزیترین نقطه شهر یعنی چهارراه گلوبندک، حسینیه کربلاییهایی وجود دارد که حاضران در این هیات، از علاقهمندان آیتالله شیرازی هستند. این موضوع البته از این هم نشات میگیرد که یکی از مراجع بزرگ قم یعنی آیتالله وحید خراسانی نیز دیدگاههایی بسیار نزدیک به این طیف دارد.
* ۱۰: اما از فیلم چه میدانیم؟ کارگردانی به شدت ناشناخته دارد به نام Eli King که ظاهرا کار اولی است. در میان بازیگران هم شاخصترین چهره ظاهرا ری فیرون است که در یکی از فیلمهای سینمایی هری پاتر نقش آفرینی کرده است. بودجه فیلم اما کلان است و ۱۵ میلیون دلار خرج آن شده است. فیلم را ندیده نمیتوان قضاوت کرد .
ولی بعید است که فیلم از منظر سینمایی نکته خاصی داشته باشد و اگر هم مورد توجه قرار بگیرد به خاطر کشش تاریخی داستان آن است. تولید فیلم البته ظاهرا مدتها طول کشیده و نام قبلی آن «یوم العذاب» بوده است. فیلمی که در همان زمانی که اعلام شد در حال ساخت است؛ چهار مرجع تقلید در ایران یعنی آیات سبحانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی، مشارکت مالی در تامین آن را جرم دانستند.
* ۱۱: با همه این اوصاف باید به انتظار نشست و دید این فیلم تا چه اندازه مهم است و چه تبعاتی خواهد داشت. خشونتی اگر در پی این فیلم به وجود بیاید؛ حتما پایگاه این طیف را در افکار عمومی مورد تهدید قرار خواهد داد چرا که خاورمیانه در این شرایط ملتهب، قطعا به تحریکی این چنینی نیاز ندارد. شاید به همین دلیل هم بوده که تاکنون نظام به این شکل تند با این سریال برخورد کرده.
دیروز ساترا، سازمانی که از سوی صداوسیما مسئول نظارت بر نمایش فیلم در اینترنت شده، اعلام کرده نمایش این فیلم در کشور غیرقانونی است و دبیر شورای عالی امنیت ملی رسما با هشتگ شیعه انگلیسی؛ توئیت کرده و این فیلم را در راستای اهداف جریان غربی، عبری و عربی دانسته است.