پاتک ناتمام به ژن‌های خوب و سهمیه‌های کنکور
روزنامه هفت صبح | همانطور که «هفت‌صبح» پیش‌بینی کرده بود شورای عالی انقلاب فرهنگی بالاخره به ماجرای سهمیه فرزندان هیات علمی ورود کرد. طرح تغییر سهمیه فرزندان هیات علمی از دی ماه پارسال در مجلس نهایی شد که در نهایت به دلیل قوانین کشور، تصمیم‌گیری درباره آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار شد. این شورا پس از شش ماه، اولین اظهارنظر رسمی درباره این سهمیه‌ها را انجام داد و جمع‌بندی نهایی را به آینده نامعلوم موکول کرده است. این گزارش را بخوانید.
*** سهمیه‌ها چه شده؟
سعید رضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد: «به موجب توافق و مصوبه اخیر وزرای علوم و بهداشت، فرزندان اعضای هیات علمی نمی‌توانند رشته تحصیلی خود را تغییر دهند. بحثی که در این خصوص وجود دارد این است که اساساً این سهمیه محسوب نمی‌شود، دوستان تلقی به سهمیه می‌کنند. وزرای علوم تحقیقات و فناوری و بهداشت درمان و آموزش پزشکی، اخیراً درباره مصوباتی توافق کردند که یکی از این مصوبات مربوط به امتیاز اعضای هیأت علمی در کنکور است.
اگر فردی در دانشگاهی در یک رشته‌ای قبول شود دیگر نمی‌تواند رشته تحصیلی خود را تغییر دهد از این رو با مصوبه جدید، فرزندان اعضای هیأت علمی نیز که قبل از این، تسهیلاتی در این زمینه داشتند، دیگر نمی‌توانند رشته تحصیلی خود را به دلیل اینکه فرزند اعضای هیأت علمی هستند، تغییر دهند.دوم این است که فرزندان اعضای هیأت علمی از ظرفیت قبول شدگان نمی‌توانند استفاده کنند. این ظرفیت ظرفیتی است که اشباع شده است.
جابه‌جایی فرزندان اعضای هیأت علمی سهمیه تلقی نمی‌شود، عنوان مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این خصوص نقل و انتقال فرزندان اساتید است. برای این نقل و انتقال هم باید ۸۵درصد نمره احراز شود و اگر احراز شد، می‌توانند نقل و انتقال پیدا کنند بدون اینکه بخواهند یک صندلی از ظرفیت کنکور را پر کنند. البته تغییر این هم موضوع بحث است چون هنوز جمع‌بندی نشده است.»
*** لایحه شامل چه مواردی می‌شود؟
یادمان باشد که لایحه فرستاده شده به شورای عالی انقلاب فرهنگی فقط مربوط به سهمیه فرزندان هیات علمی نیست و به طور کلی درباره «ساماندهی سهمیه‌های کنکور» است. برخی از نکاتی که در این لایحه آمده به شرح زیر است:
* یک: در این لایحه سهمیه‌های کنکوری و آزمون‌های کشور از ۱۹ مورد به ۳ مورد کاهش یافته است و سهمیه‌های مهمی چون بومی گزینی، بومی منطقه‌ای، بومی قطب و بومی ناحیه‌ای به دلیل مشکلات متعددی که برای دانشگاه‌های کشور ایجاد کرده بود در این لایحه حذف شده است.
* دو: سهمیه ایثارگران در این لایحه مازاد شد و از ۳۰درصد به پنج درصد رسید که تغییر بسیار بزرگی است. مبنای این لایحه از سیاست‌های رهبر انقلاب گرفته شده و محدودیت‌هایی را که داوطلبان عادی با توجه به نمره بالا داشتند، برطرف کرده است. در صورت تصویب این لایحه، مشکلاتی که سهمیه ایثارگران در کنکور کارشناسی ارشد ایجاد کرد، برای داوطلبان عادی برطرف می‌شود. ضمن اینکه حدنصاب ایثارگران در آزمون‌ها از ۷۰درصد نمره آخرین نفر به ۸۵درصد نمره آخرین نفر تغییر کرده است.
* سه: امتیاز تسهیلات فرزندان هیات علمی، سهمیه‌های قهرمانان، حافظان قرآن، بهیاری و کشاورزی نیز در این لایحه حذف شده‌اند. همچنین سهمیه مناطق محروم هم دستخوش تغییرات جدی شده است و تنها بر اساس نیاز منطقه‌ای و مصوبه شورای گسترش دانشگاه‌ها اعمال می‌شود.
* چهار: در سهمیه مناطق، سهمیه مناطق ۱، ۲ و ۳ به دلایلی از جمله توزیع آموزشی این مناطق و زیرساخت‌های آموزشی باقی مانده است اما آن نیز به صورت ۵۰درصد به نسبت شرکت‌کنندگان اعمال می‌شود.
*** چند نفر از سهمیه هیات علمی استفاده کرده بودند؟
هر سال به طور متوسط حدود هزار و ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر از تسهیلات اعضای هیأت علمی استفاده کرده و بعد از قبولی در آزمون، از یک دانشگاه به دانشگاه دیگر منتقل می‌شوند یا در دانشگاه‌ها تغییر رشته می‌دهند. به گفته خدایی، بیشترین آماری که فرزندان اعضای هیأت علمی در یک سال از امتیاز تغییر رشته و انتقال استفاده کرده‌اند، سال ۹۷ بود که تعدادشان به هزار و ۴۴۸ نفر رسید. طبق دستورالعمل شورای عالی انقلاب فرهنگی داوطلب برای انتقال باید ۹۰درصد و برای تغییر رشته باید ۹۲.۵ درصد نمره آخرین نفر پذیرفته شده در سهمیه آزاد را کسب کند.
در بخشی از این دستورالعمل آمده:«پذیرفته شدگان آزمون سراسری می‌توانند از دانشگاه مبدأ به یکی از دانشگاه‌های واقع در شهر محل خدمت (ترجیحا دانشگاه محل خدمت) عضو هیأت علمی یا در صورت نبودن آن رشته در آن شهر به دانشگاه نزدیک‌ترین شهر به محل خدمت عضو هیأت علمی با تعیین سازمان سنجش آموزش کشور در همان مقطع، گروه آزمایشی و دارا بودن حد نصاب مطابق با ضوابط اعلام شده انتقال یا تغییر رشته بدهند. تغییر رشته و انتقال فقط به شهر دانشگاه محل خدمت عضو هیات علمی و در صورت فقدان وجود رشته به نزدیک‌ترین شهر به محل خدمت عضو هیات علمی امکان پذیر است.»
*** چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی؟
شاید برایتان این سوال به وجود بیاید که چرا این لایحه به جای تصویب در هیات دولت یا مجلس در شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی می‌شود؟ طبق قانون اساسی کشور، امکان تغییر یا حذف قوانینی که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده باشد، امکان پذیر نیست و فقط همان شورای عالی انقلاب فرهنگی امکان تغییر و حذف آن را دارد (سهمیه‌های کنکور نیز جزو قوانینی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب کرده).
این در حالی است که در لایحه تنظیم شده توسط وزارت علوم برای ساماندهی سهمیه‌های کنکور آمده: «تمام قوانین و مقررات مصوب ابلاغی مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیته‌های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای هدایت استعدادهای درخشان در خصوص نحوه اعمال سهمیه‌ها در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی (شامل بومی‌گزینی، قانون عدالت آموزشی، سهمیه‌های مندرج در قانون خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعد آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، سهمیه‌های مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، حافظان قرآن، دانشجوی نمونه کشوری، بهیاری و غیره) لغو و این قانون جایگزین آن‌ها می‌شود و پس از آن امکان ایجاد هیچ‌گونه سهمیه جدیدی به جز موارد مندرج در این قانون وجود ندارد.» با این وجود، دولت به این نتیجه رسیده که این لایحه را به شورای انقلاب فرهنگی ارجاع دهد؛ شورایی که ۴۴ نفر عضو دارد و بیش از ۹۰ آن‌ها جزو هیات علمی دانشگاه‌ها هستند.
