وام اجاره؛ به نام مستاجرها به کام بانکدارها!
روزنامه هفت صبح | دیروز عبدالله اوتادی عضو هیات مدیره اتحادیه مشاوران املاک در مصاحبه‌ای با خبرگزاری تسنیم به سود بالای وام ودیعه مسکن یا همان وام رهن انتقاد کرد و گفت که این وام بیشتر به نفع بانک‌هاست تا مستاجرها. دلیل او برای چنین نظری هم سود بالای این وام بود. اینطور که او گفت وام ۱۰۰میلیونی با ۱۸درصد سود با بازپرداخت ۵ساله یعنی کسی که آن را دریافت می‌کند باید در نهایت ۵۲میلیون تومان به عنوان سود به بانک پرداخته باشد و این به نفع بانک است. او در ادامه حتی بانک‌ها را متهم کرده بود که با چشم داشتن به همین سود در بازار ملک دخالت می‌کنند و چون خودشان یکی از اصلی‌ترین سرمایه‌گذاران بخش ساخت و ساز هستند از تلاطم در این حوزه بیشتر هم منفعت می‌برند.
نکته دیگری که اوتادی به آن اشاره کرده بود مبلغ اقساط وام ودیعه بود که ماهانه حدود دو و نیم میلیون تومان روی دست مستاجرها خرج می‌گذارد و آنها علاوه بر اجاره خانه باید چنین مبلغی هم پرداخت کنند. حرف‌های اوتادی اگرچه اینبار از زبان یک چهره صنفی شنیده می‌شود اما مدتی است که نقل شبکه‌های اجتماعی است اما خود مستاجران هم اینطور فکر می‌کنند و نظر کارشناس‌های اقتصادی در این مورد چیست؟ البته قبل از ورود به این ماجرا باید بدانید که حدود شش روز پیش شورای پول و اعتبار با پرداخت وام با سقف ۱۰۰میلیونی ودیعه مسکن موافقت کرد اما هنوز دستورالعمل و آیین‌نامه پرداخت این وام ابلاغ نشده بنابراین اگر به بانک مراجعه کردید و شما را به روزهای بعد حواله داد نگران نشوید.
صاحبخانه‌ها را متوقع کرده
یکی از کسانی که این روزها به دنبال خانه برای اجاره می‌گردد در جواب اینکه وام ۱۰۰میلیونی اجاره کمکش خواهد کرد یا به ضررش تمام می‌شود می‌گوید: «شاید برای کسانی که به راحتی می‌توانند این وام را بگیرند فایده داشته باشد اما برای ما که دو ضامن دولتی و فیش حقوقی معتبر نداریم و نمی‌توانیم وام بگیریم خیلی بد تمام می‌شود چون تمام صاحبخانه‌ها با خیال اینکه مستاجر وام می‌گیرد رهن را بالا برده‌اند در حالی که از اجاره خانه هم کم نکرده‌اند.
تا دهان باز می‌کنی که من کلا ۱۵۰میلیون تومان پولِ پیش دارم می‌گویند خب وام بگیر. تازه بعضی از آنها حتی در مورد اجاره بالا هم می‌گویند وام بگیر اما مبلغ را به من نده به جایش اجاره بده یعنی به این صورت هم روی صاحبخانه‌ها تاثیر گذاشته در حالی که واقعا همه نمی‌توانند وام بگیرند. به فرض که بتوانیم وام بگیریم و ضامن هم داشته باشیم اما از پس ماهی بیشتر از دو میلیون قسط بر نمی‌آییم که هم بخواهیم اجاره بدهیم و هم قسط.»
تنها راه نجات
در مقابل یکی از کسانی که سال گذشته از وام ۷۰ میلیونی مسکن استفاده کرده خیلی هم راضی است و می‌گوید این وام کمک کرد که بتواند از پس اجاره کردن خانه‌ای در همان محله مرکزی تهران که قبلا زندگی می‌کرد بربیاید. او می‌گوید: «هر ۱۰۰ میلیون تومان پول پیش یعنی ۳ میلیون تومان اجاره این یعنی کسی که ماهی دو و نیم میلیون قسط می‌دهد نه تنها نسبت به اجاره کمتر پرداخت می‌کند بلکه در نهایت این ۱۰۰میلیون متعلق به خودش است و به عنوان اجاره در جیب صاحبخانه نرفته پس اینکه بگوییم یک نفر هم باید اجاره بدهد و هم قسط درست نیست چون به هر حال این مبلغ ماهی ۳ میلیون تومان از دوش مستاجر برمی‌دارد.
این یک واقعیت است که چه این وام باشد چه نباشد اجاره‌ها خیلی بالا رفته یعنی قبل از اینکه چنین وامی تصویب بشود اجاره‌ها بالا رفته بود. سال گذشته صاحبخانه من گفت باید ۵۰میلیون تومان روی پول پیش بگذارم و ماهی یک میلیون هم روی اجاره. اگر این وام نبود من باید می‌رفتم با هر بدبختی شده همین مقدار وام و قرض جور می‌کردم اما از آن خانه بلند شدم و با ۷۰میلیون اضافه پول پیش خانه دیگری در همان محله گرفتم حالا ماهانه کمتر از دو میلیون قسط می‌دهم اما به هر حال این وام خیلی به من و امثال من کمک کرد.»
راه دیگری وجود ندارد
خلاف منتقدان تند و تیز وام ودیعه مسکن کارشناسان می‌گویند که پرداخت وام اگرچه می‌تواند به تورم دامن بزند و انتظارات افزایشی در مورد قیمت‌ها ایجاد کند اما اولا در شرایط فعلی راه‌حل دیگری وجود ندارد ثانیا با استفاده از مکانیزم‌هایی می‌توان کاری کرد که این وام غیر از تاثیر روانی افزایشی تاثیر دیگری روی تورم نداشته باشد.
حسین زواره‌ای کارشناس اقتصاد مسکن از جمله همین کارشناس‌هاست. او در مورد اینکه چطور این وام با مبلغ زیاد نقدینگی را بالا نمی‌برد می‌گوید: «طبیعتا اینکه شما ۱۰۰میلیون تومان وام بدهی و این وام در اختیار صاحبخانه قرار بگیرد می‌تواند تاثیر تورمی داشته باشد اما یکی از راه‌هایی که این اثر را کم می‌کند این است که وام در انتهای قرارداد به بانک برگردانده شود نه اینکه در اختیار مستاجر باشد. به این صورت مستاجر هم ملزم به بازپرداخت وام به صورت کامل نخواهد بود و صرفا سود آن یک‌سال را به بانک پرداخت می‌کند.»
او در جواب اینکه آیا این وام با سود ۱۸درصد بیشتر به نفع بانک‌هاست یا مستاجرها می‌گوید: «اولا تا وقتی که نرخ سود پایین‌تر از رقم تورم سالانه باشد نمی‌توان گفت وام‌دهنده سود کرده است.
خیلی‌ها می‌گویند که این نرخ بهره در کشورهای دیگر اصلا وجود ندارد و وام‌ها در این کشورها زیر ۴درصد سود دارند اما به این نکته توجه نمی‌کنند که در این کشورها تورم تقریبا وجود ندارد. الان که تورم به حدود ۵ درصد رسیده در کشورهای اروپایی آژیر خطر زده‌اند. در کشوری مثل آلمان سال‌ها دولت تلاش می‌کرد برای رکودی نشدن اقتصاد تورم منفی نشود و آن را در حد دو دهم درصد نگه می‌داشت. در چنین کشوری معلوم است که پرداخت وام با سود سه درصد برای وام‌دهنده منفعت دارد اما در کشور ما که اولا منابع بانک‌ها در این سال‌ها کاهش پیدا کرده و صرفا دارایی‌های حاصل از تورمشان رشد کرده مثل همین املاک و ثانیا تورم بیشتر از ۴۰درصدی داریم نمی‌توانیم بگوییم که پرداخت وام به سود بانک است.
بانک‌ها اگر چوب دولت بالای سرشان نباشد و پشتیبانی بانک مرکزی را برای جبران ضررشان نداشته باشند اصلا هیچ وامی با سود کمتر از ۴۵درصد پرداخت نمی‌کنند. بنابراین این وام به سود بانک‌ها نیست حالا می‌توان بررسی کرد که کاملا به سود مستاجرها هست یا نه. جواب این سوال این است که در کوتاه مدت صددرصد به نفع مستاجر خواهد بود و در بلندمدت با اثرات تورمی می‌تواند کمی به ضرر مستاجرها و همه مردم باشد. البته در این بخش اختلاف‌نظر وجود دارد و بعضی‌ها می‌گویند در شرایط اقتصادی ما آنچه به تورم دامن می‌زند نرخ دلار است و بقیه مسائل آنقدر تاثیرگذار نیستند که قابل بررسی باشند.»
