همه آنچه باید درباره تخصیص سهام به نوزادان بدانید
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی| تازه متولدها از روز اول صاحب سهام بورسی می‌شوند. طرح وزارت اقتصاد برای تخصیص واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری به نوزادان بالاخره اجرایی شده و از خوش‌اقبالی متولدان 1401، والدین آنها می‌توانند با مراجعه به سامانه‌ای درخواست خود را برای دریافت واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی فرزندشان ثبت کنند.
مبلغ سهامی که برای هر نوزاد در نظر گرفته شده، یک میلیون و 500هزار تومان است. این واحدها تا 24سالگی نوزاد قابل فروش نیست و به عنوان پشتوانه‌ای برای آینده در نظر گرفته شده اما اینطور که پیداست دولت صرفا نگران آینده نسل خاص سال 1401 است. چراکه متولدان سال‌های قبل و بعد از آن فعلا امکان ثبت‌نام ندارند.
سهام بورسی شامل حال کدام نوزادان می‌شود؟
والدینی که فرزند آنها در سه ماهه اول 1401 به دنیا آمده، می‌توانند برای ثبت‌نام در طرح تخصیص سهام نوزادان ثبت‌نام کنند. ماده ۱۱ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت که در مهر 1400 توسط مجلس تصویب شده، دولت را مکلف کرده به متولدین از ابتدای سال ۱۴۰۰، معادل ۱۰ میلیون ریال سهام صندوق‌های قابل معامله در بورس را اختصاص دهد اما به گفته خبرگزاری دولت، این قانون فعلا برای متولدان 1400 اجرا نمی‌شود و دلیلش آماده نشدن دستورالعمل اجرایی به دلیل پیچیده بودن فرآیند اجرا است!
متولدین سال 1401 به ترتیب ماه تولد برای ثبت‌نام توسط والدین فراخوان می‌شوند که در حال حاضر برای متولدین سه ماهه نخست امکان ثبت‌نام وجود دارد و برای متولدین سه فصل دیگر به‌زودی جدول زمان‌بندی برای ثبت‌نام اعلام خواهد شد. تعداد کل متولدین به 400هزار نفر می‌رسد که برای آنها 600میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده. براساس قانون، دولت به مدت حداقل هفت سال باید در لایحه بودجه مبلغی را برای تخصیص صندوق‌های سرمایه‌گذاری به متولدین اختصاص دهد. در حال حاضر اعتبار لازم برای متولدین ۱۴۰۱ تخصیص داده شده و به محض تخصیص اعتبار برای متولدین ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲، فرآیند ثبت‌نام آنها نیز اعلام خواهد شد.
والدین چه مراحلی را باید طی کنند؟
آنطور که وزارت اقتصاد اعلام کرده، والدین برای ثبت‌نام و درخواست تخصیص واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای فرزندشان باید چنین مراحلی را طی کنند:
یک؛ ورود به پنجره ملی خدمات دولت هوشمند به آدرس my.gov.ir
دو؛ ورود از طریق شماره همراه والدین فرزند و دریافت کد یکبار مصرف
سه؛ مشاهده بخش داشبورد و ورود به قسمت طرح تشویق فرزندآوری
چهار؛ مشاهده اطلاعات فرزندان متولد ۱۴۰۱
پنج؛ انتخاب نام فرزند و درج تاریخ تولد
شش؛ ارسال اطلاعات و نمایش اطلاعات فرزند
هفت؛ انتخاب بانک عامل و سه مورد از صندوق‌های سهام
هشت؛ مشاهده پیام ثبت موفق و انتظار برای تأیید
بقیه مراحل توسط دستگاه‌های حاکمیتی و با توجه به کد سجامی انجام می‌شود. درحقیقت سازمان ثبت احوال اطلاعات متولدین جدید را در پنجره ملی خدمات دولت الکترونیک با آدرس فوق قرار داده، والدین متولدین جدید با مراجعه به آدرس اطلاع‌رسانی شده توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی درخواست افتتاح حساب در یکی از بانک‌های ملی یا پست‌بانک را علامت زده و صندوق سرمایه‌گذاری مورد نظر خود را انتخاب می‌کنند.
در ادامه به محض تکمیل اطلاعات توسط والدین نوزادان، اطلاعات توسط بانک عامل دریافت و حساب افتتاح و شماره شبا صادر می‌شود. این شماره از طریق سامانه پنجره ملی خدمات دولت هوشمند برای وزارت امور اقتصادی و دارایی ارسال شده و وزارت اقتصادی حساب را شارژ و مجدداً برای بانک ارسال می‌کند.
اطلاعات در اختیار کارگزاری بانک ملی برای خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرد و در نهایت کارگزاری اقدام به خرید واحدهای صندوق می‌کند و سهام خریداری شده را در اختیار شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار قرار می‌دهد. شرکت سمات هم واحدهای خریداری شده را مسدود می‌کند تا 24سالگی فرد متولد فرا برسد. بنابراین صندوق‌های تخصیص داده شده تا ۲۴ سالگی فرد امکان فروش ندارد مگر اینکه فرد ازدواج کند یا مرحوم شود.
ارزش سهام نوزادان 24سال بعد چقدر خواهد بود؟
دولت برای هر نوزاد متولد سال 1401 مبلغ یک میلیون و 500هزار تومان سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در نظر گرفته است که این صندوق‌ها توسط خود والدین انتخاب می‌شوند و هرکدام ممکن است بازدهی متفاوتی داشته باشند. با توجه به اینکه عموما صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی بالاتر از شاخص بورس بازدهی دارند، می‌توان گفت این سهام یک و نیم میلیونی تا حد زیادی می‌تواند در 24سال آینده ارزشمند باشد.
24سال پیش هیچ صندوق سرمایه‌گذاری وجود نداشت که بتوان تاریخچه عملکرد 24ساله آنها را بررسی کرد اما بازدهی اولین صندوق بورسی ایران به خوبی نشان می‌دهد که این صندوق‌ها چطور می‌توانند در 24سال آینده پربازده باشند. اولین صندوق سهامی در ایران در سال 86 یعنی 15سال پیش تاسیس شد. در آن مقطع زمانی 7 صندوق سرمایه‌گذاری پویا، حافظ، کارگزاری بانک صادرات، سهم آشنا، خبرگان سهام، پیشتاز و کارگزاری بانک ملی به مقدمات راه‌اندازی و پذیره‌نویسی خود را طی کرده بودند تا در فروردین و اردیبهشت سال 1387 فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز کنند. برای نمونه می‌توان عملکرد صندوق سرمایه‌گذاری پیشتاز که با مدیریت کارگزاری مفید فعالیت می‌کند را از سال 87 تا کنون بررسی کرد. سال 87 قیمت صدور هر واحد صندوق پیشتاز هزار تومان بود و این رقم اکنون به 620هزار تومان رسیده و نشان از بازدهی بیش از 620برابری این صندوق در 15سال گذشته دارد.
برای اینکه اثر تورم حذف شود، می‌توانیم قیمت واحدهای این صندوق را با 10کیلوگرم برنج مقایسه کنیم. در حال حاضر می‌توان با یک میلیون و 500هزار تومان یک گونی برنج خرید که البته قیمت آن کمی ارزان‌تر است. سال 87 قیمت یک گونی برنج حدود 21هزار تومان بود. اگر در آن سال به جای خرید یک گونی برنج، واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پیشتاز را خریده بودید، الان بعد از گذشت 15سال ارزش این واحدها به 13میلیون تومان می‌رسید که با آن می‌توان 9گونی برنج خرید.
با این دوتادوتا چهارتای تقریبی که چندان هم دقیق نیست، می‌توان تخمین زد که صندوق‌ها تا 9برابر تورم می‌توانند بازدهی داشته باشند. اگر این بازدهی 15ساله را به 24سال تبدیل کنیم، صندوق‌ها شاید بتوانند در 24سال بازدهی 14برابری نسبت به تورم داشته باشند. با این حساب می‌توان نتیجه گرفت که سهام 5/1میلیونی دولت برای نوزادان چندان هم بی‌ارزش نیست و شاید 24سال بعد کارایی خیلی بیشتری نسبت به 5/1میلیون تومان الان داشته باشد و بتواند به اندازه 21میلیون تومان الان ارزشمند باشد.
کدام صندوق سرمایه‌گذاری را انتخاب کنیم؟
بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاید در کوتاه‌مدت مشابه هم و نزدیک به شاخص کل باشد اما در طولانی‌مدت شرایط به کلی فرق می‌کند. برای مثال بازدهی هفت صندوق سرمایه‌گذاری که برای اولین بار در سال 87 تاسیس شدند در این 15سال تفاوت زیادی دارد و بین 230 تا 700برابر متغیر است. بنابراین در زمان انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری باید نهایت دقت را به خرج دهید. اگر به کار دولتی‌ها اعتماد ندارید، بهتر است صندوق‌های بخش خصوصی مثل کارگزاری‌های غیربانکی را انتخاب کنید.
احتمالا آنها برای جذب مشتری لازم است تا عملکرد بهتری از خود نشان بدهند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعلق به کارگزاری‌های بزرگ مثل مفید، آگاه، فارابی و… یا گروه‌های مالی بزرگ مثل کاریزما، تجارت، ملت، کاردان و … گزینه‌های بهتری نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری گمنام هستند. چه بسا ممکن است صندوقی که برای دریافت واحدهای سرمایه‌گذاری فرزندتان انتخاب می‌کنید، تا 24سال آینده ورشکست شود و وجود خارجی نداشته باشد.
