کاندیداها برای جلب آرای زنان و دختران چه میکنند؟
روزنامه هفت صبح | عبدالناصر همتی یکی از کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری در گفتوگوی تلویزیونی یکشنبه شب خود گریزی به ماجرای شیوه جدید برخورد با بدحجابی در سالهای اخیر زد و گفت:«بعضی معتقدند حتی اسم کوچک خانمها را هم در خانه نگویید. اماواقعا چه معنا دارد به دختر خانمی که لیسانس گرفته و زحمت کشیده پیامک بدهیم که حجابت را در خودرو رعایت نکردی.»
پیش از او علی لاریجانی و مصطفی تاجزاده دو کاندیدای رد صلاحیت شده این دوره هم در نطقهای انتخاباتی خود اشاره گذرایی به مسئله حجاب داشتند.بنابراین عجیب نیست اگر در این دوره هم یکی از موضوعات محوری که در انتخاب رئیسجمهور آینده نقش دارد همین مسئله حجاب باشد. همانطور که در دورههای قبل انتخابات ریاستجمهوری و به طور مشخص از سال ۱۳۷۶ به بعد هر بار شاهد توجه خاص کاندیداها به این مسئله بودیم.
*** انتخابات ۱۳۷۶
انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ در شرایطی برگزار شد که یکی از انتظارات اصلی جوانان حامی سیدمحمد خاتمی تساهل و تسامح در مورد حجاب و پوشش جوانان بود. نتایج این دوره از انتخابات ریاستجمهوری اگرچه از سوی ناظران سیاسی غیرمنتظره توصیف شد اما از تحلیل تحولات اجتماعی و فرهنگی آن دوران نتیجهای غیر از آنچه حاصل شد نمیشد متصور بود. از سال ۷۴ تا ۷۶ مسئله دوچرخهسواری زنان در کشور خیلی داغ بود و اظهارات فائزه هاشمی که نماینده دوره پنجم مجلس بود در حمایت از دوچرخهسواری زنان با خشم نیروهای انصارحزبالله مواجه شده بود.
در عین حال شهرداری دوران کرباسچی هم با اقداماتی مثل تاسیس فرهنگسراها و فروشگاههای زنجیرهای و ساختن یک شکل و شمایل مدرن به کاندیدایی که رای آوردن او تضمینی برای ادامه همین مسیر مدرنیزاسیون پاس گل داده بود.جوانان طبقه متوسط شهری بخصوص دختران ۱۶ و ۱۷ ساله برای اولینبار برای بیان مطالبات خود اعتمادبهنفس پیدا کرده بودند و در دوم خرداد به شدتتاثیر گذار بودند.
*** انتخابات ۱۳۸۴
در انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۸۴ هر دو کاندیدایی که به مرحله دوم راه یافتند به مقوله حجاب و پوشش جوانان توجه ویژهای نشان دادند.در یکی از دو فیلم تبلیغاتی هاشمی رفسنجانی که توسط رسول صدرعاملی ساخته شده بود تعدادی از جوانان دور میز با آیتالله رفسنجانی نشسته بودند و از دغدغهها و گلایههای خود میگفتند.یک دختر جوان هم پرسید نظر شما درباره رنگ و مد لباس چیست؟که آیتالله رفسنجانی پاسخ داد:«آزاد است.بستگی به سلیقه خود افراد دارد. فقط لباس باشد و بیلباسی نباشد.»
در ادامه همین جلسه هم دختر دانشجوی دیگری با ناراحتی از ناامیدی و سختگیریهای جامعه نسبت به او گفت که باعث اشک ریختن آیتالله هاشمی شد. از طرفی محمود احمدینژاد هم که وابستگی اش به اصولگرایان او را در معرض لیبل سختگیری در مقوله حجاب قرار داده بود و این که موافق سختگیری در مورد سبک زندگی جوانان است، با هوشمندی و در یک فرصت طلایی در برنامه گفتوگوی ویژه خبری رو به دوربین اینطور سخن گفت:«واقعا مشکل مردم الان شکل موی بچههای ماست؟خب بچهها دوست دارند موهایشان را هرطوری بگذارند به من و تو چه ربطی دارد؟ دولت باید بیاید اقتصاد را سامان بدهد.فضای کشور را آرامش ببخشد… مردم سلایق گوناگون دارند.
چرا مردم را کوچک میکنیم؟یعنی الان مشکل مردم ما این است که جوانان شکل مویشان را چطور بگذارند و دولت هم نمیگذارد؟ مشکل ما این است که دختر ما فلان لباس را پوشید؟ یعنی مشکل کشور ما الان این است؟» حتی محمدباقر قالیباف هم چند ماه قبل از انتخابات در کسوت رئیس ناجا در برنامه صندلی داغ شرکت کرد و روی فعالیتهای فرهنگی در برخورد با مسائل مربوط به جوانان تاکید کرده بود.
*** انتخابات ۱۳۸۸
در انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۸۸ هم یکی از انگیزههای اصلی منتقدان محمود احمدینژاد اعم از طبقه متوسط و دانشجویان و زنان برای شرکت در انتخابات که منجر به رشد چشمگیر میزان مشارکت تا ۸۴ درصد شد همین مسئله حجاب بود. در دوران دولت اول احمدینژاد و بهخصوص سالهای ۸۶و ۸۷ حضور گشتارشاد در خیابانها چشمگیر بود و به همین دلیل رئیسجمهور بابت اظهارات خود در شب انتخابات ۸۴ که گفته بود مشکل کشور موی جوانان نیست بارها مورد انتقاد قرار گرفت.
حتی یکی از خوانندگان رپ فارسی به نام بهرام آهنگی به نام «نامهای به رئیسجمهور» ساخت که در آن صدای خود محمود احمدینژاد هنگام بیان همان جملات معروف استفاده شده بود. احمدی نژاد چندباری مسئولیت ایجاد گشت ارشاد را از خود سلب کرده و آن را متوجه تصمیمات فرادولتی در حوزه نیروی انتظامی دانسته بود هرچند در نهایت این اتفاق در دولت او شکل گرفته بود .در این دوره میرحسین موسوی وعده داد که در صورت پیروزی گشتارشاد را متوقف میکنم و محسن رضایی هم گفت:«گشت ارشاد برای اراذل و اوباش باید باشد و نه جوانان کشورمان.»مهدی کروبی دیگر کاندیدای این دوره هم گفته بود نیازی به گشتارشاد نیست.
*** انتخابات ۱۳۹۲
در انتخابات سال ۱۳۹۲ اکثر کاندیداها به اهمیت توجه به مسئله گشتارشاد و پتانسیل بالای مخالفت با این طرح در جذب رای جوانان شهرهای بزرگ پی برده بودند.در این دوره حسن روحانی، محمد باقر قالیباف و محسن رضایی با گشتارشاد مخالفت کردند.روحانی گفته بود:«در مقوله فرهنگ بگیر و ببند جایی ندارد.نمیتوان با استفاده از پلیس در حوزه فرهنگ کاری کرد.باید از طریق کار فرهنگی کارها را دنبال کنیم.دختران و پسران ایرانی خودشان حجابشان را رعایت میکنند و نیازی به کار پلیسی نیست.» سردار احمدی مقدم فرمانده وقت ناجا البته در واکنش به این وعده کاندیداها اعلام کرد:«کاندیداها بهتر است در مورد این مسائل وعدههای نشدنی ندهند چراکه ما براساس قانون با بدحجابی برخورد میکنیم و فعالیت گشتهای امنیت اخلاقی براساس قانون ادامه دارد.»
*** انتخابات ۱۳۹۶
در دوره قبل انتخابات ریاستجمهوری باز هم تاکید کاندیداها روی ضرورت فعالیت فرهنگی در مقوله حجاب مشهود بود.این جمله از روحانی هم البته بازتاب وسیعی داشت که در گردهمایی انتخاباتیاش در همدان گفت:«شما آنها را نمیشناسید من آنها را میشناسم. آنها روزی در جلسهای تصمیم گرفتند که در تهران و در پیادهرو دیوار بکشند. آنها میخواستند پیادهرو زنانه و مردانه ایجاد کنند،همانطور که در محل کارشان بخشنامه تفکیک جنسیتی را ایجاد کردند.» خلاصه در سال ۱۴۰۰ هم اگر کاندیدایی با تکیه بر همین مسئله و مخالفت با طرحهایی مثل پیامک کشف حجاب داخل خودرو به دروازه های ساختمان پاستور رسید نباید تعجب کنیم.