محاسبات گمراه‌کننده عوارض خروج که کاربران را به اشتباه انداخت
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | روز گذشته یکی از سایت‌های اقتصادی مدعی شد که طبق اعداد و ارقام لایحه بودجه عوارض خروج از کشور در سال آینده به ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد. یک محاسبه غیردقیق و ناشیانه که برای ساعاتی بسیاری از رسانه‌ها و کانال‌های خبری را به اشتباه انداخت. عجیب اینکه چند تن از فعالان رسانه‌ای شناخته‌شده هم بدون توجه به غلط بودن این عدد آن را تکرار کردند و در شبکه‌های اجتماعی ماجرا فراگیر شد. کار به‌جایی رسید که رئیس سازمان برنامه و بودجه مجبور شد شخصا موضوع را تکذیب کند.
حالا ماجرا چه بود و این اشتباه فاحش از کجا آمد؟ در لایحه بودجه ۱۴۰۱ درآمد حاصل از عوارض خروج از کشور ۱۵۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده. در عین حال در قانون بودجه سال‌جاری این عدد ۱۱۰ میلیارد تومان تصویب شده بود. چون امسال عوارض خروج از کشور ۴۰۰ هزار تومان است، این دوستان آمدند محاسبه کردند برای اینکه ۱۱۰ میلیارد تومان را به ۱۵۰۰ میلیارد تومان برسانیم باید عوارض چند برابر شود؟ طبق یک تقسیم ساده ۱۳٫۶برابر. بعد با بزرگواری این ضریب را رو به پایین رند کردند و با ضرب مبلغ ۴۰۰ هزار تومان در ۱۳، به همین عدد جنجالی ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رسیدند.
این محاسبات حالا چرا اشتباه است؟ به این دلیل که رقم ۱۱۰ میلیارد تومان صرفا برآورد دولت از منابع حاصل از عوارض خروج از کشور بود. رقمی که محقق شده اما به‌مراتب بیشتر از پیش‌بینی بوده. طبق گزارش دیوان محاسبات کشور فقط در ۴ ماه ابتدایی امسال حدود ۱۸۵ میلیارد تومان درآمد از این راه عاید دولت شده. یعنی در همان یک‌سوم ابتدایی سال نه‌تنها درآمد پیش‌بینی شده برای کل سال محقق شده بلکه مبلغی اضافه‌تر هم در جیب دولت انباشته شده.
اگر قرار بود رقم پیش‌بینی شده محقق شود که باید در ۴ ماه ابتدایی امسال دولت فقط ۳۶ میلیارد تومان عوارض خروج از کشور جمع می‌کرد. بنابراین اگر در بقیه سال هم همین روند ادامه داشته باشد، تا پایان سال بیش از ۵۵۰ میلیارد تومان دولت عوارض خروج از کشور دریافت می‌کند. حالا اینکه دلیل این جهش چشمگیر چیست و چرا سفرهای خارجی زیاد شده، می‌تواند سفرهایی باشد که اوایل امسال به انگیزه واکسیناسیون در ارمنستان انجام شد.
از اواسط تابستان هم که سرعت واکسیناسیون در کشور بالا رفته و بعید نیست سفرها بیشتر شده باشد. پس در بدترین حالت دولت می‌خواهد عوارض خروج از کشور را سال آینده ۳برابر افزایش بدهد و نه ۱۳برابر. اگر با این روش بخواهیم تخمین بزنیم عوارض خروج از کشور در سال آینده بین دو تا سه برابر یا به عبارتی بین ۴۰۰ هزار تومان تا ۱٫۲ میلیون تومان تعیین خواهد شد.
جدا از این حواشی، نکته قابل ذکر بعدی این است که در بودجه سال‌های پیش رقم دقیق عوارض خروج از کشور هر نفر در لایحه بودجه ذکر می‌شد. امسال اما فقط پیش‌بینی از درآمد کلی این ردیف در لایحه آمده. بنابراین ممکن است دولت ایده دیگری در مورد شیوه دریافت عوارض خروج از کشور داشته باشد.
اظهارات دیروز رئیس سازمان برنامه و بودجه هم به همین فرضیه اشاره داشت. مسعود میرکاظمی گفته: «پیشنهاداتی مبنی بر افزایش عوارض خروج از کشور به صورت درصدی از بلیت مطرح شد که هنوز وارد دولت نشده است. اما این ارقام مطرح شده صحت ندارد و هنوز تصمیمی در این باره نگرفتیم.»
