متاسفانه حق با آقای افشاریان بود
روزنامه هفت صبح| مجادله آقای محمدحسین میثاقی، مجری برنامه فوتبال برتر با آقای خداداد افشاریان، رئیس کمیته داوران فدراسیون فوتبال در مورد سن فرزند او، هفته گذشته در شبکه‌های اجتماعی بسیار مورد توجه قرار گرفت. فارغ از بحث‌های فوتبالی در این زمینه، ما می‌خواهیم ببینیم که آیا حرف آقای افشاریان در این زمینه که فرزندش «درست سنش را کوچک کرده» و «دادگاه صالح» در این زمینه رای داده مبنای حقوقی دارد یا خیر. اصلا چطور می‌شود سن در شناسنامه را کم کرد؟
یک: تغییر تاریخ تولد درج شده در شناسنامه دو رویه متفاوت دارد. یک رویه مربوط به تقاضاهایی است که در آن متقاضی مدعی است که تاریخ تولد درست وی کمتر از ۵ سال با تاریخ مندرج در شناسنامه متفاوت است و یک رویه مربوط به تقاضاهایی که در آن تاریخ تولد ادعایی، بیشتر از ۵ سال با تاریخ مندرج در شناسنامه متفاوت است. در هر یک از این دو فرض، این موضوع مهم نیست که تاریخ ادعایی جدید از سن فعلی کمتر است یا بیشتر. بلکه فاصله این دو تاریخ مهم است.
دو: اگر فردی مدعی باشد که تاریخ مندرج بیش از ۵ سال با تاریخ درج شده فاصله دارد باید تقاضای خود را به سازمان ثبت احوال ارائه کند. در این سازمان کمیسیونی ۵ نفره به‌نام «کمیسیون تشخیص سن» وجود دارد که اعضای آن عبارتند از فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال محل، پزشک منتخب مدیر عامل سازمان بهداری استان (در حال حاضر دانشگاه علوم پزشکی) و رئیس شورای اسلامی شهر و یا بخش محل صدور شناسنامه و قاضی دادگاه صالحه محل که رئيس این کمیسیون است. در صورتی که نظر این کمیسیون این باشد که تاریخ تولد به اشتباه درج شده، شناسنامه جدید صادر خواهد شد. دقت کنید که کمیسیون می‌تواند در صورت لزوم صاحب سند را جهت معاینه و تعیین سن به پزشک قانونی معرفی کند. امکان شکایت از آرای این کمیسیون در دیوان عدالت اداری وجود خواهد داشت.
سه: اما در موردی مثل مورد فرزند آقای افشاریان که تاریخ تولد ادعا شده کمتر از ۵ سال بوده است باید یک دادخواست به دادگاه عمومی محل اقامت فرد ارائه شود و در آنجا ادله محکمه‌‌پسند در مورد چرایی این اختلاف ارائه شود. مثلا یک اقرارنامه از سوی کارمند ثبت احوالی که شناسنامه را ثبت کرده یا استشهاد محلی و… (این موارد باید در اسناد ارائه شده به کمیسیون در مورد قبلی هم باشد) پس از آن در صورت حکم دادگاه صالح، شناسنامه جدید توسط سازمان ثبت احوال صادر خواهد شد.
چهار: ذکر این نکته ضروری است که برخی با توجه به قانونی در سال ۱۳۶۷ به‌نام قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها تصور می‌کنند که تغییر در سن شناسنامه کمتر از پنج سال غیرقانونی است در صورتی‌که دیوان‌عالی کشور در رای وحدت رویه ۵۹۹ خود که در حکم قانون است به صراحت در این زمینه رای داده و گفته که در این موارد می‌توان به دادگاه عمومی مراجعه کرد.
پنج: ذکر این نکته ضروری است که در هر دو مورد تفاوت سن کمتر یا بیشتر از ۵ سال، متقاضی که می‌تواند خود فرد یا پدر یا پدربزرگ وی باشد فقط یک بار حق دارد که چنین مطالبه‌ای از کمیسیون تشخیص سن یا دادگاه صالح داشته باشد و در صورت قطعیت رای در این موارد، دیگر شانسی برای تغییر تاریخ تولد خود ندارد.
