مایونز معنای سس برای ایرانی‌ها
روزنامه هفت صبح | درست است که سال‌های نه چندان دور فرمانروایی سس مایونز در کنار سس کچاپ گذشته و پای انواع سس‌ها به سبد خرید خانواده ایرانی باز شده اما هنوز هم سس مایونز پیشکسوت سس‌ها محسوب می‌شود و پایه ساخت انواع آنها است برای همین هم امروز می‌خواهیم در مورد سس مایونز و تاریخچه این سس لذیذ و خوشمزه با شما صحبت کنیم. اول این را بگوییم که سس مایونز یکی از محبوب‌ترین سس‌ها در سرتاسر جهان است و فقط ما ایرانی‌ها نیستیم که عاشقش هستیم. به نظرتان سس مایونز اولین بار در کدام کشور متولد شده و چطور به این سطح از محبوبیت دست پیدا کرده است؟
سوءتفاهم فرانسوی
اکثر مردم و حتی خود فرانسوی‌ها فکر می‌کنند که سس مایونز فرانسوی است و اولین بار در این کشور ساخته شده است. با این حال، جزیره کوچک اسپانیاییِ منورکا داستان دیگری برای روایت دارد. مردم این جزیره مدعی هستند که مایونز متعلق به این جزیره است و مدرکی که برای این ادعا دارند هم نام این سس خوشمزه است.
بزرگ‌ترین شهر منورکا، ماهون یا مائون (Mahon) نامیده می‌شود و مایونز هم می‌تواند (Mahon-aise) به معنای مائونی یا اهل مائون باشد. طبق گفته‌ها و نوشته‌ها ظاهرا در اواسط سده ۱۷۰۰ بود که سس مایونز در این جزیره پدیدار شد. بر اساس این داستان، نیروهای فرانسوی به هدایت دوک دو ریشلیو بر شهر ماهون، جزیره مدیترانه‌ای مینورکا که اکنون بخشی از خاک اسپانیاست مسلط شدند. سرآشپز مخصوص دوک برای آماده سازی غذای مخصوص جشن پیروزی به دنبال سس و طعم دهنده‌ای خاص و محلی می‌گشت که با سس مایونز آشنا شد.
البته در این مورد بحث و گفت‌وگو زیاد است: برخی می‌گویند سرآشپز خود ابتکارعمل به خرج داد و با تخم مرغ و روغن این سس خوشمزه را به وجود آورد و برخی دیگر هم معتقدند که او طرز تهیه سس مایونز را از اهالی آن شهر یاد گرفته است. دوک از طعم این سس خوشمزه بسیار خوشش آمد و به این ترتیب، سرآشپز مذکور هنگام برگشت به خانه، طرز تهیه سس مایونز را هم با خود به خاک فرانسه وارد کرد.
ترکیب جادویی روغن و زرده تخم مرغ
سس مایونز که به اختصار مایو هم نامیده می‌شود سسی سرد و غلیظ است که در اکثر سالادها و ساندویچ‌ها قابل استفاده است. ترکیبات ثابت این سس روغن، زرده تخم مرغ و یک نوع اسید (سرکه یا آب لیمو) است. علاوه بر این با افزودن طعم‌های مختلف می‌توان انواع سس مایونز را به وجود آورد که همگی خوشمزه و لذیذ هستند.
رنگ سس مایونز با توجه به ترکیبات استفاده شده می‌تواند از سفید تا زرد کمرنگ متغیر باشد و بافت آن هم از سسی رقیق و شل تا سسی غلیظ و ژله‌ای طبیعی است. سس مایونز اگرچه بسیار لذیذ و خوش طعم است اما به دلیل استفاده از روغن و تخم مرغ برای افرادی که کلسترول بالایی دارند چندان مناسب نیست. هرچند انواع سس مایونز بدون تخم مرغ برای گیاهخواران و سس مایونز رژیمی هم در بازار موجود است تا همه بتوانند از طعم بی‌نظیر این سس لذت ببرند.
اروپایی‌ها کنار هم
وطن اصلی مایونز هر کجا که باشد یک امر مسلم است و آن این که فرانسوی‌ها در گسترش و محبوبیت جهانی آن نقش مهمی‌داشتند. واژه مایونز از اوایل قرن ۱۹ در کتاب‌های آشپزی آلمانی و انگلیسی در توضیح غذاهای فرانسوی آورده شد. این سس با طعم لذیذ و خوشمزه‌ای که داشت کم کم به کشورهای مختلف راه پیدا کرد و همه آن را به عنوان سسی فرانسوی می‌شناختند. سس مایونز دیری نگذشت که با اسم اختصاری مایو وارد خاک آمریکا هم شد و مهاجرین فرانسوی و به ویژه آشپزهای فرانسوی دستور تهیه این سس خوشمزه را با خود به آمریکا بردند.
مثلا در سال ۱۸۳۸ رستوران دلمونیکو در منهتن انواع غذا با مایونز مثل لابستر مایونزی و چیکن مایونز را به مشتریانش ارائه کرد. انواع سالادهای فرانسوی که با سس مایونز تهیه می‌شدند در آمریکا و کشورهای دیگر محبوبیت زیادی پیدا کردند. انواع سالاد سیب زمینی، سالاد گوجه و سالاد والدورف (ترکیب سیب، کرفس، گردو و مایونز) در اواخر قرن ۱۹ بسیار محبوب و پرطرفدار بودند. سس مایونز به ویژه همراه با سبزیجات و سالادهای سرد طعمی‌فوق العاده لذیذ به وجود می‌آورد و به سس اصلی ساندویچ‌های سرد تبدیل شد.
رقیب سرسخت کچاپ
مایونز اغلب در سالادها و ساندویچ‌های سرد استفاده می‌شود. با این حال بعضی افراد آن قدر عاشق این سس هستند که اکثر غذاها و ساندویچ‌هایشان را با آن می‌خورند. مایونز در بسیاری موارد رقیب سرسخت و دیرینه سس کچاپ به حساب می‌آید. یکی از مواردی که این رقابت بیش از همه نمود پیدا می‌کند در مورد مبحث خوشمزه سیب زمینی سرخ کرده یا فرنچ فرایز است.
در این مورد شاید بتوان افراد دنیا را به دو دسته طبقه بندی کرد: کسانی که سیب زمینی سرخ کرده را با سس کچاپ می‌خورند و کسانی که سیب زمینی را تنها با سس مایونز ترجیح می‌دهند. البته دسته سو‌می هم شاید وجود داشته باشد که از ترکیب هر دو سس استفاده می‌کنند! انواع ساندویچ‌های گرم را هم بعضی افراد با مایونز می‌خورند که از نظر ما نه تنها ایرادی ندارد که توصیه هم می‌شود!
پایه انواع سس‌ها
سس بی نظیر مایونز به عنوان پایه بسیاری از سس‌ها هم استفاده می‌شود. مایونز در ترکیب با خیارشور و پیاز خرد شده سس تارتار را به وجود می‌آورد. در ترکیب با باترمیلک و پیاز سس مایونز به سس رنچ تبدیل می‌شود و در ترکیب با سس کچاپ، ترشی، ادویه و سبزیجات معطر به سس مشهور و پرطرفدار سس هزار جزیره تبدیل می‌شود.
برای قشنگی
اگر تا به حال فکر می‌کردید که مایونز را تنها به صورت خوراکی مصرف می‌کنند در ادامه با ما باشید. این سس خوشمزه به دلیل ترکیبات مفیدی که دارد در انواع ترفندهای زیبایی پوست و مو هم استفاده می‌شود! مایونز نرم کننده‌ای عالی و طبیعی برای موها محسوب می‌شود و خشکی و شکنندگی موها را از بین می‌برد.
زرده تخم مرغ، روغن گیاهی یا زیتون و سرکه‌ای که در این سس وجود دارند برای سلامت موها بسیار مفید هستند و موها را درخشان، نرم و سالم و بدون موخوره می‌کنند! سس مایونز همچنین برای سلامت پوست هم مفید است و به عنوان نرم کننده به ویژه برای پوست‌های خشک استفاده می‌شود. برای این منظور توصیه می‌شود کمی‌از مایونز را داخل مایکروویو گرم کنید تا شل و روان بشود و بعد روی پوست بمالید. این سس به حذف سلول‌های مرده پوست کمک می‌کند و پوستی شاداب و سالم به شما تحویل می‌دهد.
صد البته که اگر سس مایونز خانگی و دست ساز در اختیار داشته باشید تاثیر بهتری از این سس مشاهده خواهید کرد. سس مایونز مملو از روغن است. در تهیه سس مایونز از مقادیر بسیار زیادی روغن استفاده می‌شود. اگر این روغن از روغن‌های غیرگیاهی یا مضر باشد در نتیجه برای سلامتی چندان مفید نیست. یک مایونز استاندارد دارای ۴۰درصد روغن در ترکیباتش است. این روغن بیش از حد مورد نیاز بدن در روز است به همین دلیل مصرف زیاد و مداوم سس مایونز می‌تواند مشکلاتی مثل اضافه وزن و افزایش کلسترول را ناشی بشود.
