ماموریت غیرممکن بایدن برای بهبود رابطه با ایران
روزنامه هفت صبح، رامتین لطیفی | دیروز «جو بایدن» برای اولین بار به ترور شهید «محسن فخریزاده» واکنش نشان داد. او در مصاحبه با شبکه «سیاِناِن»، ادعا کرد سخت است که بگوید این ترور چه میزان تعاملات او با تهران را پیچیده خواهد کرد و پس از آن با انتقاد از سیاستهای «دونالد ترامپ» گفت: «نقطه پایانی این است که ما به ایران اجازه دستیابی به تسلیحات اتمی ندهیم. او (ترامپ) از (توافق) خارج شد تا چیز سختتری بهدست بیاورد، [ولی] چه کاری انجام دادند؟ آنها (دولت ترامپ) توانمندی (ایران) برای داشتن مواد اتمی را افزایش دادند.
آنها (ایران) در حال حرکت به سمت توانایی داشتن میزان کافی مواد برای ساخت سلاح اتمی هستند و البته مسئله موشکی هم که هست.» بایدن همچنین گفت: «با تمام این چیزها، بهنظرم [کار] بسیار سختی خواهد بود. اما یک چیز را میدانم. ما نمیتوانیم این کار را تنها انجام دهیم. به همین دلیل است که باید بخشی از گروه بزرگتری باشیم تا نه تنها با ایران بلکه با روسیه و چین و بسیاری از مسائل دیگر مقابله کنیم.»
دستهای لرزان جو بایدن البته پیش از این در گفتوگوی یک ساعته اخیر او با از پس پرده سکوت بیرون آمد و برملا شد. او در گفتوگوی یک ساعته خود با نیویورک تایمز در پاسخ به سوال توماس فیدمن، خبرنگار این رسانه درباره بازگشت به برجام و تعهد به مفاد بیانیه دو ماه گذشته خود گفت: «خیلی سخت و پیچیده خواهد بود اما بله… خیلیها حرف از برنامه موشکی ایران و فعالیتهای منطقهای این کشور میزنند اما بهترین راه برای ایجاد ثبات در منطقه، کنترل برنامه هستهای ایران است.
ما باید به برجام بازگردیم و آن را تمدید کنیم و سپس در مورد موشکها و نفوذ منطقهای ایران و خطری که برای متحدانمان دارد حرف بزنیم.» بایدن بازگشت آمریکا به برجام را منوط به رعایت دقیق مفاد توافقنامه و تعهدات ایران دانسته است و وعده گفت وگو در مورد برنامه موشکی ایران پس از بازگشت به برجام را داده است. این در حالی است که ایران شرط گفتوگوی دوباره و پذیرش توافق با آمریکا را بازگشت بدون شرط این کشور به برجام دانسته است.
ترور شهید محسن فخریزاده نیز باعث شده که کار بایدن سختتر از قبل شود. هرچند در دنیای امروز هیچ برنامه علمی و تکنولوژیکی مبتنی بر یک فرد نیست و بدون این دانشمند هم برنامه هستهای ایران ادامه خواهد داشت اما از یک طرف پاسخ ایران به این عملیات شوم میتواند ایران و اسرائیل را به رویارویی نظامی بکشاند و در این شرایط اولین چیزی که در آتش جنگ خواهد سوخت برگههای توافق برجام و امیدهای بایدن خواهد بود. به نظر میآید این اتفاقات، پروژه ترامپ با همکاری اسرائیل و عربستان سعودی برای عدم وفاق بایدن در تعهدات بینالمللی او خواهد بود.
باید این نکته را هم در نظر داشت که دیگر فقط بحث برجام نیست و ایران امروز، ایران چهار سال گذشته نیست و تنها با دریافت امتیازات بیشتری تن به توافق دوباره با آمریکا خواهد داد. نظرسنجی اخیر اکونومیست که با همکاری موسسه افکارسنجی یوگاو انجام گرفته است نیز نشان میدهد تنها ۳۵درصد از مردم آمریکا معتقدند که بایدن میتواند روابط بین ایران و آمریکا را بهبود ببخشد. ۵۲درصد از مردم آمریکا معتقدند روابط با ایران در دوره بایدن در همین وضعیت فعلی خواهد ماند و یا بدتر خواهد شد.
۱۳ درصد دیگر نیز اطمینانی از آنچه پیشخواهد آمد ندارند. این سردرگمی مختص بایدن و دولت او نیست و طرف اروپایی برجام نیز به همین درد مبتلاست، برای مثال از یک سو جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به خلف وعده طرفین با ایران اذعان دارد که ایرانیها حق دارند ناراحت شوند و احساس کنند به آنها و اعتمادشان خیانت شده است .
و از سوی دیگر هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان از برجام پلاس حرف میزند و میگوید در دور جدید مذاکرات باید از برجام عبور کنیم و به برجام پلاس که توافقی به مراتب بزرگتر و بهتر است برسیم. به نظر میآید با کنار هم گذاشتن این پازلها به یک نتیجه واحد برسیم، اینکه بایدن برای بهبود روابط خود با ایران کار و مسیر بسیار سخت و پیچیدهای پیش رو دارد و احتمال وفاق او در این مسیر بسیار سخت خواهد بود.