فعلا لامپ اضافه را خاموش کنید!
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی| دور جدید اجلاس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد از روز پنجشنبه گذشته در محل اکسپوسیتی شهر دوبی در کشور امارات برگزار شده و تا روز ۱۲ دسامبر ادامه خواهد داشت. دو خبری که از این اجلاس در ایران بازتاب پیدا کرده ادعای یک رسانه فارسی‌زبان خارجی مبنی بر عدم سفر رئيس‌جمهور به افتتاحیه این اجلاس به دلیل حضور رئيس دولت رژیم اشغالگر و ترک اجلاس از سوی هیات اعزامی ایران به سرپرستی وزیر نیرو در اعتراض به حضور هیات رژیم اسرائیل بوده است.
اما این اجلاس ارتباط بیشتری به زندگی ما ایرانیان دارد. با هم ببینیم که این روزها در دوبی بحث بر سر چیست و چرا ادعا می‌کنیم این اجلاس برای ما ایرانیان مهم است. 1-تغییرات اقلیمی چه ربطی به ما دارد؟ بگذارید به زبان عدد و رقم با هم صحبت کنیم. در سال ۲۰۲۱، میانگین دمای ایران 19/54درجه سانتیگراد بوده است.
پنجاه سال قبل از آن یعنی در سال ۱۹۷۱ که می‌شود حوالی سال ۱۳۵۰ شمسی، میانگین دما در کشور، 17/47درجه سانتیگراد بوده است و پنجاه سال قبل از آن یعنی حوالی سال ۱۳۰۰ شمسی، میانگین دما در ایران 16/94 درجه سانتیگراد بوده است. به این ترتیب میانگین دمای ایران در صد سال اخیر حدود ۳ درجه گرمتر شده است. این همه ماجرا نیست و اگر وضع به همین منوال ادامه پیدا کند در دهه‌های آینده دمای هوا در ایران 2/6 درجه سانتیگراد دیگر گرمتر خواهد شد.
اما مشکل فقط دما نیست. میانگین بارش باران در ایران، صد سال پیش ۲۵۰ میلی‌متر بوده است و حالا به سختی به ۲۲۵ میلی‌متر می‌رسد. در قرن بیست‌و‌یکم میانگین بارش باران در ایران سه بار به ۱۵۰ میلی‌متر یا کمتر از آن رسیده در حالی‌که در هشتاد سال قبل فقط یک‌بار این‌قدر کم شده بوده است.
فقط در سال گذشته در استان گیلان که پربارش‌ترین استان کشور است، برپایه آمارهای اندازه‌گیری شده در ایستگاه‌های هواشناسی از ابتدای سال آبی یعنی اول مهرماه ١۴٠١ تا ١۵ اسفند جاری، بارندگی در مقایسه با شرایط بلندمدت، ٢٧درصد و نسبت به سال قبل ٢٣درصد کاهش را تجربه کرده است. وضعیت اگر به همین منوال بماند میزان بارندگی در کشور در دهه‌های آینده ۳۵درصد دیگر نیز کمتر خواهد شد.
همچنين آمارهای بین‌المللی می‌گویند که از ابتدای قرن بیست‌و‌یکم یعنی سال ۲۰۰۰، ۳۵درصد از جمعیت ایران با کمبود آب مواجه بوده است. موضوع خشک شدن دریاچه‌ها و تالاب‌ها تاثیر مستقیمی روی طوفان‌های خاکی دارد که هر‌ازگاهی در کشور می‌بینیم به‌خصوص در منطقه خوزستان.
اما همه چیز هم خشک نخواهد شد. برعکس، در برخی نقاط آب دریا آن‌قدر بالا خواهد آمد که مشکل‌ساز می‌شود. پیش‌بینی جهانی می‌گوید در سطح جهان، تا سال ۲۰۵۰، بیش از ۳۰۰ میلیون خانه تحت تأثیر افزایش سطح آب‌های جهان زیر آب خواهند رفت و ۱۰۰ میلیون نفر باید خانه خود را ترک کنند. در ایران این هشدار به‌طور مشخص برای دو استان بوشهر و هرمزگان وجود دارد. یک تحلیل داخلی نشان می‌دهد تا سال ۲۱۰۰ میلادی، سطح آب دریا در بندر امام حسن، جایی بین کنگان و گناوه، ۴۸ سانتی‌متر یا به‌عبارتی نیم متر بالا خواهد آمد.
چه باید کرد؟
جهان در اجلاس کوپ ۲۱ در پاریس به این نتیجه رسید که باید برای کم کردن یک و نیم درجه از دمای هوا در جهان، ۵۵درصد از میزان تولید دی‌اکسید‌کربن خود را کم کند ولی قدرت‌های بزرگ به‌طور مشخص آمریکا، چین و روسیه، در این زمینه گام برنداشتند. حالا کار به‌جایی رسیده که مقام اصلی سازمان ملل برای تغییرات آب و هوایی در جلسه پیش از افتتاحیه کوپ ۲۸ هشدار داده که جهان فقط ۶ سال دیگر وقت دارد تا با رسیدن به کاهش یک و نیم درجه‌ای، فرصت جدیدی به زمین بدهد که بتواند وضع خود را بهبود ببخشد. با این حال هنوز شاهد مشارکت جهانی به‌خصوص از سوی قدرتمندان در جهان برای این هدف نیستیم.
در ایران باید چه کنیم؟
در واقع جلوگیری از تغییرات اقلیمی و به‌طور مشخص گرم شدن آب و هوا هیچ راه‌حل فوری جز کاهش مصرف ندارد. ایران پیش از کرونا، رتبه اول در خاورمیانه و هشتم در سراسر جهان را به دلیل انتشار گازهای گلخانه در اختیار داشت و به‌طور متوسط هر ایرانی سالانه 7/1 تن دی‌اکسید‌کربن تولید می‌کند. آمار دیگری نشان می‌دهد مصرف بنزین در ایران روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر است معادل ۳۵۲ هزار بشکه نفت. این در حالی است که در هندوستان هر روز ۳۶۸ هزار بشکه نفت برای بنزین خودروها مصرف می‌شود.
آیا تقصیر مردم است؟
خیر. مردم البته بخشی از چرخه مصرف هستند ولی دلیل اصلی آن مدیریت دولتی است. ۹۲درصد از کل آب کشور در کشاورزی مصرف می‌شود و شاهد فعالیت عمده‌ای برای بهبود کارآمدی در این بخش نیستیم. فقط ۵درصد از کل برق کشور از محل انرژی‌های تجدیدپذیر تولید می‌شود.
تهران، پایتخت کشور ۷ خط مترو با ۱۵۶ ایستگاه دارد ولی سئول، پایتخت کره جنوبی با جمعیتی تقریبا شبیه تهران ۲۳ مترو با ۷۶۸ ایستگاه. مصرف بنزینی که در مورد هندوستان گفتیم برای ۳۲۶ میلیون خودرو در این کشور است و مصرف خودرویی که در ایران گفتیم برای ۱۵ میلیون خودرو که خود می‌تواند میزان مصرف بالای خودروهای ایرانی را نشان دهد.
ما می‌توانیم چه کنیم؟
حالا نمی‌شود که بنشینیم و دست روی دست بگذاریم تا دولت کاری بکند. آیا کاری هست که ما شهروندان بتوانيم انجام دهیم. بله. اینجا می‌توانید لیست ده کاری را ببینید که ما به شما پیشنهاد می‌کنیم تا انجام دهيد و در کاهش دمای زمین موثر باشید:
لامپ‌های خانه خود را با لامپ کم‌مصرف ال‌ای‌دی تعویض کنید.
لامپ اضافی را خاموش کنید.
دمای خانه خود را بین حداقل ۱۶ درجه تا حداکثر ۲۴ درجه تنظیم کنید و در فصل سرد لباس بیشتر و در فصل گرم لباس خنک‌تر بپوشید.
تا جایی که ممکن است از خودرو شخصی به‌خصوص تک‌سرنشین استفاده نکنید.
هنگام حضور در طبیعت به درختان آسیب نرسانید و حتی‌المقدور یک درخت بکارید.
باقی مانده غذا را دور نریزید، لباس قدیمی را هم همچنان بپوشید و تا چیزی از کار نیفتاده، آن را به خاطر زشت بودن یا از مد افتادن دور نریزید.
استفاده از پلاستیک را کاهش دهید. برای خرید نان یا میوه از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنید و برای نوشیدن، از ماگ یا لیوان شخصی.
وقتی یک وسیله الکتریکی را استفاده نمی‌کنید آن را از برق بکشید.
لباس‌های خود را با درجه کمتری از آب در لباسشویی بشویید.
و در مصرف آب صرفه‌جویی کنید به‌خصوص در هنگام حمام کردن. یک‌سوم آبی که هر ایرانی در هر روز استفاده می‌کند برای حمام و شست‌و‌شو است. این میزان را می‌شود با کاهش مدت استحمام، کم کرد.
