فرسایشی شدن تعیین تکلیف کنکور
روزنامه هفت صبح | دوشنبه ساعت از ۹ شب گذشته بود که سعید نمکی وزیر بهداشت با یک پُست اینستاگرامی کنکوری‌ها را غافلگیر کرد: «به مسئولان برگزاری کنکور اعلام کردم اگر نمی‌توانید این دستورالعمل‌ها را به درستی اعمال کنید با برگزاری کنکور در این تاریخ مخالفم و تاکید می کنم که کنکور در زمانی دیگر برگزار شود…پیشنهاد وزارت علوم تعویق یک ماهه برگزاری کنکور بود که در ستاد ملی مقابله با کرونا بررسی می‌شود.»
برداشت ما از این متنی که وزیر بهداشت منتشر کرد این بود که قرار شده پیشنهاد تعویق کنکور در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا به بحث گذاشته شود اما همزمان با این پُست، مشاور رسانهای او یعنی علیرضا وهاب‌زاده در توئیتر نوشت: «برگزاری کنکور سراسری به تعویق افتاد» بنابراین او با قطعیت از به تعویق افتادن کنکور خبر داد و همین هم در خبرگزاری‌ها و کانال‌های خبری منعکس شد.
ضمن اینکه در همان دقایق رمضانعلی سنگدوینی نماینده گرگان در مجلس شورای اسلامی هم در توئیتی نوشت که دلایل نماینده‌های موافق تعویق کنکور مورد قبول واقع شده و کنکور سراسری به تعویق افتاده است. خب مردم عادی هم که خبرها را از همین منابع پیگیری می‌کنند اینطور نتیجه‌گیری کردند که کار تمام شده و کمتر کسی توجه کرد که دقایقی بعد خود نمکی و وهاب‌زاده در پیام‌های تکمیلی اعلام کردند که این قضیه یک پیشنهاد بوده و هنوز قطعی نیست.
نکته عجیب اینجاست که خود سعید نمکی در جلسه ۱۳ مرداد و در مقطعی که اوج فشارها بود آمد جلوی دوربین و قویا گفت که زمان کنکور تغییر نمی‌کند. حالا چطور یک هفته مانده به کنکور ورق برگشت؟ این فرسایشی شدن تعیین تکلیف کنکور امسال و انواع اخبار ضد و نقیض موضوعی است که عده زیادی از داوطلبان را دلزده و کلافه کرده.
همینطور خانواده‌هایی که به سختی هزینه کلاس‌ها و کتاب‌های کمک درسی را تامین کردند هم از این شرایط ناراضی هستند. هرچند که گروه دیگری هم از قبل به روش‌های مختلف مثل هشتگ زدن در شبکه‌های اجتماعی خواستار به تعویق افتادن کنکور بودند، الان از خبرهای جدید احتمالا رضایت دارند. وعده قبلی این بود که کنکور از تاریخ ۳۰ مرداد ماه به مدت ۴ روز برگزار می‌شود اما حالا گفته می‌شود که این آزمون به تاریخ‌های بین ۲۷ تا ۳۰ شهریور موکول خواهد شد.
*** یک تفسیر سختگیرانه سیاسی
جدا از این موضوع که حالا تکلیف کنکور بالاخره چه می‌شود، نحوه اعلام این خبر هم دریچه‌ای به انواع و اقسام تفسیرهای سیاسی باز کرده. پرسش اینجاست که چرا وزیر بهداشت و مشاور رسانهای او قبل از تصمیم‌گیری در ستاد ملی مقابله با کرونا، اینطور شتابزده و شبانه در شبکه‌های اجتماعی چنین خبری را اعلام کردند؟ یک تفسیر این است که این اقدام سمت و سوی سیاسی داشته چون می‌دانیم که اصولگرایان مجلس و شخص قالیباف به دنبال به تعویق انداختن کنکور بودند. بعضی تحلیلگران سیاسی معتقدند سعید نمکی از مدتی پیش با دولت زاویه پیدا کرده و حمایت‌های رسانهای طیف اصولگرا هم نشان می‌دهد او به جناح رقیب نزدیک شده.
از جمله نشانه‌هایی هم که مطرح می‌کنند شایعه استعفای او دست کم در دو مقطع زمانی قبل و بعد از عید است. ما البته قادر به تایید یا تکذیب این تحلیل نیستیم. شاید ملاحظات وزیر بهداشت صرفا در مقوله رعایت پروتکل‌های بهداشتی در زمان برگزاری آزمون است. چرا؟ چون این نقل قول را از رئیس سازمان سنجش داریم که گفته فعلا شرایط برگزاری آزمون با شروط وزارت بهداشت را نداریم.
این جملات ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش را که در خبرگزاری ایسنا منتشر شده بخوانید: «طی چند روز گذشته پروتکل‌های بهداشتی تغییر کرد و وزارت بهداشت برای برگزاری کنکور سراسری دو شرط گذاشت. این در حالی بود که سازمان سنجش بسته بندی سوالات کنکور را تمام کرده بود و در مرحله ارسال آن به استان‌ها و شهرهای محل برگزاری کنکور براساس پروتکل‌های کارشناسی ارشد بود.
اولین شرط وزارت بهداشت این بود که فاصله صندلی‌ها باید به دو متر افزایش یابد که امکان فراهم کردن فضای با این شرایط برای ما مقدور نبود. شرط دوم وزارت بهداشت این بود که در استان‌های گرمسیری سالن‌ها باید سطح اشغال ۲۰ درصدی داشته باشند که این مورد نیز با توجه به ظرفیت مراکز برگزاری کنکور برای ما مقدور نبود.
در صورتی که می‌خواستیم موارد موردنظر وزارت بهداشت را اجرایی کنیم، اتفاقی می‌افتاد که خط قرمز ما بود و آن این بود که حتی در صورت تامین فضای کافی و ایجاد فاصله دو متری بین داوطلبان باید سوالات کنکور به ۳۹۰ شهر ارسال می‌شد و در آنجا بر اساس فاصله‌گذاری جدید پلمب سوالات باز می‌شد و دفترچه‌ها مجددا مرتب می‌شدند که در این صورت احتمال لو رفتن سوالات کنکور افزایش می‌یافت.
در این شرایط سازمان سنجش نمی‌تواند از معیارهای خود کوتاه بیاید. بنابراین درخواست کردیم یا پروتکل‌های کنکور سراسری هم مانند آزمون ارشد باشد. یا سازمان سنجش با شرایط جدید وزارت بهداشت نمی‌تواند کنکور را در موعد مقرر برگزار کند و این موضوع طی نامه‌ای به استحضار دکتر غلامی وزیر علوم نیز رسید و اعلام کردم که حفاظت آزمون و لو رفتن سوالات را تضمین نمی‌کنم.لذا پیشنهاد کردیم آزمون سراسری با این وضعیت قابل برگزاری نیست و باید به تعویق بیفتد.»
*** حریرچی: داوطلبان خونسرد باشند
حالا یک فرضیه‌ای که در شبکه‌های اجتماعی و از سوی بعضی خبرنگاران مطرح شده این است که زمان کنکور سراسری بین ۲۷ تا ۳۰ شهریور خواهد بود. ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا تاکید کرده که: «تعویق کنکور یک ماهه است. داوطلبان خونسرد باشند تا ببینیم چه تصمیمی گرفته خواهد شد.»
قبل‌تر این پیشنهاد که زمان کنکور به اواخر تابستان و اوایل پاییز موکول شود هم مطرح شده بود چون با خنک‌تر شدن هوا امکان برگزاری کنکور در فضای باز در بعضی حوزه‌ها هم شاید ممکن باشد که البته از سوی مقابل هم بعضی مخالفان گفتند که شاید با نزدیک شدن به پاییز آمار کرونا افزایش پیدا کند و شرایط سخت‌تر باشد بنابراین همین تابستان گزینه بهتری است.
*** چهار: سناریو برای برگزاری کنکور
* یک: در مورد سناریوهای مختلف برگزاری کنکور مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی منتشر کرده و در آن توضیح داده شده هر کدام از این ایده‌ها چه ایراداتی دارد. اتفاقا گزینه اول همین تعویق برگزاری کنکور تا آخر شهریورماه و پاییز ۹۹ است که ۴ ایراد برای آن ذکر شده. یکی اینکه اوج‌گیری احتمالی آنفلوآنزای فصلی ممکن است شرایط را از مردادماه بدتر کند. نکته دوم تعویق چند باره تاریخ آزمون باعث وخامت اوضاع روحی داوطلبان و خانواده‌ها می‌شود. سوم نظام برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها مختل خواهد شد و چهارم اینکه حذف بعضی حوزه‌ها از جمله مدارس و دانشگاه‌ها باعث تراکم داوطلبان در حوزه‌های دیگر می‌شود.
* دو: سناریوی دوم این است که اصلا قید برگزاری کنکور را بزنیم و جذب دانشجوها بر اساس ضوابط تحصیلی صورت بگیرد. این مسیر هم چند اشکال اساسی دارد. یکی اینکه بعضی از داوطلبان قبل از سال ۱۳۸۴ دیپلم گرفته‌اند و فاقد سوابق تحصیلی هستند. بعد اینکه سوابق تحصیلی خیلی از دانش‌آموزان خیلی بهم نزدیک است و امکان گزینش بین آن‌ها وجود ندارد. به طور مثال ۶۴ هزار نفر داوطلب با معدل بالای ۱۹ داریم که ۳۵ هزار نفر آن‌ها در رشته تجربی هستند.
حالا کل ظرفیت سه رشته پرطرفدار پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی ما ۱۰ هزار نفر است. با این حساب کار سختی است که بین این داوطلبان گزینش عادلانه‌‌ای داشته باشیم. بعد مسئله نمره‌دهی در بعضی مدارس غیرانتفاعی را هم داریم. ضمن اینکه بعضی داوطلبان مدرک دیپلمشان با گروه ثبت‌نامی در کنکور همخوانی ندارد. مثلا در مورد داوطلبی که رشته ریاضی خوانده و در کنکور هنر شرکت کرده چطور باید گزینش انجام دهیم؟
* سه: سناریوی سوم تعویق یکساله کنکور و تجمیع داوطلبان آزمون‌های سال ۹۹ و ۱۴۰۰ است. این راه‌حل هم باز به دلایل متعدد عملیاتی نیست. اختلال در نظام برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها، مشکل نظام وظیفه، مشکلات روحی داوطلبان امسال و مسئله ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها هم از مشکلات این ایده است.
* چهار: در نهایت گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس اینطور جمع‌بندی کرده که همین برگزاری کنکور در مردادماه ایده بهتری است که البته باید بگوییم بود. هرچند هنوز ستاد مقابله با کرونا نظر نهایی را اعلام نکرده و حتی شاید دولت هم از این ماجرا دلخور شده باشد اما به نظر می‌رسد ماجرای به تعویق افتادن یک ماهه کنکور قطعی است.
