شبکه آموزش خلأ تعطیلی مدارس را جبران می‌کند؟
روزنامه هفت‌صبح، فرید عطارزاده | در این روزهای کرونایی، پخش دروس مدارس از شبکه آموزش، این شبکه را از یک گوشه دنج و خلوت به مرکز توجه‌ها آورده و جزو یکی از شبکه‌های پر بیننده شده است. کافی است بحث‌های مطرح شده در شبکه‌های اجتماعی، آمار سرچ گوگل، تعداد عضوهای کانال تلگرام این شبکه و آمار بازدید ویدئوهای مشاهده شده مربوط به شبکه آموزش را ببینید تا متوجه شوید ایده پخش دروس مدارس از شبکه آموزش توانسته مقداری از خلأ به وجود آمده از تعطیلی مدارس را جبران کند. در این گزارش بررسی می‌کنیم که ماجرا از چه قرار است.
*** بی‌برنامه در چند روز اول
پس از آنکه مشخص شد تعطیلی مدارس احتمالا دنباله‌دار است، آموزش و پرورش اعلام کرد دروس مدارس از شبکه آموزش پخش خواهد شد. در چند روز اول، شبکه آموزش ایده خاصی برای این برنامه‌ها نداشت هم در زمان‌بندی و هم در اعلام فهرست دروس، بی‌‌نظمی‌های زیادی دیده می‌شد. برخی دروس پخش نشدند، برخی جایگزین شدند و برخی دیگر نیز در ساعت‌های دیگری پخش شدند.مشکل بزرگ دیگر آن بود که سر فصل درس‌های ارائه شده در شبکه آموزش کم بودند و نمی‌توانست همه نیازها را پوشش دهد. این مشکلات اما آرام آرام کاهش پیدا کرد و اوضاع بهتر شد.
*** نظم از وسط هفته
از اواسط هفته اوضاع شبکه آموزش بهتر شد و به یک نظم نسبی رسید. فعلا برنامه به این صورت شده که از ساعت ۸ صبح تا ۹:۳۰ دروس متوسطه اول پخش می‌شود، از ساعت ۱۰:۳۰ صبح تا ۱۱:۳۰ دروس ابتدایی، از ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۶دروس متوسطه دوم و از ساعت ۱۶ تا ۱۷:۳۰ دروس فنی و حرفه‌ای و کار و دانش. ساعت ۲۲ تا ۲۳ نیز دروس پایه و عمومی همه رشته‌ها پخش می‌شود.
*** آمار و ارقام رشد شبکه آموزش
گوگل نشان می‌دهد از روز شنبه ۱۰ اسفند، میزان سرچ عبارت «شبکه آموزش» نسبت به هفته قبل خود حدودا صددرصد افزایش داشته و تقریبا در هر روز این عبارت حدود هزار بار سرچ شده است.نکته جالب این است که عباراتی مانند «فهرست دروس شبکه آموزش»، «فرکانس شبکه آموزش در ماهواره»، «جدول برنامه‌های شبکه آموزش» نیز سرچ شده است.
پست‌های تلگرامی که برنامه‌های روز بعد شبکه آموزش را منتشر می‌کنند تا حدود یک میلیون بار بازدید خورده است. استقبال‌ها به حدی بوده که تا حالا چندین کانال تلگرام با نام شبکه آموزش ایجاد شده‌اند که همگی بالای ۱۰۰هزار عضو دارند! تعداد اعضای کانال تلگرام اصلی شبکه آموزش نیز رشد چند برابری داشته و به حدود ۱۰هزار نفر رسیده است.
*** چند نکته از آمار گوگل
از آمار گوگل در رابطه با سرچ‌ها به چند نکته جالب می‌توان رسید:
* یک: پنج استان اولی که شبکه آموزش را در گوگل جست‌وجو کرده‌اند کاربران آذربایجان غربی، اردبیل، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی و خراسان جنوبی است. این موضوع نشان می‌دهد استان‌های کمتر برخوردار و نقاطی که دسترسی کمتری به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی دارند، جزو بیشترین بینندگان شبکه آموزش هستند. کاربران سمنان، یزد و کرمان نیز جزو استان‌های دیگری هستند که کلمه شبکه آموزش را جست‌وجو می‌کنند.
* دو: ریاضی و شبکه آموزش دیگر کلمه‌ای است که کاربران آن را با درصد قابل توجهی جست‌وجو کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد بیشترین نگرانی والدین از درس شیرین (!) ریاضی است و دنبال آموزش مناسب آن برای فرزندانشان می‌گردند.
* سه:جدول برنامه‌های درسی متوسط دوم نیز دارای بیشترین جست‌وجو و جدول برنامه‌های درسی ابتدایی دارای کمترین جست‌وجو است. این موضوع نشان می‌دهد که دانش‌آموزان ابتدایی از تعطیلات خود نهایت لذت و استفاده را می‌برند!
*** نقاط ضعف و قوت پخش دروس از شبکه آموزش
کاربران شبکه‌های آموزش در حال بحث‌های جدی درباره کیفیت آموزش برنامه‌های شبکه‌های آموزش هستند. برخی از این نظرات را در اینجا جمع‌بندی کرده‌ایم.
* یک: نحوه تدریس معلم‌ها در این شبکه نکته‌ای است که توجه کاربران را جلب کرده است. کاربران می‌گویند نحوه تدریس در این شبکه از حالت خشک و سنتی فاصله گرفت و معلمان در تلاش هستند تا علاوه بر تدریس مناسب، اجرای خوب و جذابی نیز داشته باشند.
* دو: بحث‌ها بر سر کیفیت آموزشی دروس تدریس شده زیاد است. برخی کاربران به آن نقد دارند و برخی دیگر از آن تعریف می‌کنند. مهم‌ترین نقدی که به این آموزش‌ها وارد شده این است که به دلیل کمبود وقت معلمان نمی‌توانند یک مبحث آموزشی که از قبل وعده داده شده را به طور کامل پوشش دهند و خیلی از مطالب مهم جا می‌ماند.
* سه: امکانات فنی تدریس و معلمان نکته دیگری است که کاربران به آن نقد دارند. با وجود آنکه به نظر ما کیفیت فنی این آموزش‌ها در حد قابل قبولی بوده اما بچه‌های نسل جدید می‌گویند شبکه آموزش از امکانات جدید و به روز استفاده نمی‌کند. ما که پیشرفته‌ترین امکانات مدرسه‌مان تخته وایت‌برد بود، نفهمیدیم این جوان‌ها از چه حرف می‌زنند!
* چهار: یکی از نقدهای مهم و درست، تعداد کم درس‌های تدریس شده است. به نظر می‌رسد در روزهای آینده این مشکل برطرف شود و تعداد بیشتری سر فصل به برنامه‌های شبکه آموزش اضافه شود.
* پنج: انتقاد بعدی به اعلام روز به روز برنامه‌هاست. کاربران می‌گویند شبکه آموزش باید منظم‌تر عمل کند و برنامه‌ها را نه شب قبل بلکه چند روز قبل اعلام کند.
* شش: انتشار این ویدئوهای آموزشی شبکه آموزش در سایت و کانال تلگرام این شبکه نکته مثبت دیگری بوده که در دیده شدن این برنامه‌ها بسیار موثر است.
*** دو شبکه دیگر نیز آموزش دروس خواهند داشت
رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش گفت:«صداوسیما همکاری خوبی با آموزش و پرورش دارد و اعلام کرده‌اند در صورت نیاز می‌توانیم از سایر شبکه‌ها همچون دو و چهار سیما هم استفاده کنیم. با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در شبکه آموزش دروس ارائه شده تقریباً از۱۰عنوان دوره به ۱۴عنوان ارتقا یافته است. در صورت نیاز قطعاً از سایر شبکه‌ها نیز استفاده خواهیم کرد.»
او درباره نحوه آموزش در این شبکه می‌گوید: «آموزش اصلی توسط خود معلمان کلاس هر درس به شیوه‌های مختلف در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد. تمامی معلمان در سطح کشور از طریق کانال‌های معتبر و مطمئنی که وجود دارد و نیز از طریق سایت مدارس، برنامه‌های درسی و آموزش‌های لازم را در اختیار دانش‌آموزان کلاس خود قرار می‌دهند.
عملکرد شبکه آموزش، ایجاد نوعی «فرصت برابر» است تا نشاط و شوق یادگیری را در دانش‌آموزان ایجاد کند. با این حال، مسئولیت آموزش با معلم درس مربوطه در هر کلاس است و خوشبختانه معلمان و مدیران، برنامه‌ریزی‌هایی در این زمینه داشته‌اند و آموزش الکترونیک برقرار شده و دانش‌آموزان از آموزش‌های درسی بهره‌مند می‌شوند. پویشی در استان‌ها و مراکز استان‌ها از سوی خود معلمان مبنی بر اینکه «مدرسه اگر تعطیل شد، آموزش تعطیل نمی‌شود» راه‌اندازی شده است.
معلمان در این پویش با دانش‌آموزان و والدین آن‌ها ارتباط برقرار کرده‌اند. وزارتخانه نیز برای آگاهی و آموزش خانواده‌ها ضمن شروع به کار، برنامه هوشمندی را طراحی کرده که آموزش خانواده از طریق مدرسان آموزش خانواده و انجمن اولیا و مربیان انجام پذیرد و آموزش‌های لازم به صورت الکترونیک و مجازی در اختیار والدین قرار گیرد.»
*** دوران رونق آموزش مجازی
تعطیلی مدارس و مراکز آموزشی حالا به فرصتی برای رونق آموزش مجازی تبدیل شده است. بسیاری از دانشگاه‌ها، کلاس‌های کنکور و زبان و مدارس هر کدام به شیوه‌ای مشغول آموزش به محصلان خود هستند. برخی از آن‌ها حتی سیستم حضور و غیاب آنلاین نیز راه انداخته‌اند و دانش‌آموزان باید در همان ساعاتی که در مدارس حضور پیدا می‌کردند، حضور خود را اعلام کنند.
معلمان و اساتید نیز آموزش خود را به صورت ویدئویی انجام می‌دهند و پس از آن دانشجویان و محصلان نیز سوالات خود را می‌پرسند. تکالیف به صورت آنلاین به محصلان داده شده و آن‌ها نیز موظف به حل آن‌ها در خانه و فرستادن برای معلمان و اساتید هستند. از سوی دیگر آموزش و پرورش اعلام کرده که به دنبال راه‌اندازی شبکه یکپارچه برای آموزش آنلاین است.
«محسن حاجی میرزایی» با اعلام اینکه زیرساخت فناوری این شبکه اجتماعی جدید توسط اپراتورهای مختلف و وزارت ارتباطات فراهم شده، تاکید کرده که این موضوع طی چند روز آینده محقق خواهد شد. براساس اعلام وزیر آموزش و پرورش شبکه اجتماعی تحت عنوان شاد که برای دسترسی دانش‌آموزان روی محیطی امن فراهم شده، ارتباط بین معلم و دانش‌آموز را برقرار می‌کند و معلم می‌تواند محتوای درسی را از طریق این شبکه با دانش آموزان به اشتراک بگذارد و طرح سؤال و آزمون کند.
البته باید گفت برنامه‌ریزی اجرای این پروژه از سال ۹۴ در دستور کار آموزش و پرورش بوده و بارها ماهیت آن تغییر پیدا کرده است. در سال ۹۴ بود که «حمیدرضا کفاش»، معاون فرهنگی آموزش و پرورش خبر از راه‌اندازی یک شبکه اجتماعی برای دانش آموزان داد. او در سال ۹۵ وعده داد که این اپلیکیشن تحت عنوان «شاد» (شبکه اجتماعی دانش‌آموزان) تا دهه فجر سال ۹۵ عرضه شود. در آن زمان قرار بود شبکه اجتماعی شاد مختص دانش‌آموزان نخبه باشد و صحبتی از وجود یک پیام رسان تعاملی بین دانش‌آموز و معلم به میان نیامد.
اما در هر حال بعد از گذشت یک سال دیگر و در روزهای پایانی سال ۹۶ اعلام شد که طرح شاد بنا به دلایلی اجرایی نشده و طرح سینا جایگزین آن شده است. سینا یک شبکه تعاملی بر بستر پیام‌رسان «روبیکا» بود که برای آن هیاهوی خبری زیادی هم در سال ۹۷ انجام شد و حتی وزیر آموزش و پرورش در مهر سال ۹۷ از طریق این تلویزیون تعاملی با دانش‌آموزان به گفت‌وگو نشست اما واقعیت امر این است که تلویزیون تعاملی سینا هم تنها چند ماه پس از اجرا شدن به فراموشی سپرده شد و امروزه خبری از آن نیست.
