سرنوشت عبرت‌آموز آقازاده خانم کریستین لاگارد
روزنامه هفت صبح، گروه بازار| کریستین لاگارد، رئیس کل بانک مرکزی اتحادیه اروپا، در مصاحبه‌ای گفته پسرش با وجود اخطارها و توصیه‌های او تمام دارایی خود را به بازار ارز دیجيتال برده و تا الان حدود ۶۰ درصد آن را از دست داده است. خانم لاگارد در این مصاحبه روی مواضع قدیمی خود مثل غیرقابل اعتماد بودن بازار ارز دیجیتال تاکید کرده و لگدی هم به پسر ناخلفش زده. شیوه برخورد رئیس‌کل بانک مرکزی اروپا با رمز ارز را در ایران هم چندان جدی نمی‌گیرند.
در سال‌های اخیر که بازار ارز دیجیتال اسم و رسمی به‌هم زده، ایرانی‌ها همیشه دل شیر داشته‌اند و برای فرار از رکود بازار ارز و سکه و محدود شدن روش‌های سرمایه‌گذاری خرد، با جسارت سمت انواع ارز دیجیتال رفته‌اند. آمارها نشان می‌دهد حدود 30 درصد مردم ایران تجربه استفاده از ارزهای دیجیتال یا سرمایه‌گذاری روی این دارایی‌ها را دارند و جامعه‌ای چند میلیون نفری از مردم ایران مالک رمز ارز هستند. حتی اعداد درشتی هم در این بازار جابه‌جا می‌شود.
بررسی‌ها از ارزش معاملات روزانه 10 صرافی برتر کشور (از نظر حجم معاملات) نشان می‌دهد در نیمه اول سال 1402 به طور متوسط روزانه حدود هزار و 400 میلیارد تومان در 10 پلتفرم منتخب معامله انجام شده است. این آمار و ارقام نشان می‌دهد، مردم ایران برخلاف پسر خانم لاگارد محتاطانه رفتار می‌کنند و حداقل می‌دانند نباید تمام تخم‌مرغ‌هایشان را در یک سبد بگذارند.
بیت کوین پادشاه ارزهای دیجیتال
لقب پادشاه ارزهای دیجیتال برای بیت کوین بیراه نیست. چون وقتی پای مقایسه قیمت‌ها باز شود، دستتان می‌آید که چرا به این رمز ارز این لقب را داده‌اند. فقط کافی است به مسیری که این رمز ارز در 10 سال گذشته طی کرده توجه کنید. بیت کوین 10 سال پیش و در هفته اول آذرماه سال 92 حدود 800 دلار قیمت داشت، اما ظهر روز دوشنبه یک بیت کوین با قیمت 36 هزار و 941 دلار معامله می‌شد. البته روزگار بیت کوین که با نماد اختصاری BTC شناخته می‌شود از روز اول گل و بلبل نبوده.
این ارز دیجیتال برای این که رتبه یک بازار را در اختیار بگیرد، بالا و پایین زیادی را تجربه کرده و در این 10 سال بسیاری از خریداران این ارز را خون به جگر کرده است. بالاترین قیمت بیت کوین 19 آبان ماه سال 1400 ثبت شد و به قله 68 هزار و 664 دلار رسید. با اینکه بیت کوین دیگر نتوانست آن قیمت رویایی را لمس کند، اما همین ارز مثل یک گلادیاتور جنگیده و حالا سهم حدود پنجاه درصدی از کل بازار ارز دیجتیال را در اختیار دارد و حجم مبادلات روزانه این ارز بیش از 18 میلیارد دلار است.
نگاهی به عملکرد این ارز تا دو هفته پیش نشان می‌دهد که بیت کوین تا 14 روز پیش اوضاع خوبی داشته، اما از دو هفته پیش آمارهای صعودی این ارز منفی است و در یک هفته گذشته کاهش قیمت داشته است. البته نمودار عملکرد بیت کوین نشان می‌دهد این ارز ساده نمی‌بازد. ممکن است یکی دو هفته ریزش قیمت داشته باشد، اما ناگهان خودش را بالا می‌کشد و اگر خریدارانش کمی صبر کنند دوباره گلادیاتور خسته قدرتمند بر می‌گردد.
داستان ارز دیجیتال در ایران
گزارش‌هایی که از بازار ارز دیجیتال منتشر شده نشان می‌دهد، نقطه آغاز بسیاری از کسب وکارهای دیجیتال و بلاکچین در ایران از سال 96 شروع شده، اما هم زمان با شروع اولین موج همه‌گیری کرونا در سال 2020 توجه به این ارز صعودی فراگیر داشت. بیشترین سرمایه‌گذاری مردم ایران هم در همین سال انجام شده و حدود 27 درصد از کسانی که وارد این بازار شده‌اند در این سال رمز ارز خریده‌اند. بیت‌کوین همانطور که در همه کشورهای دنیا مقام اول را در اختیار دارد، طبق انتظار محبوب‌ترین ارز دیجیتال از نگاه سرمایه‌گذاران ایرانی هم هست.
یعنی حدود 22 درصد از کسانی که در ایران ارز دیجيتال خریده‌اند، بیت کوین دارند. بعد از بیت کوین مردم ایران دوست دارند، دوج‌کوین و شیبا بخرند. ارزهای کاردانو، اتریوم و ترون به ترتیب چهارم تا ششم هستند. رتبه‌های هفتم تا دهم هم مربوط به ارزهای ریپل، تتر، بایننس و بیت تورنت است. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد حدود 70 درصد از کسانی که رمز ارز خریداری کرده‌اند؛ تحت هر شرایطی رفتار بیت‌کوین را زیرنظر می‌گیرند.
63 درصد از آنها حواسشان به دوج کوین است و 57 درصد هم دوست دارند بالا و پایین شدن شیبا را زیر نظر بگیرند. ایرانی‌های محتاط برای اینکه باخت ندهند و ناگهان به دلیل تحریم‌ها از طرف صرافی‌های خارجی پولشان بلوکه نشود و هزار مشکل دیگر، دوست دارند به سراغ صرافی‌های ایرانی بروند. مهمترین دلیلشان هم این است که به صورت ریالی خرید می‌کنند و صرافی در خود ایران است و کمتر نگران هستند پولشان از دستشان برود.
البته این نکته را هم در نظر بگیرید که همه سرمایه‌گذارانی که وارد این بازار شده‌اند، پولشان چند برابر نشده. گزارش‌ها نشان می‌دهد از 100درصد کسانی که وارد این بازار شده‌اند فقط 47 درصد توانسته‌اند سود کنند و 53 درصد ضرر کرده‌اند. اگر درباره این موضوع کنجکاو هستید که مردم کدام شهر بیشتر طرفدار این بازار هستند، جواب آن تهران است. طبق انتظار تهران سهم بیشتری دارد و حدود 70 درصد از کسب‌وکار‌های مرتبط به ارز دیجیتال در این شهر است.
شهر‌های مشهد، شیراز و اصفهان هم به‌ترتیب جزو شهر‌های فعال در عرصه ارز دیجیتال هستند. بر این اساس 87 درصد از افراد شاغل در حوزه ارز دیجیتال، ساکن تهران هستند و بندرانزلی با بیش از چهار درصد کرج با حدود سه درصد و مشهد هم با حدود دو درصد رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.
بقیه ارزهای دیجيتال؛ از اتریوم تا دوج کوین
بعد از بیت کوین که به طلای ارزهای دیجیتال معروف است، اتریوم نقش نقره را بازی می‌کند. اتریوم با نماد اختصاری ETH شناخته می‌شود و با ارزش بازار حدود 242 میلیارد دلار، در رتبه دوم بازار است و سهم 17 درصدی از کل بازار ارز دیجیتال را در اختیار دارد و حجم مبادلات روزانه این ارز حدود 10 میلیارد و 170 میلیون دلار است. بالاترین قیمت اتریوم در تاریخ 19 آبان 1400، یعنی در همان روزی که بیت کوین گردن‌کشی کرد و خودی نشان داد، ثبت شده و در آن روز به قیمت چهار هزار و 851 دلار رسید. این ارز هم روزهای خوب و بد زیادی را پشت سر گذاشته. بعد از ظهر دیروز اتریوم با قیمت دو هزار و 23 دلار معامله می‌شد.
بایننس یکی دیگر از رمز ارزهایی است که در بازار دیجیتال معامله می‌شود. قیمت یک بایننس حدود 226 دلار است. بایننس کوین با نماد اختصاری BNB با ارزش بازار حدود 34 میلیارد دلار، در رتبه چهارم است و سهم بیش از دو درصدی از کل بازار را در اختیار دارد. حجم مبادلات روزانه این ارز معادل 767 میلیون دلار است. بالاترین قیمت بایننس در تاریخ 20اردیبهشت دو سال پیش ، 687 دلار بود و حالا حدود 66 درصد پایین‌تر از آن زمان قرار دارد. نگاهی به عملکرد این ارز نشان می‌دهد، در دو هفته گذشته آمارهای این ارز منفی است و در یک هفته حدود هشت درصد کاهش قیمت داشته است.
ریپل با نماد اختصاری XRP با ارزش بازار حدود 32 میلیارد دلار، در رتبه پنجم بازار است و سهم بیش از دو درصدی از کل بازار را در اختیار دارد. تا ظهر دیروز قیمت این ارز حدود 60 سنت، یعنی حدود 30 هزار و 500 تومان بود. حجم مبادلات روزانه این ارز حدود یک میلیارد و 33 میلیون دلار است. اما این ارز در هفته گذشته حال و روز خوبی نداشته و قیمت آن در 24 ساعت گذشته حدود چهار درصد کاهش داشته است. سولانا با نماد اختصاری SOL و با ارزش بازار حدود 23 میلیارد دلار، در بازار هفتم است و سهم 1/59 درصدی از کل بازار را در اختیار دارد.
قیمت سولانا ظهر دوشنبه حدود54 دلار بود. البته این ارز روزهای خوبی هم داشته و 16 آبان 1400 به قیمت 259 دلار هم رسیده، اما حالا قیمت این ارز حدود 78 درصد پایین‌تر از آن زمان قرار دارد. کاردانو با نماد اختصاری ADA با حدود 13 میلیارد دلار ارزش در رتبه هشتم بازار قرار دارد و سهم 0/91درصدی از کل بازار را در اختیار دارد. این ارز ظهر دیروز حدود 37 سنت معادل 19 هزار تومان قیمت داشت. بالاترین قیمت کاردانو در 11 شهریور 1400 ثبت شد که در این روز قیمت این ارز به حدود سه دلار رسید.
عملکرد کاردانو در یک هفته گذشته منفی بوده و حدود چهار درصد ریزش قیمت را تجربه کرده است. دوج کوین اولین میم کوین و یکی از قدیمی‌ترین ارزهای دیجیتال بازار است. دوج کوین با نماد اختصاری DOGE و حدود 11 میلیارد دلار ارزش بازار در رتبه نهم بازار است. ظهر دیروز دوج کوین با قیمت هفت سنت یعنی حدود سه هزار و 900 تومان معامله شد. بالاترین قیمت دوج کوین در تاریخ 18 اردیبهشت 1400 بود که به 73 سنت رسید.
نگاهی به عملکرد دوج کوین نشان می‌دهد، ارزش این ارز در یک هفته حدود سه درصد کاهش داشته. اگر یادتان باشد دوج کوین جزو ارزهای مورد علاقه ایلان ماسک میلیاردر مشهور و صاحب توئیتر است. هربار ماسک درباره این ارز توئيت می‌کرد قیمت این ارز اوج می‌گرفت، قطعا 18 اردیبهشت که قیمت این ارز بالا رفته ماسک یک چیزهایی درباره آن در توئیتر یا ایکس این روزها نوشته بوده. یکی دیگر از ارزهای موجود در بازار ترون است که با نماد اختصاری TRX شناخته می‌شود. ارزش بازار این ارز حدود 9 میلیارد دلار است و در رتبه دهم بازار قرار دارد. قیمت ترون ظهر دوشنبه حدود 10 سنت یا پنج هزار و 200 تومان بود.
استیبل کوین؛ از تتر تا دای
استیبل کوین، نوعی ارز دیجیتال با ثبات قیمت است. این ارزها ساختار متفاوتی نسبت به سایر رمزارز‌ها دارند. چون همانطور که از نامشان مشخص است، سرمایه شما را در برابر نوسانات شدید بازار ایمن کنند و می‌توانند نوسان را به حداقل برسانند. ارزش ارز استیبل کوین به یک دارایی یا کالای پایدار مثل دلار وابسته است. مثلا تتر ارزی است که پشتوانه دلاری دارد و ارزش آن همیشه مساوی یک دلار است.
هر استیبل کوین، سیستم کاری خاص خود را دارد و در بیشتر موارد، این کوین‌ها ارزش یک به یک خود را با دارایی مورد نظر مثل دلار حفظ می‌کنند. به همین دلیل در مواجهه با نوسانات شدید سایر رمز ارزها می‌توان از مکانیزم این استیبل کوین‌ها استفاده کرد. در ایران ارز دیجيتال تتر و ارز دای طرفداران زیادی دارد. چون خرید دلار به صورت فیزیکی سختی‌های خاص خودش را دارد و به همین دلیل بسیاری از سرمایه گذاران خرد وارد این بازار شده‌اند و به جای دلار، تتر و دای می‌خرند.
تتر با نماد اختصاری USDT با ارزش بازار حدود 89 میلیارد دلار، در رتبه سه بازار است و سهم حدود هفت درصدی از کل بازار را در اختیار دارد. قیمت تتر معادل قیمت دلار در بازار آزاد است. طبق این فرمول هر تتر دیروز در بازار با قیمت 50 هزار و 90 تومان معامله می‌شد. بالاترین قیمت تتر در تاریخ ششم اسفند ماه سال 93 ثبت شد. قیمت تتر در این روز معادل 1/21 دلار بود که در حال حاضر حدود 18 درصد پایین‌تر از آن زمان قرار دارد. دای دیگر استیبل کوین بازار است که با نماد اختصاری DAI شناخته می‌شود.
این ارز با ارزش بازار حدودپنج میلیارد و 35 میلیون دلار در رتبه هفدهم بازار است و سهم 0/36درصدی از کل بازار را در اختیار دارد. هر واحد از دای ظهر دوشنبه با قیمت یک دلار و با احتساب نرخ 50 هزار و 92 تومان به فروش می‌رسید. و حجم مبادلات روزانه این ارز حدود 241 میلیون دلار است. یو اس دی کوین هم جزو ارزهای استیبل این بازار است. این ارز با نماد اختصاری USDC و ارزش بازار حدود 25 میلیارد دلار، در رتبه ششم بازار است و سهم حدود دو درصدی از کل بازار را در اختیار دارد. هر واحد از یو اس دی کوین ظهر دیروز با احتساب نرخ دلار 50 هزار و 90 تومان معامله شد. حجم مبادلات روزانه این ارز حدود 4/54 میلیارد دلار است.
تفاوت بازار ارز دیجيتال در ایران و جهان
10 ارز برتر و پرفروش در بازار جهانی به ترتیب، بیت کوین، اتریوم، تتر، بایننس، ریپل، یو اس دی کوین، سولانا، کاردانو، دوج کوین و ترون است. اما در بازار ایران رتبه این ارزها متفاوت است. بیت کوین در ایران مثل دنیا صدرنشین بلامنازع ارزهای دیجیتال است. تتر که یک استیبل کوین است در مقام دوم قرار دارد و اتریوم که نقره رمز ارزهای جهانی است در ایران در رتبه سوم است. شیبا، بیت کوین کش و لایت کوین چهارم تا ششم هستند.
اتریوم کلاسیک، دوج کوین، کاردانو و بایننس به ترتیب در مقام‌های هفتم تا دهم بازار ارز دیجیتال ایران قرار دارند. نکته مهم مقایسه این دو بازار این است که شیبا که یک شت‌کوین است در بازار ایران در مقام چهارم قرار دارد. شت‌کوین‌ها نسبت به بقیه ارزهای دیجیتال نوسانات بسیار شدیدی را در قیمت تجربه می‌کنند، اما به دلیل قیمت پایینی که دارند می‌توانند سرمایه گذارها را به سمت خود جلب کنند.
ارز شیبا در بازار جهانی در رتبه نوزدهم قرار دارد، اما در ایران در رتبه چهارم است. هر واحد شیبا ظهر دیروز فقط 40 ریال معادل چهار تومان قیمت داشت. اما حجم مبادلات روزانه این ارز در بازار جهانی حدود 206 میلیون دلار است. بیت کوین کش که در ایران در رتبه پنجم است، در بازار جهانی در ردیف بیستم قرار دارد. لایت کوین هم در رتبه هجدهم بازار جهانی قرار دارد، اما در ایران در رتبه ششم ایستاده.
مقایسه بازدهی ارزهای دیجیتال با سایر بازارها
به قول کریستین لاگارد یک سرمایه‌گذار خردمند هیچ وقت نباید همه پولش را به این بازار ببرد. هیچ کس به اندازه خانم لاگارد که کوله باری از تجربه در بانک و سرمایه‌گذاری دارد، نمی‌تواند به سرمایه گذارها توصیه کند. به همین دلیل بیشتر کسانی که وارد این بازار می‌شوند سرمایه‌گذارهای خردی هستند که با 300 میلیون تومان وارد یک چرخه شانس می‌شوند که خیلی هم به پایان آن امیدوار نیستند.
مثلا اگر شش ماه پیش با 300 میلیون تومانی که داشتید بیت کوین می‌خریدید، با توجه به رشد 37/26 درصدی این ارز دیجیتال در یک سال سرمایه شما به 411 میلیون و 780 هزار تومان می‌رسید. این در حالی است که اگر این 300 میلیون تومان را به بازار طلا می‌بردید و طلای 18 عیار می‌خریدید در شش ماه معادل سه درصد ضرر می‌کردید و پولتان به 291 میلیون تومان کاهش پیدا می‌کرد. یا مثلا اگر با آن 300 میلیون تومان سکه امامی می‌خریدید، در شش ماه حدود شش درصد از ارزش سرمایه اولیه شما از دست می‌رفت و الان حدود 282 میلیون تومان پول داشتید.
یک مثال دیگر هم این مقایسه را روشن‌تر می‌کند . مثلا اگر به جای بیت کوین با آن 300 میلیون سرمایه اتریوم می‌خریدید، در یک بازه یک ماهه حدود 13 درصد سود می‌کردید و پول شما به عدد 339 میلیون تومان می‌رسید. ولی اگر یک ماه پیش به بازار طلا می‌رفتید و این 300 میلیون را طلای 18 عیار می‌خریدید در مدت یک ماه حدود دو درصد از پول شما می‌ریخت و 300 میلیون شما به 294 میلیون تومان تبدیل می‌شد و در یک ماه، شش میلیون تومان ضرر می‌کردید.
