سرمایه‌دارهای بزرگ بورس در برابر سهامداران خرد
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | خریداران سهام این روزها به‌طور متوسط در هر سفارش خود ۱۸میلیون تومان سهام می‌خرند. این رقم نزدیک به چهار برابر سرانه فروش سهام یعنی چهار میلیون و ۸۰۰هزار تومان است. این دو رقم از تقسیم ارزش معاملات روزانه بر تعداد خریداران و فروشنده‌ها به دست آمده و می‌تواند نشان دهد زور کدام‌یک از طرفین در بازار سرمایه بیشتر است. اصطلاحا به آن نسبت قدرت خریدار به فروشنده می‌گویند و با استفاده از آن می‌توان درک دقیق‌تری از اتفاقات بازار سرمایه داشته باشیم.
زمانی‌که این نسبت بزرگتر از یک باشد، یعنی خریداران قدرت بالاتری نسبت به فروشنده‌ها دارند. هرچه قدرت فروشنده‌ها بالاتر برود، سیگنال مثبتی برای بازار سرمایه به‌حساب می‌آید. پیش از این در دو بازه مهر و اسفندماه شاهد افزایش قدرت خریداران نسبت به فروشنده بودیم. این مورد هر مرتبه در بازار سرمایه دیده شده، شاخص کل حداقل ۱۰۰هزار واحد افزایش پیدا کرده است. با این حساب، آیا باید خودمان را برای بازگشت شاخص کل به محدوده‌های بالاتر از ۱٫۲میلیون واحد آماده کنیم؟
*** سرمایه‌دارهای بزرگ دست به‌کار شدند
نسبت قدرت خریدار به فروشنده در سه روز کاری آخر هفته گذشته به بیش از دو برابر و در اوج روز چهارشنبه به حدود چهار برابر رسید. روز چهارشنبه سرانه خرید در بازار ۱۸میلیون تومان و سرانه فروش رقمی حدود چهار میلیون و ۸۰۰هزار تومان بود. موردی که نشان می‌دهد هر خریدار به‌طور متوسط می‌تواند سهام چهار فروشنده را بخرد. با این حساب می‌توان گفت سرمایه‌گذارهای بزرگ بازار دست به خرید سهام زده‌اند و در طرف مقابل فروشنده‌ها عموما سهامداران خرد هستند که احتمالا آخرین گروه از افرادی باشند که هرطور شده میخواهند از بازار خارج شوند.
*** سیگنال‌های مثبت از قدرت بالای خریداران
تقریبا از سوم شهریورماه یعنی حدود دو هفته بعد از آغاز ریزش بورس، قدرت خریداران از فروشنده‌ها پیشی گرفته و هر روز شاهد بالاتر بودن سرانه خرید نسبت به سرانه فروش هستیم. با این وجود در برخی از بازه‌های زمانی، این نسبت به بیش از دو برابر رسیده. پیش از این یک مرتبه در بازه ۱۲ تا ۲۰مهرماه و بار دیگر در بازه ۱۰ تا ۲۰اسفندماه شاهد چنین اتفاقی بودیم و خریداران بیش از دو برابر فروشنده‌ها قدرت داشتند.
در هر دو بازه زمانی این اتفاق حداقل برای مدتی جلوی ریزش بورس را گرفته. مرتبه اول شاخص کل بعد از رسیدن به مرز یک میلیون و ۵۰۰هزار واحد، شاهد ورود سرمایه‌داران بزرگ بود و تا یک میلیون و ۶۰۰هزار واحد پیش‌روی کرد. مرتبه دوم زمانی اتفاق افتاد که شاخص کل به محدوده یک میلیون و ۲۰۰هزار واحد ریزش کرده بود.
ورود سرمایه‌دارهای بزرگ در صف خریداران سهام، باعث شد شاخص بورس بتواند بر روند نزولی خود نقطه پایان بگذارد و تا یک میلیون و ۳۰۷هزار واحد برسد. حالا برای سومین مرتبه شاهد افزایش چشمگیر قدرت خریداران در بازار سرمایه هستیم. این بار سقوط شاخص تا محدوده یک میلیون و ۱۰۰هزار واحد باعث شده سرمایه‌دارهای بزرگ دست به خرید سهام بزنند.
باید ببینیم این بار چنین اتفاقی شاخص کل را تا چه محدوده‌ای افزایش خواهد داد.نکته جالب اینکه درست تا سوم شهریورماه و دو هفته بعد از آغاز ریزش بورس، نسبت قدرت خریدار به فروشنده پایین‌تر از یک بود و نشان می‌داد سهامداران بزرگ در حال فروش سهام‌شان هستند. اگر آن زمان به این نسبت طلایی توجه کرده بودیم، احتمالا از ریزش بورس در امان می‌ماندیم.
*** قدرت خریداران و فروشنده‌ها چطور محاسبه می‌شود؟
نرم‌افزارهای پردازش اطلاعات مالی و برخی سایت‌ها روزانه گزارش‌هایی از وضعیت شاخص‌های مختلف مثل تعداد و ارزش صف‌های خرید و فروش، میزان خروج پول از بازار، میزان ورود پول به صندوق‌های درآمد ثابت و… منتشر می‌کنند که بین‌شان می‌توان سرانه خرید و فروش و نسبت قدرت خریداران به فروشنده‌ها را پیدا کرد.
سرانه خرید و فروش از تقسیم ارزش معاملات خرد روزانه به تعداد خریدارها و فروشنده‌ها در هر نماد به دست می‌آید و نشان می‌دهد خریداران در هر معامله خود چه میزان سهم خریده‌اند و فروشنده‌ها چقدر سهم فروخته‌اند. تقسیم این دو عدد به ما نشان می‌دهد نسبت قدرت خریداران به فروشنده‌ها چقدر است. راه ساده‌تر برای محاسبه این نسبت در هر نماد توجه به آمار خرید و فروش حقیقی و حقوقی است. زمانی‌که در یک سهم هزار سهامدار حقیقی خریدار و هزار و ۵۰۰سهامدار حقیقی فروشنده بودند، به این معناست که نسبت قدرت خریدار به فروشنده ۱٫۵برابر بوده است.
*** نسبت خریدار به فروشنده در هر سهم چه معنایی دارد؟
علاوه بر تحلیل کلی بازار به کمک نسبت خریدار به فروشنده، می‌توان از این تکنیک تابلوخوانی برای هر سهم استفاده کرد. عموما در نمادهایی که صف فروش سنگین دارند و برای روزهای متوالی کسی نمی‌تواند سهامش را بفروشد، شاهد بالا بودن قدرت فروشنده‌ها هستیم. موردی که نشان می‌دهد یک فروشنده بزرگ روزانه با ارسال سفارش سرخطی، اجازه فروش سهام به دیگر سهامداران را نمی‌دهد.
طوری که با وجود ورود ۱۰خریدار به نماد، تنها یک فروشنده موفق به فروش سهام خود می‌شود و نسبت قدرت خریدار به فروشنده کمتر از یک‌دهم است. در چنین حالتی نباید امیدی به موفقیت در فروش سهام داشته باشید. نکته دیگری که از این اتفاق برداشت می‌شود، صف فروش ساختگی توسط سهامدار عمده است. این صف فروش ممکن است در عرض چند ثانیه با حذف سفارش‌های سهامدار عمده از بین برود و بهتر است زیاد روی آن حساب باز نکنید.
حمایت شرکت‌های حقوقی یکی از فاکتورهای با اهمیت تابلوخوانی به حساب می‌آید اما در برخی بازه‌های زمانی شاید زیاد نتوانیم روی حقوقی‌ها حساب باز کنیم. خریداران بزرگ حقیقی احتمالا تاثیر بیشتری در آینده قیمت سهام خواهند داشت. چراکه آنها سرمایه‌دارهای بزرگی هستند که با تحلیل اقدام به خرید سهام می‌کنند. زمانی که این اتفاق می‌افتد، شاهد افزایش نسبت قدرت خریدار به فروشنده در یک نماد هستیم. همزمان با این موضوع فیلتر ورود پول هوشمند به کمک‌مان می‌آید تا نشان دهد چند خریدار بزرگ و با چه مبلغی اقدام به خرید سهام کرده‌اند. این فلیتر را هم می‌توان در نرم‌افزارهای پردازش اطلاعات مالی و برخی سایت‌های تابلوخوانی پیدا کرد.
