سال آینده دور ماشین شخصی خط قرمز بکشید!
روزنامه هفت صبح، رضا فرزیان | چشم‌هایتان را ببندید و سال آینده را به‌عنوان مالک یک خودروی شخصی تصور کنید! قیمت خودرو همین حالا هم سر به فلک می‌کشد. قیمت ارزان‌ترین خودرو ایرانی به ۱۸۰ میلیون تومان رسیده و برای خرید گران‌ترین محصولات داخلی یعنی دنا پلاس توربو اتوماتیک و تندر ۹۰ پلاس اتوماتیک باید دور و بر نیم میلیارد تومان پول پرداخت کرد. وقتی می‌گوییم سال آینده را تصور کنید یعنی قیمت‌ها از همینی که الان هست، گران‌تر می‌شود.
حالا نوبت فکر کردن به بنزین است. اگرچه سخنگوی دولت و حتی خود شخص ابراهیم رئیسی هم می‌گویند هرگونه افزایش قیمت بنزین در سال آینده منتفی است اما اگر شیوه سهمیه‌بندی بنزین هم تغییر کند، باز وضع برای صاحبان خودروهای شخصی متفاوت خواهد بود. الان هزینه یک باک بنزین آزاد برای خودروهایی مثل سمند، دنا و پژو پارس به ۲۱۰ هزار تومان می‌رسد و…
خرج نگهداری و تعویض اقلام مصرفی خودرویی مثل پژو ۲۰۶ ممکن است در طول سال از شش میلیون تومان فراتر رود. همچنین باید به تمدید بیمه شخص ثالث که ازجمله دیگر هزینه‌های اجباری برای مالکان خودرو است، فکر کرد. مالکان خودروهای لوکس باید به‌صورت اجباری بیمه بدنه بخرند و تیغ مالیات هم بیخ گلویشان است و شاید سال آینده مجبور باشند به‌صورت پلکانی مالیات خودروی لوکس پرداخت کنند. دیدید؟ سال آینده برای داشتن یک خودروی شخصی، خیلی چشم‌انداز خوشایندی ندارد.
مسئله قیمت خودرو
ارزان‌ترین خودروی تولید داخل، در حال حاضر تیبا صندوقدار است. حدود ۱۸۰میلیون تومان قیمت دارد. به این خاطر از تیبا صندوقدار اسم آورده‌ایم که تولید پراید متوقف شده و مدل هاچ‌بک آن‌هم از تیبا صندوقدار گران‌تر است. بعد از تیبا دیگر محصولات سایپا مثل کوییک دنده‌ای و ساینا دنده‌ای بهترتیب ۱۹۰ و ۱۹۲ میلیون تومان قیمت دارند و ارزش شاهین به‌عنوان گران‌ترین محصول داخلی سایپا حول‌وحوش ۳۵۰ میلیون تومان است.
بین محصولات ایران‌خودرو ارزان‌ترین خودروی سواری تولیدی رانا محسوب می‌شود و با قیمت ۲۴۰ میلیون تومان در بازار حضور دارد. قیمت پژو ۲۰۶ تیپ دو به ۲۷۰ میلیون تومان رسیده و پژو ۲۰۶ تیپ پنج ۳۱۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. پژو ۴۰۵ دست‌کم ۲۷۰ میلیون تومان و سمند LX حدود ۲۶۰ میلیون تومان در بازار آزاد قیمت دارند. قیمت پژو پارس اتوماتیک به مرز ۴۰۰ میلیون تومان نزدیک شده و دنا معمولی همین الان ۴۰۰ میلیون تومان ارزش دارد.
بین محصولات ایران‌خودرو محصولات گران‌تری هم وجود دارد. مثلا قیمت تندر ۹۰ به ۴۳۰ میلیون تومان رسیده است، دنا پلاس دنده‌ای توربو ۴۷۵ میلیون تومان معامله می‌شود و قیمت دنا پلاس توربو اتوماتیک و تندر ۹۰ پلاس اتوماتیک هم بدون شرم و حیا از مرز نیم میلیارد تومان عبور کرده است. دنا پلاس توربو اتوماتیک را در اولین روزهای زمستان امسال حدود ۵۲۰ میلیون تومان در بازار آزاد معامله می‌کردند. وقتی به سایت‌های خرید و فروش آنلاین نگاهی می‌اندازیم با رقم ۵۵۰ میلیون تومان برای تندر ۹۰ پلاس اتوماتیک روبه‌رو می‌شویم.
بین محصولات مونتاژی ایران‌خودرو و سایپا قیمت چانگان حدود ۶۰۰ میلیون تومان است. هایما S5 نزدیک به ۷۰۰ میلیون تومان و هایما S7 تقریبا ۸۵۰ میلیون تومان معامله می‌شود. قیمت پژو ۲۰۰۸ و سیروئن C3 از یک میلیارد تومان رد شده و پژو ۵۰۸ و سوزوکی گرند ویتارا به ترتیب یک میلیارد و ۳۰۰ و یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شوند. این بازی را همین‌جا تمام می‌کنیم! خرید یک خودروی شخصی واقعا ساده نیست…
قیمت یک باک بنزین برای خودرو
بنزین ساده‌ترین هزینه‌ای است که صاحب یک خودروی شخصی باید پرداخت کند. اگر راننده تاکسی اینترنتی مثل تپسی نباشید، کم‌کم دیگر باید هفته‌ای یکبار خودتان و ماشین‌تان در صف پمپ بنزین بمانید. خودروهایی مثل دنا، پژو ۴۰۵، پژو پارس و سمند بیشترین ظرفیت باک بنزین را بین خودروهای ایرانی دارند. حجم باک بنزین این چهار محصول ۷۰ لیتر است و راننده‌های آن‌ها ۲۱۰ هزار تومان به صورت آزاد برای پر کردن آن هزینه می‌کنند.
اگر صاحب این چهار خودرو بخواهند با سهمیه ماهانه اقدام به پرکردن باک بنزین کنند، آن‌وقت ۶۰ لیتر را- با سهمیه ماهانه- به قیمت ۹۰ هزار تومان می‌زنند و هزینه ۱۰ لیتر باقی مانده را باید به‌صورت آزاد از جیب مبارک پرداخت کنند. یعنی روی هم ۱۲۰ هزار تومان. ۲۱۰ هزار تومانی که به شکل آزاد و ۱۲۰ هزار تومانی که با کمک سهمیه ماهانه پرداخت می‌شود، بیشترین هزینه‌ای است که راننده خودروی ایرانی بابت بنزین پرداخت می‌کند. فرض کنیم هر خودرو طی ماه به دو باک بنزین نیاز دارد.
به این ترتیب ماهانه حداکثر ۴۲۰ هزار تومان و حداقل ۳۳۰ هزار تومان خرج بنزین این چهار خودرو خواهد بود. حالا این اعداد برای دیگر خودروها چقدر خواهد بود؟ حجم باک بنزین پژو ۲۰۷، تندر ۹۰، پژو ۲۰۶ و رانا ۵۰ لیتر است. دوبار پر کردن باک بنزین این چهار محصول مساوی است با ۱۰۰ لیتر بنزین. این مقدار بنزین به صورت آزاد ۳۰۰ هزار تومان هزینه دارد و با کمک سهمیه ماهانه به ۲۷۰ هزار تومان می‌رسد. در طرف مقابل کمترین حجم باک بنزین به خودروهایی مثل تیبا، ساینا، کوییک مربوط می‌شود.
مدل‌هایی که باک بنزینشان به شکل اسمی گنجایش ۴۰ لیتر بنزین را دارد. راننده این خودروها به صورت آزاد ۲۴۰ هزار تومان و با کمک سهمیه ماهانه ۱۵۰ هزار تومان دست به جیب می‌شوند. بین خودروهای مونتاژی به‌عنوان مثال هایما S5 را درنظر بگیرید. خودرویی که حجم باک آن ۶۰ لیتر است. دو بار پر کردن این باک با کمک سهمیه ماهانه ۲۷۰ هزار تومان خرج روی دست صاحب این خودرو می‌گذارد.
یا مثلا راننده چانگان بابت پر کردن باک ۵۲ لیتری خودرو خود به شکل آزاد ۳۰۶ هزار تومان می‌پردازد و با استفاده از سهمیه ماهانه حدود ۲۲۰ هزار تومان. فکر کردید تمام شد نه؟ حالا برگردید بالا و همه محاسباتی که با نرخ بنزین فعلی انجام شده است را با نرخ احتمالی بنزین در سال آینده محاسبه کنید! دیدید؟ برگ روی شاخه درخت‌های محله نمی‌ماند.
هزینه‌های نگهداری از خودرو
هزینه نگهداری پژو ۲۰۶ طی یک سال ممکن است از شش میلیون تومان فراتر برود. خرج تعویض روغن و فیلترهای مختلف از ۳۰۰ هزار تومان بیشتر می‌شود. تعویض چهارتا شمع موتور تقریبا همین میزان خرج برمی‌دارد. اگر موعد تعویض تسمه تایم رسیده باشد راننده پژو ۲۰۶ باید حدود ۴۰۰ هزار تومان هزینه کند و تعویض دیسک و صفحه هم تقریبا یک و نیم میلیون تومان خرج برمی‌دارد. خرج تعویض لنت ترمز چرخ‌های عقب حدود ۲۰۰ هزار تومان است و هزینه تعویض لنت چرخ‌های جلو به ۳۰۰ هزار تومان می‌رسد.
اگر به این خرج‌ها تعویض یک جفت لاستیک معمولی با قیمت حداقل سه میلیون تومان را اضافه کنیم، هزینه‌ها به حدود شش میلیون تومان خواهد رسید. هزینه‌های نگهداری از پژو ۲۰۶ آنچنان زیاد نیست. اگر باور نمی‌کنید می‌توانیم با هم ماشین دیگری را به‌عنوان نمونه در نظر بگیریم؛ هزینه دیسک و صفحه سمند یا پژو پارس TU5 از دو میلیون تومان بیشتر است. خرج دیگر اقلام و لوازم مصرفی این خودروها به همین نسبت از خودرویی مثل پژو ۲۰۶ بیشتر می‌شود و ممکن است از هشت میلیون تومان جلو بزند.
اگر درباره خودروهای ارزان‌تر صحبت کنیم، قطعا هزینه نگهداری آن‌ها کمتر می‌شود. مثلا هزینه‌های نگهداری از کوییک و تیبا که جزو ارزان‌ترین محصولات تولیدی سایپا به‌شمار می‌روند، کمتر از پنج میلیون تومان است. لنت ترمز این دو خودرو را می‌شود با ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار تومان خریداری کرد. هزینه تعویض روغن و فیلترها هم کمتر است و می‌شود این کارها را با ۲۰۰ هزار تومان هم انجام داد. این قسمت را درحالی به پایان می‌بریم که باید دوباره یادآوری کنیم سال آینده، تورم، افزایش قیمت‌ها و…
هزینه بیمه‌ها
راننده پژو ۲۰۶ مدل ۹۶ بابت تمدید یک‌ساله بیمه شخص ثالث باید حدود دو میلیون تومان کنار بگذارد. این رقم برای بقیه خودروهای چهار سیلندر یکسان است. بعضی مالکان خودرو به‌خاطر رانندگی مطمئن و ایمن مشمول تخفیف بیمه شخص ثالث می‌شوند اما صاحب یک پژو ۲۰۶ مدل ۹۰ با تخفیف ۵۰درصد همچنان باید حدود یک و نیم میلیون تومان برای خرید بیمه شخص ثالث بپردازد.
تنها هزینه پرداختی راننده پژو ۲۰۶ مدل ۸۶ به‌عنوان محصولی که حدود ۱۵ سال از تولیدش گذشته، کمتر از یک میلیون تومان خواهد بود. هزینه‌هایی که در این بخش به آن‌ها اشاره کردیم، مربوط به سال جاری است و با توجه به رشد سالانه نرخ دیه و بالا رفتن تعرفه بیمه، در سال بعد باید منتظر گران شدن خرج بیمه شخص ثالث هم باشیم. کنار هزینه‌های لازم بابت بیمه شخص ثالث، بیمه بدنه اجباری خودروهای گران و نامتعارف هم وجود دارد.
از سال ۹۹ و براساس قانون جدید بیمه، اگر قیمت خودرو بیشتر از ۵۰درصد خسارات بدنی باشد، خودرو نامتعارف قلمداد می‌شود و خرج بیمه بدنه اجباری هم به هزینه‌های راننده این خودروها اضافه می‌شود. مثلا خودروی یک میلیاردی پژو ۵۰۸ همین حالا جزو خودروهای نامتعارف دسته‌بندی می‌شود و راننده این خودرو باید زحمت بیمه بدنه اجباری را هم تقبل کند.
مسئله مالیات
مالیات و عوارض دیگر هزینه‌هایی هستند که صاحب یک خودرو شخصی باید بپردازد. عوارض شهرداری، عوارض سالانه شهرداری، عوارض فلان، مالیات بهمان و… قرار است از سال آینده مالیات جدیدی به این فهرست اضافه شود؛ بحث مالیات بر محصولات لوکس از یک سال گذشته و همزمان با دریافت مالیات از خانه‌های خالی، مطرح شد. گفته شده این مالیات به‌صورت پلکانی محسوب می‌شود و مثلا برای خودروهای یک تا ۱٫۵ میلیارد معادل یک درصد یعنی ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان است.
اگر قیمت خودرو بین ۱٫۵ تا سه میلیارد باشد، مالیات آن دو درصد ارزش خودرو خواهد بود. مالکان خودروهای بیش از ۴٫۵ میلیارد باید چهار درصد ارزش خودرو را به‌عنوان مالیات پرداخت کنند. قطعا محاسبات ما بدون کامل بودن اطلاعات با قیمت تاکید روی قید احتمالی اعتبار دارد اما اگر قانون همین‌طوری که الان درباره‌اش می‌دانیم اجرا شود، مالیات یک خودروی پنج میلیارد تومانی به‌تنهایی تا ۲۰۰ میلیون تومان خواهد رسید. به‌این ترتیب نه‌تنها نباید سمت بنز S500 شش میلیارد تومانی رفت، بلکه کلا باید سوئیچ هر ماشینی را توی جوی انداخت و دور ماشین شخصی را خط کشید.
