سازمان هواپیمایی زیر بهمن
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | آیا سوانح هوایی اخیر به دلیل اشتباهات خلبان‌ها بوده یا انفعال سازمان هواپیمایی؟ انگار عادت کرده‌ایم هر روز صبح که از خواب پا می‌شویم با یک خبر سانحه هوایی خود را برای بقیه روز گرم کنیم! روز گذشته هم ماجرای عجیب پرواز تهران - کرمانشاه به وجود آمده که ابتدا گفته شد نقص فنی بوده، کمی بعدتر گفتند در زمان فرود هواپیما لاستیک ترکیده، بعدتر اعلام شد هواپیما در زمان فرود از باند خارج شده .
در آخر هم برخی منابع نوشتند که خلبان عزیز پس از فرود و در زمانی که داشته هواپیما را از باند هواپیما به سمت پارکینگ می‌برده، چرخ جلوی هواپیما هنگام ورود به پارکینگ وارد چمن کنار پارکینگ می‌شود! از سوی دیگر خبر آمد که خلبان پرواز ماهشهر فعلا تعلیق شده و گمانه‌زنی‌ها را مبنی بر اینکه در آن پرواز نیز خلبان اشتباه داشته، افزایش داد.
ماجرا زمانی پیچیده‌تر شد که «بهرام پارسایی» نماینده مجلس در توئیتی نوشت: «یک ماه از فاجعه هواپیمای اوکراینی نگذشته و امروز چهارمین سانحه هوایی کشور پس از آن فاجعه رخ داد. تعاملات پشت پرده رئیس کمیسیون عمران مجلس و وزیر راه مانع رسیدگی به سوال ما درباره سازمان هواپیمایی شده است.»
سوال اینجاست که در سازمان هواپیمایی کشوری که مدیریت آسمان ایران را به عهده دارد و زیرمجموعه وزارت راه است، چه اتفاقاتی رخ داده؟ آیا حداقل چهار سانحه در یک ماه طبیعی است؟ آیا تعداد اشتباهات خلبان‌ها افزایش پیدا نکرده است؟ برای یافتن پاسخ این سوالات با سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری گفت‌وگو کردیم که مانند همیشه با پاسخ‌های جالب و عجیبی رو‌به‌رو شدیم! در این گزارش ابتدا چند سانحه هوایی اخیر را مرور می‌کنیم و سپس گپ ما را با سخنگوی سازمان هواپیمایی می‌خوانید.
*** تهران - کرمانشاه؛ ۱۲ بهمن
صبح روز گذشته یک فروند هواپیمای ایرباس پس از فرود در فرودگاه کرمانشاه دچار سانحه شد. مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری در این‌باره گفته بود: «پرواز تهران-کرمانشاه حدود ساعت ۶ صبح امروز در زمان فرود در فرودگاه کرمانشاه به دلیل نقص چرخ جلو دچار سانحه شد.» این در حالی است که ایرلاین موردنظر طی اطلاعیه‌ای با تأیید خروج هواپیمای ایرباس این شرکت از سطوح پروازی فرودگاه کرمانشاه دلیل آن را کاهش دید و پوشیده شدن محوطه پارکینگ فرودگاه به دلیل بارش برف و کولاک اعلام کرده است.
در این اطلاعیه آمده است؛ «به اطلاع می‌رساند صبح امروز (۱۲ بهمن ماه سال جاری) پرواز ۲۸۳ «هما» از تهران به مقصد کرمانشاه، پس از نشستن هواپیما در باند فرودگاه کرمانشاه، به دلیل برف و کولاک شدید، در زمان ورود به محوطه پارکینگ به جهت پوشیده بودن محوطه از برف و به علت کم شدن دید به حداقل ممکن، هنگام خروج هواپیما از باند و ورود به پارکینگ، چرخ جلوی هواپیما وارد چمن کنار پارکینگ می‌شود.»
به گزارش تسنیم پیگیری‌ها حاکی از آن است که دید افقی در زمان فرود هواپیمای ایرباس ایران ایر به زیر ۳۰۰متر کاهش یافته است. در اطلاعیه هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نیز به طور تلویحی به اشتباه خلبان که باعث بروز سانحه برای این هواپیما شده اشاره شده است. وزیر راه نیز در صحبت‌های خود گفته:«به دلیل یخ‌زدگی بخشی از باند فرودگاه کرمانشاه چرخ‌های هواپیما در گل فرو رفته است و خوشبختانه مسئله چندان جدی نبود.»
«نیوشا ضیغمی» نیز مسافر هواپیمای تهران - کرمانشاه بوده که در استوری خود گفته هوا برفی بوده و خلبان درست تشخیص نداده و در لای برف و گِل گیر کرده.
* توضیح هفت صبح: به نظر می‌رسد اشتباه خلبان محرز باشد. سوال اما اینجاست این اشتباه به دلیل کم‌دقتی بوده یا نبود دید کافی در فرودگاه؟ اگر دلیل آن کم دقتی باشد که دیگر حرفی باقی نمی‌ماند! اگر این اشتباه به دلیل کمبود دید خلبان به وقوع پیوسته باید از سازمان هواپیمایی کشوری پرسید که چرا اجازه پرواز و فرود به این هواپیما داده شده؟ کافی است پیش‌بینی سازمان هواشناسی در روز پنجشنبه را نگاه کنید که آسمان روز شنبه کرمانشاه را برفی و با کاهش دید اعلام کرده بود.
*** پرواز تبریز - اصفهان؛ ۱۲ بهمن
روز جمعه تیم ذوب آهن اصفهان پس از بازی با تراکتورسازی، یک شب در تبریز ماند تا صبح روز شنبه از تبریز به اصفهان پرواز کند. گویا در این پرواز به علت جو و هوای نامساعد هواپیما با تکان زیادی همراه شده است. با وجود آنکه کاپیتان پرواز در حین مسیر اعلام کرده که باد شدید باعث می‌شود تا هواپیما تکان داشته باشد اما بالا و پایین شدن‌های هواپیما وحشت زیادی را در بین افراد به وجود آورد.
در نهایت نیز هنگام فرود هواپیما روی باند فرودگاه اصفهان، تعادل این وسیله حفظ نشده و در همان لحظه ماسک‌های اکسیژن برای سرنشینان باز شده است. مسئله‌ای که وحشت را دو چندان کرده و مسافران را در شوک فرو برده. بازیکنان و کادر فنی ذوب‌آهن نیز از این قاعده مستثنا نبودند و در نهایت این پرواز با خیر و خوشی به اتمام رسید.
* توضیح هفت صبح:همانطور که خواندید باز هم مشکل در زمان فرود بوده و حفظ تعادل در آن زمان. همان سوال همیشگی: اشتباه خلبان یا کوتاهی سازمان هواپیمایی؟
*** پرواز تبریز - استانبول؛ ۱۲ بهمن
هواپیمای ایرباس که قرار بود بامداد روز گذشته از استانبول به تبریز برسد در فرودگاه امام خمینی فرود آمد! ایرلاین مربوطه در توضیح این اتفاق گفت: «از آنجا که هوای تبریز خراب بود و برودت هوا سبب شد که هواپیمای ما در تبریز نتواند فرود بیاید، بنابراین آن را در فرودگاه امام خمینی به عنوان فرودگاه جایگزین نشاندیم.
این هواپیما هیچ مشکل و نقص فنی نداشته و بسیاری از ایرلاین‌ها به دلیل برودت هوا پروازهای خود به مقصد تبریز را تعلیق یا باطل کردند اما از آنجا که پرواز ما خارجی بود تصمیم گرفتیم آن را در فرودگاه امام خمینی تهران بنشانیم.»
* توضیح هفت صبح: اگر مشکل به وجود آمده به دلیل برودت هوا بوده، چرا این پرواز مانند پروازهای دیگر لغو نشده بود؟ اگر از قبل معلوم بوده که قرار است بین راه (!) در فرودگاه امام فرود بیاید، چرا به مسافران اطلاع داده نشده بود؟
*** تهران - ماهشهر؛ ۷ بهمن
هواپیمای تهران - ماهشهر پس از فرود در باند فرودگاه از باند خارج شد و نزدیک بود به یک فاجعه ختم شود. سازمان هواپیمایی کشوری در گزارش اولیه سانحه گفت:«باند قابل استفاده در فرودگاه ماهشهر باند شماره ۳۱ به خلبان اعلام شده اما براساس درخواست خلبان فرود هواپیما از باند ۱۳صورت گرفته است. براساس مشاهدات پرسنل فرودگاه، هواپیما مقداری از طول باند را از دست داده و پس از فرود در باند ۱۳ پس از برخورد با فنس فرودگاه از محوطه فرودگاه خارج شده و در بلوار نزدیک فرودگاه متوقف شده است.»
* توضیح هفت صبح: به نظر می‌رسد اشتباه خلبان حداقل درباره این سانحه واضح است. هواپیما هم دیر فرود آمده و هم در باندی فرود آمده که طول کوتاه‌تری داشته است! وزیر راه روز گذشته گفته: «خلبان این هواپیما تعلیق شده است و همه سوانح هواپیمایی از جمله این حادثه به دقت و براساس مقررات و ضوابط بین‌المللی حاکم بررسی می‌شود.»
کانال تلگرامی تخصصی «کن‌نیوز» نیز نوشت: «طبق بررسی‌ها، خلبان پرواز تهران-ماهشهر کاسپین به‌هنگام فرود در فرودگاه ماهشهر باد از ناحیه دم هواپیما داشته و خلبان اصطلاحاً High در می‌آید و مقداری از طول باند را از دست داده و سپس اقدام به Touch بر باند می‌کند و از آنجایی که مسافت باند باقی مانده، برای ایستادن هواپیما کافی نبوده است، از انتهای باند خارج و پس از برخورد با فنس و لبه‌های بتنی انتهای باند، ارابه‌های فرود کنده شده و پس از طی مسافتی متوقف می‌شود. هدف از بررسی سانحه، تنبیه و مجازات شخص حقوقی و حقیقی نیست و هدف از گراند کردن خلبان، جلوگیری از تکرار سانحه تا حصول اطمینان از عدم تکرار آن است.»
*** تهران - گرگان؛ ۶ بهمن
پرواز مسیر هوایی گرگان به تهران قبل از اوج‌گیری دچار سانحه شد. موتور این هواپیما قبل از بلند شدن از باند پرواز و اوج‌گیری دچار حریق شد که با هدایت خلبان دوباره در باند پرواز قرار گرفت.
* توضیح هفت صبح: از زمان بروز این سانحه، اطلاعات کمی درباره علت آن منتشر شده که کمی عجیب به نظر می‌رسد.
*** سازمان هواپیمایی: همه چیز آرام است!
برای آنکه ببینیم ماجرا از چه قرار است با «رضا جعفرزاده» سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری گفت‌وگو کردیم. او در پاسخ به این سوال که احساس می‌شود سوانح هوایی در یک ماه گذشته افزایش پیدا کرده، می‌گوید: «باید همه چیز به صورت علمی بررسی شود، ما نمی‌توانیم بر مبنای احساس اظهارنظر کنیم!»
زمانی که تعداد سانحه‌های یک ماه اخیر را شرح دادیم، سخنگوی سازمان هواپیمایی گفت که به این صورت نمی‌شود قضاوت کرد و باید سوانح هوایی در یک بازه زمانی را مورد بررسی قرار داد. مثلا ممکن است در یک ماه هیچ سانحه‌ای رخ ندهد و در ماه دیگر چند سانحه. به گفته او میانگین سوانح در یک بازه زمانی مهم است. زمانی که از آقای جعفرزاده خواستیم که میانگین سوانح مدت اخیر را با مدت مشابه سال‌های گذشته مقایسه کند، گفت که این کار نیاز به کار کارشناسی دارد!
از او خواستیم درباره علت این سوانح برای ما توضیح دهد، پاسخ داد به زمان نیاز است تا علت دقیق حوادث بررسی شود! از ایشان پرسیدیم که آیا اشتباه خلبان‌ها در یک ماه اخیر زیادتر شده؟ پاسخ داد به عنوان سخنگوی این سازمان نمی‌تواند جواب قطعی دهد اما ما (رسانه‌ها) می‌توانیم بررسی کنیم!
در آخر از او درباره تعلیق خلبان تهران - ماهشهر که وزیر راه خبر داده بود، پرسیدیم که در کمال ناباوری آن را هم تکذیب کرد! «رضا جعفرزاده» گفت: «در همه سوانح تا زمان مشخص شدن دلیل قطعی اتفاق، خلبان‌ها تعلیق می‌شوند. تعلیق خلبان پرواز تهران - کرمانشاه نیز به همین دلیل بوده و موقتی است اما آقای وزیر به طور خلاصه گفته بودند که او تعلیق شده است!»
