روایتی از سقوط آزاد کارخانه هپکو
روزنامه هفت صبح |کارگران هپکوی اراک در روزهای اخیر تجمع‌های اعتراضی برگزار کردند و به گزارش ایرنا استاندار مرکزی در پاسخ به آن‌ها گفته: «مدیریت ارشد استان در پیگیری مطالبات کارگران شرکت هپکو از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کنند و انتظار است که کارگران از انجام اقدام‌هایی که به امنیت عمومی خدشه وارد می‌کند خودداری کنند.
مسئولان از کارگران شرکت هپکو می‌خواهند صبر پیشه کنند تا مدیرعامل جدیدی که به‌تازگی سکان هدایت این واحد صنعتی را به دست گرفته است بتواند شرایط را مدیریت کند.» اعتراض کارگران به طور خلاصه اگر بخواهیم برایتان بگوییم یکی به مسئله حقوق و دستمزدهای معوقشان است. دوم تعیین تکلیف سرنوشت سهامداری عمده هپکو و سوم هم اجرایی شدن قرارداد سال گذشته وزارت راه و شهرسازی برای ساخت ۲ هزار و ۴۰۰ دستگاه انواع ماشین آلات راهسازی است.
شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو اراک اولین و بزرگترین کارخانه تجهیزات سنگین در ایران و خاور میانه بود. تولید انواع واگن، کامیون، جرثقیل، تجهیزات صنایع فولاد و مس، تجهیزات معادن، نیروگاه‌ها، سدها و صنایع نفت و گاز همگی در فهرست تولیدات هپکو قرار داشتند. این شرکت در سال ۱۳۵۱ توسط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایرانی (ایدرو) و یکی از خانواده‌های متمول دوران پهلوی تاسیس شد و از سال ۱۳۵۴ با همکاری شرکت‌هایی از آمریکا، فرانسه، ژاپن، سوئد و فنلاند فعالیت‌هایش را گسترش داد.
در سال‌های بعد از انقلاب هم با همکاری یک شرکت آلمانی طرح‌های توسعه‌ای این شرکت دنبال شد. البته در سال‌های بعد از انقلاب هپکو شرکای دیگری هم داشت مثل ولووی سوئد برای ساخت لودر و نیوهلند برای مونتاژ تراکتور و کمباین و کوماتسوی ژاپن برای ساخت بلدوزر و لودر سنگین. به این فهرست شرکت‌هایی مثل لاندینی و آلستوم و زیمنس و … را هم باید اضافه کنیم. در دوران دفاع مقدس شرکت هپکو اهمیت استراتژیکی برای کشور پیدا کرد و ساخت معابر و جاده‌ها و خاکریزها با تولیدات همین شرکت انجام می‌شد.
می‌گویند زمانی که شاسی لودر را در هپکو ساختند خود سوئدی‌ها و شرکت ولوو تعجب کردند و جوایز و افتخاراتی هم هپکو کسب کرد. طی چهار دهه این شرکت به نوعی شده بود مایه مباهات صنعت ایران و نماد پیشرفت. از اواسط دهه ۸۰ شمسی اما ناگهان ورق برگشت. چطور؟ با خصوصی‌سازی غلط.
در سال ۱۳۸۵ شصت درصد سهام هپکو را به قیمت۷۵ میلیارد تومان به بخش خصوصی واگذار کردند (به روایتی ۶۰ میلیارد تومان) تازه ۳۰ درصد آن نقد و مابقی اقساط. بعضی معتقدند همان زمان هپکو بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان ارزش داشته. بماند که برای پرداخت همان ۳۰ درصد نقدی هم می‌روند وام می‌گیرند که بعد همان وام هم معوقه می‌شود.
خب حالا به نظر شما چنین خریداری اقساط ۷۰ درصد باقیمانده را پرداخت می‌کند؟ طبعا نه. طبق آخرین خبری که خبرگزاری فارس در تیرماه امسال منتشر کرده بود از آن ۱۸ قسط ۳ میلیارد تومان فقط یک قسط پرداخت شده و هنوز ۱۷ قسط بعدی باقی مانده! حالا تصور کنید همه این اتفاقات بین سال‌های ۸۵ تا ۹۱ رخ داده که شرکت کاملا سود ده بوده و عمده درآمد از شرکت خارج می‌شده. بعد دولت اخطار می‌دهد که قسط‌ها را پرداخت کنید و توجهی نمی‌شود.
خریدار به جای پرداخت بدهی‌اش می‌رود برای ساخت یک مجتمع مسکونی و تجاری در زمین هپکو برنامه‌ریزی می‌کند. در سال ۹۱ دولت می‌آید دستور باز پس گیری هپکو را صادر می‌کند که در آن مقطع اجرایی نمی‌شود. نتیجه این عملکرد اینطور می‌شود که تا ابتدای سال ۱۳۹۷ هپکو می‌ماند و ۹۵۸ میلیارد تومان بدهی و زیان انباشته.
بعد با پیگیری مردم و مسئولان استان مرکزی پروژه مسکونی و تجاری لغو می‌شود اما اوضاع اقتصادی هپکو روز به روز بدتر می‌شود تا سال ۹۵ که صدای اعتراض کارگران بلند می‌شود. در این شرایط سهام هپکو به شرکت هیدرو اطلس ساوه واگذار می‌شود به مبلغ ۱۰ میلیون تومان.
وقتی مالک جدید وارد می‌شود خب همه فکر می‌کردند اوضاع بهتر می‌شود و تا مدتی جو آرام است اما بعد کارگران فهمیدند که در همچنان روی همان پاشنه می‌چرخد. بنابراین در شهریور ۹۶ دور جدید اعتراضات کارگران شروع می‌شود. دوباره جلوتر که می‌آییم در اردیبهشت ۹۷ خریدار جدید هم استعفا می‌دهد و قرار می‌شود تا مشخص شدن تکلیف سهامدار عمده هپکو مدیریت آن با دولت باشد که باز این هم اجرایی نمی‌شود و عملا هپکو به طور غیر مستقیم در کنترل همان تیم قبلی باقی می‌ماند.
اینکه گفتیم الان کارگران می‌گویند تکلیف سهام عمده هپکو مشخص شود به همین ماجرای بدهی‌ها بر می‌گردد. چون شرکت هزار میلیارد تومان بدهی دارد هرکسی حاضر نمی‌شود سهام عمده آن را بخرد و کارخانه همینطور معطل مانده. حالا اینکه مشکلات تحریم و کاهش بودجه‌های عمرانی کشور در افول هپکو موثر بوده تردیدی نیست اما به نظر می‌رسد برای واگذاری غلط این کارخانه سهم بیشتری قائل باشیم.
