دو یادداشت درباره اوکراین و آخرین فیلم مهرجویی
روزنامه هفت صبح | یک: به دوستانی فکر میکنم که به دنبال زندگی در کشور دیگری بودهاند ودر نهایت به اوکراین رسیدهاند. همین اول اروپای شرقی. با مزایای توامان شرق و غرب و در حال توسعه و البته ارزانتر از دیگر مقاصد مهاجرت. سختی کشیدند، پول خرج کردند تا تابعیت اوکراین را بگیرند و ناگهان در اتفاقی عجیب اوکراین درگیر جنگ میشود و حالا همه آن دوستانی که رویای یک زندگی بدون دغدغه اروپایی و به دور از چالشهای خاورمیانهای را در سر میپروراندند حالا باید به عنوان تبعه اوکراین در خط مقدم جنگ با یک غول بیمهار نظامی حاضر شوند.
دو: مهرجویی برای من بزرگترین و پیشروترین فیلمساز تاریخ سینمای ایران است. شاید فقط کیارستمی در نزدیکی او حضور داشته باشد. کارنامه او بین سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۶ و بعد هم مهمان مامان در سال ۱۳۸۱ حیرت انگیز و استثنایی است. قریب به بیست سال است که هیچ فیلم بزرگی از او ندیدهام. سنتوری، نارنجیپوش، چه خوبه که برگشتی، آسمان محبوب و…جادویش از دست رفته. به هردلیلی. اما کتمان نمیکنم که برای دیدن آخرین فیلمش یعنی لامینور اشتیاق مضاعفی دارم.
برای لمس یکی دو صحنه که تاچ قدیم استاد را داشته باشند. مثل دوره شاهکارهایش: اجاره نشینها و هامون و سارا و پری و بانو و لیلا و درخت گلابی و بعد هم مهمان مامان. محمد تاجیک خاطرهای از مهرجویی در دوره توقیف سنتوری نقل کرده که خواندنش خالی از لطف نیست:« آن زمان در سایت سینمایی راه فیروزه نزدیک به جعفری جلوه رئیس وقت سازمان سینمایی کار میکردم. خبر توقیف فیلم سنتوری را ما از همه زودتر فهمیدیم در حالی که هیچ کس نمیدانست.
وقتی روزنامه حزبالله که یک روزنامه تندرو اصولگرا بود را با پیک برای آقای مهرجویی فرستاده بودم…روزنامهای که مطلبی در ستایش از فیلم سنتوری منتشر کرده بود و تا خودش روزنامه را ندیده بود باور نمیکرد که چنین روزنامهای از فیلم توقیفیاش ستایش کند. آخرش که متن کامل روزنامه حزبالله را خواند با تعجب گفت: آقای تاجیک شما نمیدانی در این مملکت چه کسی حرف اول را میزند؟ …اگر فهمیدی به ما هم بگو .آن دوران، دورانی بود که سنتوری با دستور مستقیم صفار هرندی توقیف شده بود.
فضای بدی علیه فیلم به وجود آمده بود. فیلمی که بعدها نسخه قاچاق آن را همه دیدند و حتی نسخه رسمیاش هم منتشر شد و هیچ اتفاقی هم نیافتاد! البته باعث سکته دادن تهیه کنندهاش و افسرده شدن خود مهرجویی شد. بعدها شنیدم و یا خواندم یا به من گفته شد که جعفری جلوه خودش مخالف توقیف سنتوری بوده است …الان برخی رسانهها تیتر زدهاند که ۱۴ سال پس از توقیف سنتوری، اکران لامینور هم به تعویق افتاد.حق دارند بترسند …چون اکران سنتوری هم اول به تعویق افتاده بود. دعا کنید لامینور به سرنوشت سنتوری دچار نشود!»