دولت هشت ساله روحانی و کارنامه دو پاره
روزنامه هفت صبح، گروه بازار| امروز مراسم تنفیذ رئیس‌جمهور جدید برگزار می‌شود. دولت هشت ساله روحانی به پایان رسیده و شاید زمان مناسبی باشد تا ببینیم در طول هشت سال گذشته یعنی دقیقا از ۱۲ مردادماه سال ۹۲ تا حالا، چه اتفاقاتی در حوزه اقتصادی افتاده است. در طول این هشت سال متوسط قیمت کل کالاها و خدماتی که هر روز با آنها سر و کار داریم، تقریبا ۴٫۶برابر شده. البته درآمد هر خانواده هم ۴٫۵برابر شده و می‌شود گفت این به آن در. سال‌های اول دولت روحانی را هرطور نگاه کنیم، بهترین روزها را از نظر اقتصادی تجربه کردیم. دلار از ۹۲ تا ۹۶ تنها ۵۰۰تومان گران شد و قیمت هر متر خانه برای مدت‌ها در محدوده سه، چهار میلیون تومان درجا می‌زد.
تا اینکه سال ۹۶ فرارسید و نیمه دوم دولت روحانی طوری پیش رفت که شرایط به این روز افتاد و دلار در محدوده ۲۵هزار و ۵۰۰تومانی قرار گرفت و نسبت به ابتدای دولت روحانی تقریبا ۷٫۷برابر شد. از آن طرف همگام با افزایش قیمت دلار، انس جهانی طلا هم رشد کرده و باعث شده قیمت هرگرم طلای ۱۸عیار افزایش بیشتری را تجربه کند و بیش از ۱۰برابر شود. با این همه، برنده بازارها بورس است که دو مرتبه در هشت سال گذشته جهش چشمگیری داشت و با وجود ریزش یک سال اخیر، همچنان شاخص بورس حدود ۲۳٫۳برابر مرداد ۹۲ است.
تورم کلی قیمت‌ها؛ ۴٫۶برابر
میانگین قیمت کالاها از سال ۹۲ تا به‌حال حدود ۴٫۶برابر شده است. اگر کل هشت سال را در نظر بگیریم، می‌بینیم متوسط تورم سالانه رقمی حدود ۲۰٫۹درصد بوده است. البته تا سال ۹۷ شرایط خیلی بهتر بود. طوری که تورم سالانه ۲۷٫۶درصدی در سال ۹۲ رفته‌رفته کاهش پیدا کرد و در سال ۹۵ به ۶٫۹درصد رسید. این شرایط تا سال ۹۶ پابرجا ماند تا اینکه از ۹۷ به بعد شاهد افزایش نرخ تورم بودیم و تا پایان سال ۹۹ به رقم ۳۶٫۴درصد رسیدیم. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار تورم سالانه در تیرماه ۱۴۰۰ به ۴۳٫۶درصد رسیده است. گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهد در این مدت هزینه یک سبد مشخص از کالاها و خدمات، ۴٫۶برابر شده است.
تغییرات قیمت دلار؛ ۷٫۷برابر
آغاز دولت روحانی در سال ۹۲، با پایان موج افزایش قیمت دلار همراه بود. زمانی که روحانی کارش را شروع کرد دلار در بازار آزاد با قیمت حدود سه هزار و ۳۰۰تومان فروخته می‌شد. تا مرداد سال ۹۶ و پایان دور اول ریاست جمهوری روحانی، خبری از جهش قیمت دلار نبود و حتی بعد از توافق برجام قیمت دلار به کمتر از سه هزار تومان کاهش پیدا کرد. تا سال ۹۶ همه‌چیز خوب پیش رفت و در دوره اول ریاست جمهوری کلا ۵۰۰تومان به قیمت این اسکناس آمریکایی اضافه شد.
ولی بعد از روی کار آمدن ترامپ، انگار همه‌چیز به‌هم خورد و دلار تا مهرماه سال ۹۹ به قله ۳۰هزار تومان رسید. حالا در محدوده ۲۵هزار و ۵۰۰تومان قرار گرفته است. با این حساب می‌توان گفت دلار در هشت سال حدود ۷٫۷برابر شده که البته عمده این افزایش قیمت مربوط به سه چهار سال آخر است. اگر این افزایش قیمت چند سال اخیر در کل دوره روحانی پخش شده بود، هر سال به‌طور میانگین قیمت دلار ۲۹درصد افزایش پیدا می‌کرد. در چنین شرایطی احتمالا کمتر از شرایط فعلی جهش قیمت دلار را احساس می‌کردیم.
تغییرات قیمت طلا؛ ۱۰٫۴برابر
افزایش قیمت دلار و رشد ارزش جهانی انس طلا دست به دست هم دادند تا قیمت طلا در هشت سال دولت روحانی حدود ۱۰٫۴ برابر شود. سال اول بازاری‌ها هر گرم طلای ۱۸عیار را که ۱۰۵هزار تومان قیمت داشت، رند می‌کردند و ۱۰۰هزار تومان می‌فروختند. تا سال ۹۴ قیمت طلا عموما کاهشی بود و در محدوده ۸۵ تا ۹۵هزار فروخته می‌شد.
دوره دوم همه‌چیز تغییر کرد. همزمان با خروج آمریکا از برجام، قیمت طلا یک‌مرتبه تا مرز ۵۰۰هزار تومان و بار دیگر تا گرمی یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان در مهرماه ۹۹ افزایش قیمت پیدا کرد. دیروز و در آخرین روزی که روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور شناخته می‌شد، قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار در بازار به یک میلیون و ۹۳هزار تومان رسید. در همین بازه هشت ساله که قیمت طلای ۱۸عیار ۱۰٫۴برابر شده، انس جهانی هم از ۱۳۰۰دلار به ۱۸۰۰دلار رسیده و به همین خاطر طلا بیشتر از دلار افزایش قیمت داشته است.
تغییرات قیمت سکه تمام؛ ۱۰٫۲برابر
سکه بیشتر از اینکه دنبال دلار برود، از دستورات طلا پیروی کرده. در زمان آغاز دولت روحانی قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید حدود یک میلیون و ۹۰هزار تومان بود. آن‌زمان با ۱۰میلیون تومان می‌شد ۱۰ تا عروسی دوست و آشنا رفت و به هرکدام با تمام سخاوت یک سکه تمام هدیه داد. تا سال ۹۴ حتی سکه ارزان‌تر هم شد و به ۹۳۰هزار تومان رسید، ولی در سال‌های آخر درست مثل دیگر بازارها، شرایط برای سکه هم عوض شد و تا مهر ۹۹ قیمت هر سکه تمام به قله ۱۶هزار و ۴۰۰تومان رسید.
کاهش نسبی قیمت دلار در یک سال گذشته، سکه را هم کمی ارزان‌تر کرده تا قیمت آن در پایان دولت روحانی به ۱۱میلیون و ۲۰۰هزار تومان برسد. مقایسه این رقم با روزهای اول ریاست جمهوری نشان می‌دهد قیمت سکه در طول هشت سال گذشته حدود ۱۰٫۲برابر شده و به‌طور میانگین سالانه ۳۳٫۷درصد افزایش پیدا کرده است.
تغییرات قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران؛ ۷٫۸برابر
جدیدترین گزارش بانک مرکزی از وضعیت بازار مسکن پایتخت نشان می‌دهد الان هر کسی که خانه می‌خرد به‌طور متوسط برای هر مترمربع حدود ۳۰میلیون تومان پول خرج می‌کند. این رقم مربوط به میانگین معاملات تیرماه امسال است و حتی از رکورد اسفندماه هم بالاتر به‌نظر می‌رسد. هشت سال پیش و در روزهای اول دولت روحانی، قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران حدود سه میلیون و ۸۰۰هزار تومان بود و تا چند سال در همان حدود متری چهار میلیون تومان باقی ماند.
یعنی اگر چهار سال بعد از آن قصد خرید مسکن داشتید، می‌توانستید در سال ۹۶ خانه متری چهار میلیون و ۵۰۰هزار تومانی در تهران بخرید. بعد از به‌هم خوردن شرایط اقتصادی و آغاز افزایش قیمت‌ها، فنر بازار مسکن در رفت و الان که شما این گزارش را می‌خوانید، متوسط قیمت مسکن در تهران به ۳۰میلیون تومان رسیده و در طول هشت سال حدود ۷٫۸برابر شده است. میانگین افزایش قیمت مسکن در دو دوره ریاست جمهوری سالانه حدود ۲۹٫۳درصد بوده که البته در سال‌های اول با ارقام خیلی کمتر و در سال‌های آخر با ارقام خیلی بیشتری روبه‌رو بوده‌ایم.
بازدهی سرمایه‌گذاری بورس؛ ۲۳٫۷برابر
افزایش روزانه ۳۰هزار واحدی شاخص بورس این روزها برای‌مان عادی شده، ولی شاید جالب باشد بدانید شاخص کل بورس در مردادماه سال ۹۲ و زمانی که ریاست جمهوری روحانی آغاز شد، تنها ۵۷هزار و ۴۰۰واحد بود. در طول این سال‌ها دو مرتبه بورس سر زبان‌ها افتاده. دفعه اول زمان امضای توافق برجام بود که شاخص بورس چند برابر شد و حسابی برای سهامداران خوش‌یمن بود. مرتبه دوم ولی شرایط به کلی فرق داشت.
این بار افزایش قیمت دلار و بالا رفتن نرخ تورم باعث شد شاخص بورس رکوردشکنی کند و تا مرداد ۹۹ به قله دو میلیون و ۷۸هزار واحدی برسد. بعد از ریزش یک ساله و نوساناتی که در چند ماه اخیر شاهد بودیم، الان که دولت روحانی به پایان رسیده، شاخص بورس در محدوده یک میلیون و ۳۵۸هزار واحد قرار دارد. مقایسه این رقم با روزهای اول ریاست جمهوری روحانی نشان می‌دهد در طول هشت سال شاخص بورس بیش از دو هزار درصد رشد کرده و تقریبا ۲۳٫۷برابر شده است که بالاترین میزان افزایش بین بازارهای مختلف را دارد.
تغییرات قیمت خودرو؛ ۷٫۸برابر
روزهای اول دولت روحانی قیمت پراید در بازار آزاد حدود ۱۶میلیون و ۵۰۰هزار تومان بود. آن زمان تازه قیمت خودروها به روند نزولی افتاده بود. اگر خاطرتان باشد سال ۹۱ بود که پراید ۲۰میلیونی شد و این اتفاق بار دیگر در سال ۹۴ افتاد و تا سال ۹۵ ارزان‌ترین خودرو داخلی با همان قیمت حدود ۲۰میلیون تومان در بازار آزاد فروخته می‌شد. شرایط بازار خودرو تقریبا از اوایل سال ۹۷ به‌هم ریخت. در حال حاضر تولید پراید متوقف شده.
اما هنوز مدل ۹۹ آن به‌عنوان ماشین صفر کیلومتر در بازار فروخته می‌شود و قیمت آن حدود ۱۲۸میلیون تومان است. موردی که نشان می‌دهد در هشت سال گذشته قیمت پراید تقریبا ۷٫۸برابر شده است. البته همه خودروها شرایط یکسانی ندارند و پراید به‌خاطر توقف تولیدش، افزایش قیمت بیشتری را تجربه کرده. چراکه مثلا پژو ۲۰۶ تیپ ۲ صفرکیلومتر مردادماه سال ۹۲ در بازار آزاد ۳۴میلیون و ۲۰۰هزار تومان بود و الان حدود ۲۳۰میلیون تومان قیمت دارد و در این مدت قیمت آن ۶٫۷برابر شده است.
افزایش درآمد خانواده‌ها؛ ۴٫۵برابر
آخرین آماری که از متوسط درآمد خانواده‌ها در دسترس است، به سال ۹۹ مربوط می‌شود و اگر بخواهیم تغییرات هشت ساله میزان درآمد را بررسی کنیم، باید سراغ گزارش سال ۹۱ مرکز آمار برویم که نشان می‌دهد آن زمان میانگین درآمد هر خانوار در ایران ماهانه یک میلیون و ۴۰۰هزار تومان بوده که بر اساس شرایط کلی کشور، سالانه بین ۱۳ تا ۳۸درصد افزایش داشته و در آخرین گزارش به شش میلیون و ۲۲۰هزار تومان رسیده است. موردی که نشان می‌دهد در طول هشت سال گذشته میانگین درآمد خانواده‌ها تقریبا ۴٫۵برابر شده. همچنین هزینه‌هایمان در این مدت از یک میلیون و ۳۷۰هزار تومان به پنج میلیون و ۱۸۰هزار تومان رسیده و تقریبا ۳٫۸برابر شده است.
مورد دیگری که می‌توانیم با آن میزان افزایش درآمد در هشت سال دولت روحانی را بررسی کنیم، مبلغ پایه حقوق قانون کار است. سال ۹۲ و در آغاز دولت، پایه حقوق کارگری ۴۸۷هزار تومان بود و در کنار مزایا، حداقل حقوق به ۵۶۶هزار تومان می‌رسید. این رقم سال‌های اول ۲۵درصد رشد کرد، در سال‌های ۹۵ میزان افزایش آن به حداقل یعنی ۱۴درصد رسید و در آخرین سال یعنی ۱۴۰۰ بیشترین افزایش را داشته. طوری که امسال پایه حقوق دو میلیون و ۵۶۶هزار تومان و حداقل حقوق با احتساب بن کارگری و حق مسکن به سه میلیون و ۵۲۸هزار تومان رسیده. این رقم حدود ۶٫۲برابر سال ۹۲ است.
