خوانش تصویری از نخستین جلسه بودجه۱۴۰۰
روزنامه هفت صبح | تصویری که شهاب‌الدین قیومی، از نخستین جلسه بودجه ۱۴۰۰ ثبت کرده است؛ جلسه‌ای به ریاست نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه. او شاید در حال آغاز نگارش سخت‌ترین بودجه این هشت سال است؛ آن هم در سال پایانی دولت.
چرا سخت‌ترین؟ بخشی از دلیل، پشت آقای نوبخت نوشته شده است؛ روی آن پرده. گوشه این اسلاید نوشته غیرقابل استناد ولی به‌هرحال مگر می‌شود چیزی در جلسه بودجه مطرح شود و غیرقابل استناد باشد؟ اسلاید مربوط به تاثیرات کرونا بر میزان تقاضا در جامعه است. تقاضایی که موتور تولید کالا و خدمات است. اگر کسی متقاضی نباشد، هر تولیدی در نهایت به بن بست می‌رسد.
در مطلبی که پشت نوبخت نمایش داده شده، شرایط اقتصاد در کوتاه مدت به این شکل تصویر شده است:اثر غالب شوک تقاضای کرونا شامل: کاهش تقاضای نزدیک به ۱۸ درصد اقتصاد (عمدتا خدمات) به میزان ۵۰ درصد. این یعنی نزدیک به یک پنجم از اقتصاد کشور، نیمی از میزان تقاضای خود را از دست دادند.
نشانه واضح و خیلی جزیی این ماجرا را باید در مصاحبه صنف روسری فروشان تهرانی دید که چند روز پیش منتشر شد و در آن آمده بود که میزان فروش روسری در بازار تهران ۶۰ درصد کم شده است. چرا؟ به تبع کاهش حضور زنان در جامعه.
نکته دوم کاهش نزدیک به ۱٫۵ میلیون شاغل و کاهش نزدیک به ۲ میلیون شغل در جامعه است. همین موضوع ظاهرا دلیل کاهش نرخ بیکاری در جامعه است. به عبارتی ۵۰۰ هزار نفر با وجود حذف شغل خود هنوز بیکار نشده‌اند و مثلا در مرخصی هستند یا توسط بنگاه‌ها حفظ شدند ولی این میزان بیکاری در ۶ ماه ضربه سنگینی به اقتصاد است.
نکته مهم‌تر اینکه نرخ مشارکت اقتصادی در بازار کار نیز ۳٫۷ درصد کم شده است. یعنی نزدیک به ۴ درصد از افرادی که قاعدتا می‌توانستند کار کنند حالا دیگر پشیمان شده‌اند و از بازار خارج شده‌اند.
مجموع این شرایط با توجه به سخنان پیشین نوبخت مبنی بر محدودیت فروش نفت یا سخنان دو روز قبل روحانی مبنی بر عدم امکان بازپس‌گیری پول از کشورهای همسایه است که بودجه امسال را به سخت‌ترین بودجه این هشت سال تبدیل می‌کند.
با این حال نشانه‌هایی هم هست که طرف مثبت را دست کم برای دولت نشان دهد مثل اینکه برخی منابع به ما اعلام کردند که با توجه به رونق بورس و البته دریافت مالیات از کارگزاری‌‍‌ها به صورت ماهیانه دولت توانسته تا پایان مرداد حدود ۸۰ درصد از مالیات سالش را دریافت کند. حالا باید دید که آیا دولت با چه فرمولی خواهد توانست با بارقه‌های اندک نور در اقتصاد، کشور را یک سال دیگر روشن نگه دارد.
