حقایقی درباره دلار ۲۰هزار تومانی و سکه ۹میلیونی
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | دلار سوت‌زنان و دست‌به‌جیب در کانال ۲۰هزار تومانی پیشروی می‌کند و سکه به رکورد ۹میلیون و ۲۰۰هزار تومان رسیده است. نه از جهش خبری است و نه از پرواز؛ همه‌چیز آرام‌آرام پیش می‌رود. صبح دیروز وقتی تازه از خواب بیدار شده بودیم، فعالان سحرخیز بازار ارز از اولین قیمت دلار رونمایی کردند و کار خود را با دلار ۲۰هزار و ۴۰۰تومانی شروع کردند. اواسط ظهر تا ۲۰هزار و ۵۰۰تومان رسید و بعد از چندساعت عقب‌نشینی نصفه و نیمه تا ۲۰هزار و ۴۰۰، آخر وقت دوباره به ۲۰هزار و ۶۲۰تومان بود.
آنقدری از دلار حرف می‌زنیم که به‌کلی حواسمان از سکه و طلا پرت شده. دیروز طلا به گرمی ۸۷۰هزار تومان رسید و سکه از کانال جدیدی رونمایی کرد. شاید باورش سخت باشد ولی فعالان بازار دیروز هر سکه تمام بهار آزادی طرح جدید را با قیمت ۹میلیون و ۲۰۰هزار تومان می‌فروختند. اول صبح قیمت سکه از ۹میلیون تومان شروع شد و بعد از ثبت قیمت ۹میلیون و ۱۰۰هزار تومان در نیمه ظهر و ۹میلیون و ۱۵۰هزار تومان در ساعات بعدازظهر، نهایتا تا لحظه نگارش این متن به ۹میلیون و ۲۰۰هزار تومان رسید. رقمی که اصلا برایمان قابل توجیه نیست.
دلار هم در نظر ما همین رفتار را دارد. وقتی تاجرها برای دلارهایشان در بازار نیما دنبال خریدار می‌گردند و بخش زیادی از ارزها آن‌هم با قیمت دلار ۱۶هزار تومانی بی‌مشتری می‌ماند و صرافی‌ها دلار را ۱۸هزار و ۹۰۰تومان می‌فروشند، چطور می‌توان قیمت ۲۰هزار و ۶۰۰تومانی را در بازار آزاد باور کرد؟ هرطور تلاش کردیم ارزش سکه را دست بالا حساب کنیم، به رقمی بیشتر از هشت‌میلیون و ۹۰۰هزار تومان نرسیدیم. تازه خیلی‌ها اعتقاد دارند ارزش سکه هشت‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. ولی سبزه‌میدانی‌ها و دلال‌های فردوسی ساز خودشان را می‌زنند.
*** قیمت واقعی دلار؛ حداکثر ۱۹هزار تومان
دلار در بازار آزاد دیروز ۲۰هزار و ۶۰۰تومان معامله شد، ولی راستش را بخواهید هرچقدر تلاش می‌کنیم، نمی‌توانیم چنین قیمتی را برای دلار باور کنیم. شاید شما هم مثل ما از تعجب میخکوب شده باشید، یا در طرف مقابل این اتفاق را در شرایط این‌روزهای بازار کاملا عادی و قابل پیش‌بینی بدانید. برای این تعجبمان دلیل داریم. همین دیروز که بازاری‌ها دلار را با قیمت ۲۰هزار و ۶۰۰تومان می‌فروختند، اگر چند مغازه پایین‌تر سراغ یک صرافی می‌رفتید، تابلوی آن قیمت ۱۸هزار و ۹۰۰تومان را برای دلار نمایش می‌داد.
بعضی صرافی‌ها هم قیمت دلار را رند کرده بودند و آن را ۱۹هزار تومان می‌فروختند. همین اختلاف هزار و ۶۰۰تومانی بازار آزاد و صرافی‌ها است که ما را تا این حد به ماجرا مشکوک کرده است. اگر فکر می‌کنید این اختلاف قیمت طبیعی است، باید بگوییم همین دوماه پیش بود که دلار در بازار آزاد و صرافی‌ها نهایتا ۲۰۰تومان اختلاف داشت. شکمان زمانی بیشتر می‌شود که چشممان به معاملات ارز در بازار نیما می‌افتد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد روز کاری قبل قیمت حواله ارزی دلار در این بازار ۱۶هزار و ۶۰۰تومان بوده است. میانگین نرخ خرید و فروش دلار نیمایی در هفته گذشته ۱۶هزار و ۱۸۰تومان و در یک‌ماه گذشته ۱۵هزار و ۸۰۰تومان بوده و این یعنی تاجران در معاملاتشان قیمت دلار را در محدوده کانال ۱۶هزار تومانی در نظر می‌گیرند. آنها که ارز را به چشم سرمایه‌گذاری نگاه نمی‌کنند، احتمالا بیشتر از ارزش واقعی دلار خبر دارند.
نشانه دیگری که ما را نسبت به دلار ۲۰هزار و ۶۰۰تومانی بی‌اعتماد می‌کند، آمار معاملات بازار نیما است. چندروزی می‌شود که فروشنده‌ها در این بازار کفه سنگین ترازو را در اختیار دارند. مثلا در آخرین روز کاری صادرکننده‌ها معادل ۴۹میلیون یورو برای فروش به بازار نیما بردند و در طرف مقابل صرفا ۲۴میلیون یورو از این ارزها خریداری شده است. با این حساب حتی اگر نرخ ۱۶هزار تومانی بازار نیما را به عنوان ارزش واقعی دلار نپذیریم، نمی‌توانیم رقمی بالاتر از ۱۹هزار تومان روی تابلوی صرافی‌ها برای قیمت دلار متصور باشیم.
نکته دیگری که ما را نسبت به قیمت این روزهای دلار مشکوک می‌کند، بررسی روند یکی‌دوهفته گذشته است. اگر اهل چک کردن دائم قیمت دلار باشید، احتمالا متوجه شده‌اید که در دوهفته گذشته عموما قیمت دلار وسط ظهر با بالاگرفتن تب و تاب بازار ارز به بالاترین حد خود می‌رسد و ساعات بعدازظهر به پایین‌ترین حد خود می‌رسد. این اتفاق حتی در روزهای پنجشنبه و جمعه هفته گذشته هم افتاد. تعطیلات آخر هفته قیمت دلار چنان روند کاهشی به خود گرفت که نه‌تنها به کانال ۱۹هزار تومان عقب‌نشینی کرد، بلکه برای ساعاتی وارد کانال ۱۸هزار تومان شد. همین نوسانات عجیب و غریب است که نشان می‌دهد قیمت دلار در بازار آزاد هیچ منطقی ندارد.
*** قیمت واقعی طلا؛ حداکثر ۸۷۰هزار
طلا ایرانی و خارجی ندارد. آن را هرکجای دنیا ببرید با یک قیمت از شما می‌خرند. انس جهانی طلا این روزها در محدوده هزار و ۷۷۰دلار قرار دارد که تا حدودی اوج قیمت در هشت‌سال گذشته به حساب می‌آید. اگر قیمت منطقی دلار یعنی حداکثر ۱۹هزار تومان را مبنای محاسبتمان بگذاریم، طلای ۱۸عیار گرمی ۸۱۰هزار تومان می‌ارزد. اگر در این مورد شک دارید، می‌توانید ماشین‌حساب به‌دست بگیرید و پا به پای ما ضرب و تقسیم کنید.
هر انس طلا معادل ۳۱٫۱۰۳۴گرم وزن دارد. این یعنی یک گرم طلا در بازارهای جهانی به قیمت ۵۶دلار و ۹۰سنت معامله می‌شود. دلار در صرافی‌ها ۱۹هزار تومان است و این یعنی قیمت طلای جهانی به پول ما می‌شود گرمی یک‌میلیون و ۸۱هزار تومان. نه، اشتباه نکرده‌اید؛ انس براساس طلای ۲۴عیار محاسبه می‌شود و طلای بازار ما ۱۸عیار است. برای تبدیل این دو عیار باید عدد به‌دست آمده را در ۰٫۷۵ضرب کنیم. اینجاست که می‌‌بینیم ارزش واقعی هرگرم طلای ۱۸عیار ۸۱۰هزار تومان است.
دیروز قیمت طلا در بازار ۸۷۰هزار تومان بود که نشان‌دهنده اختلاف ۶۰هزار تومانی آن با ارزش واقعی است. این رقم بیشتر از قیمت سکه و دلار باورپذیر است. چراکه اگر در محاسباتمان قیمت دلار را بر مبنای بازار آزاد یعنی ۲۰هزار و ۵۰۰تومان در نظر بگیریم، نتیجه آن طلای ۸۷۴هزار تومانی خواهد بود که قیمت دیروز طلا را توجیه می‌کند. اما قیمت بیشتر از این را نباید باور کنیم.
*** قیمت واقعی سکه؛ حداکثر هشت‌میلیون و ۹۰۰هزار
سکه دیروز رکورد شکست و به بالاترین قیمت تاریخی یعنی ۹میلیون و ۱۵۰هزار تومان رسید. ولی آیا واقعا سکه‌های طلا تا این حد ارزشمند شده‌اند؟ بررسی‌های ما نتیجه دیگری دارد و نشان می‌دهد قیمت سکه در بدترین حالت نهایتا هشت‌میلیون و ۹۰۰هزار تومان است. تازه محاسبتمان را خیلی دست بالا گرفتیم و به این رقم رسیدیم چراکه ارزش طلای به کار رفته در ضرب سکه نهایتا هشت‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان است.
هر سکه تمام بهار آزادی، ۸٫۱۳گرم طلای ۲۱عیار دارد. به عبارتی درجه خلوص طلای به کار رفته در ضرب سکه ۹۰۰ در هزار است. اگر قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار را همان قیمت بازار یعنی ۸۷۰هزار تومان در نظر بگیریم، قیمت طلای ۲۱عیار تقریبا یک‌میلیون و ۴۴هزار تومان به دست می‌آید. اگر این رقم را در وزن سکه یعنی ۸٫۱۳گرم ضرب کنیم، ارزش طلای به کار رفته در هر سکه بهار آزادی حدود هشت‌میلیون و ۴۹۰هزار تومان محاسبه می‌شود.
برخی اعتقاد دارند برای محاسبه ارزش واقعی سکه باید پنج‌درصد هزینه‌های ضرب و مالیات و … را هم به آن اضافه کنیم. تازه در این حالت است که ارزش سکه به هشت‌میلیون و ۹۰۰هزار تومان می‌رسد. حالا اینکه چرا قیمت آن در بازار ۹میلیون و ۱۵۰هزار تومان است، خدا می‌داند. طلافروشی‌ها که می‌دانند سکه کمتر از این حرف‌ها می‌ارزد، قیمت پایین‌تری نسبت به بازار آزاد دارند. آنها دیروز هر سکه تمام را روی مرز ۹میلیون تومان می‌فروختند. بعضی حتی این قیمت را هم حباب‌دار و ۵۰۰هزار تومان بالاتر از ارزش واقعی می‌دانند. همه این موارد دست به دست هم داده تا بیشتر از هر زمان دیگری نسبت به قیمت سکه در بازار آزاد بی‌اعتماد باشیم.
*** تغییرات قیمت طلا و ارز در ۱۰روز گذشته
رالی قیمت دلار، سکه و طلا تقریبا از ابتدای خردادماه شروع شد. زمانی که دلار در محدوده ۱۸هزار و ۸۰۰تومان قرار داشت و یکشنبه اول خردادماه در یک‌روز ۵۰۰تومان جهش کرد و به ۱۹هزار و ۳۴۰تومان رسید. در این روز سکه از مرز هشت‌میلیون عبور کرد و تا هشت‌میلیون و ۲۵۰هزار تومان افزایش قیمت پیدا کرد و طلا در نزدیکی مرز ۸۰۰هزار تومانی قرار گرفت. روزهای اول خرداد قیمت دلار ثانیه‌ای تغییر می‌کرد.
یک ساعت قیمت‌ها را چک می‌کردی و با ۱۹هزار و ۲۰۰تومان روبه‌رو می‌شدی و ساعتی بعد دلار ۱۹هزار و ۶۰۰تومانی برایت خودنمایی می‌کرد. عبور از مرز تاریخی ۲۰هزار تومان بالاخره سه‌شنبه هفته گذشته اتفاق افتاد. در این روز سکه تا هشت‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان پیشروی کرد و طلا ۸۴۰هزار تومان قیمت خورد. هرچند در روزهای قبل‌تر از آن دلار برای چندساعتی پایش را از مرز ۲۰هزار تومان آنطرف‌تر گذاشت ولی طولی نکشید که به کانال ۱۹هزار تومان برگشت. پنجشنبه و جمعه گذشته روز امیدواری بود. کرکره صرافی‌ها از اول صبح پایین مانده بود و بازار دست دلال‌ها می‌چرخید.
آنهایی که صرفا با خودشان خرید و فروش می‌کردند، مشتری چندانی نداشتند و همین مورد مثل پتک به سر دلار خورد. به‌خصوص که چهارشنبه قیمت‌ها کمی عقب‌نشینی کرده بود و دلار به ۱۹هزار و ۶۵۰تومان برگشت. اتفاقات پنجشنبه دلار را تا ۱۹هزار و ۲۰۰تومان کاهش داد و نهایتا روز جمعه شاهد بازگشت دلار به محدوده ۱۸هزار و ۹۰۰تومان بودیم اما حیف تمام این اتفاقات مربوط به بازار غیررسمی در روزهای تعطیل بود. اول هفته همه امیدها دوباره ناامید شد و دلار در اولین روز به ۲۰هزار تومان، سکه به هشت‌میلیون و ۸۰۰هزار تومان و طلا به ۸۵۵هزار تومان رسید. یکشنبه شرایط بدتر و دوشنبه بدتر از آن رقم خورد. دلار دیروز برای ساعاتی به ۲۰هزار و ۵۰۰تومان رسید و سکه با عبور از کانال ۹میلیونی، حدود ۹میلیون و ۱۵۰هزار تومان قیمت خورد.
