حج امسال، گران‌تر از هر سال می‌شود؟
روزنامه هفت صبح | تا همین نزدیک به ۲۰روز پیش به نظر می‌رسید حج امسال هم صرفا با حجاج عربستانی برگزار می‌شود و صعودی‌ها به خاطر کرونا ریسک پذیرش مسافر از کشورهای دیگر را نمی‌پذیرند اما این کشور به تازگی اعلام کرده که تصمیم گرفته زائران خارجی را قبول کند و به این ترتیب کسانی که در نوبت سفر حج هستند و آنقدر ذوق دارند که یک‌سال صبر کردن هم برایشان سخت است می‌توانند خوشحال باشند به شرط اینکه زمزمه‌های افزایش هزینه‌های سفر به خانه خدا در موسم حج مایوس‌شان نکند.
این زمزمه‌ها در حالی شنیده می‌شود که سازمان حج و زیارت اواخر سال گذشته قول داد که در صورت موافقت عربستان با پذیرش مسافران خارجی هزینه زائران چندان بالا نرود اما حالا به نظر می‌رسد که همه چیز در اختیار مسئولان ایرانی نیست و عوامل زیادی روی افزایش هزینه سفر حج تاثیر می‌گذارند.
*** دوبرابر؟
سال گذشته عربستان سعودی حج را با ۱۰هزار نفر حاجی و حاجیه ساکن خود عربستان برگزار کرد، آن هم با تدابیر شدید بهداشتی که باعث شد همان موقع رسانه‌های عربستان گزارش‌هایی در این مورد منتشر کنند. روزنامه‌های عربستان هزینه حجِ محدود پارسال (۲۰۲۰) را برای زائران داخلی رقمی بین ۳۷۰۰ تا ۴۹۰۰ ریال سعودی اعلام کردند. این تقریبا دو برابر هزینه‌های حج در سال ۲۰۱۹ است. این افزایش هزینه دلایل مختلفی هم دارد.
اکبر رضایی، معاون حج و عمره سازمان حج و زیارت، در مورد این دلایل می‌گوید که اول امیدوار است امسال حج با درصد خوبی از زائران ایرانی برگزار شود چون عربستان با اینکه اعلام کرده احتمالا حجاج خارجی را می‌پذیرد اما هنوز سهمیه‌ها را اعلام نکرده و ممکن است به دلیل مسئله کرونا حج با تعداد بسیار کمتری از مسافران برگزار شود و به دلیل رعایت پروتکل‌های متعدد، هزینه‌ها هم بالا برود.
او برای روشن شدن موضوع مثال می‌آورد و می‌گوید که قبلا اسکان زائران در اتاق‌های هتل، چهار تا پنج‌نفره بود، اما با توجه به شرایط کرونایی امسال، الزاما باید دو نفر در یک اتاق اقامت داشته باشند. همین موضوع در وسایل حمل و نقل زائران هم خواهد بود و شاید دیگر نتوان حجاج را به تعداد بالا با یک خودرو جابه‌جا کرد.همچنین هزینه لوازم بهداشتی، خدمات پزشکی، بیمه و… هم به هزینه حجاج اضافه می‌شود. اکبری گفته که سازمان حج امیدوار است دست‌اندرکاران و کشور میزبان با نگاه حمایتی از واحدهای خدمات‌دهنده کشورهای مختلف، یک فکری کنند که هزینه تمام شده برای حجاج زیاد نشود.
*** پارسال حج چقدر تمام می‌شد؟
سال گذشته در تیرماه، وقتی عربستان اعلام کرد مناسک حج را محدود و داخلی برگزار می‌کند، بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت در بیانیه‌ای مشترک تایید کردند که زائران ایرانی به سرزمین وحی اعزام نخواهند شد و قول دادند سهمیه آنها برای حج بعدی محفوظ خواهد ماند. سهمیه حج ایران برای سال ۹۹ نزدیک ۸۸ هزار نفر تعیین شده بود که بنا به گفته مسئولان سازمان حج در آن سال، ۹۵درصد این جمعیت ثبت‌نام کرده بودند.
هزینه سفر حج در آن سال برای هر نفر به شکل متغیر از ۳۲.۵میلیون تا حدود ۴۱میلیون تومان تعیین شده بود که در دو قسط دریافت می‌شد و تا زمانی که عربستان تکلیف حج را مشخص کند و بگوید که حجاج خارجی را نمی‌پذیرد، قسط اول به مبلغ ۲۵میلیون تومان پرداخت شده بود. رئیس سازمان حج و زیارت در همان روزها به زائرانی که ثبت‌نام کرده بودند با این وعده که اگر انصراف ندهند، سهمیه آنها برای حج بعد محفوظ می‌ماند، درباره سرنوشت پول حاجی‌ها توضیح داده بود:
«در صورت برگزار نشدن حج، سازمان حج و زیارت به جای سرمایه‌گذاری ریالی به نیابت از این زائران، قراردادهای مسکن و حمل و نقل و تدارکات را با لحاظ شرایط اضطراری در عربستان می‌بندد و این خدمات در سال بعد بر مبنای قراردادهای امسال (۱۳۹۹) به زائران ما ارائه می‌شود و تحولات اقتصاد جهانی و نرخ برابری ارز و ریال و هرگونه افزایشی در نرخ‌ها متوجه هزینه‌های اعزام حجاج ما در سال آینده نخواهد شد.»
او گفته بود که هزینه‌های ارزی در صورت برگزار نشدن حج و موکول شدن قراردادها به سال آینده تغییر نخواهد کرد و فقط درصد کمی از هزینه‌های حجاج مثل عوارض، ویزا، هواپیما، سازماندهی و آموزش ممکن است در سال آینده تغییر کند،اما بخش عمده هزینه سفر حج برای زائران ثبت‌نامی‌امسال ثابت خواهد بود و مشمول افزایش‌ها نمی‌شود.
*** دلارهای حفظ شده اما…
قبل از همه این حرف و حدیث‌ها و بروز کرونا هیأت وزیران نرخ ارز تخصیصی برای قیمت‌گذاری حج ۱۳۹۹ را ۱۰هزار تومان تعیین کرده بود و سازمان حج و زیارت هم بر این اساس اعلام کرده بود که تلاش می‌کنیم نرخ حج امسال برای زائرانی که ثبت‌نام قطعی کرده‌اند، در بانک مرکزی تثبیت شود و این قیمت برای سال آینده محفوظ بماند.
بعدتر یعنی در شهریور رئیس سازمان حج و زیارت ۹۹ اعلام کرد که تا قبل از بسته شدن مسیر حج، ۷۴ هزار و ۸۰۰ زائر ثبت‌نام خود را انجام داده و مرحله اول هزینه سفرشان یعنی ۲۵میلیون تومان را واریز کرده‌اند و حالا برای بهره‌مندی از نرخ ارز مصوب ۹۹، باید دومین مرحله هزینه سفر را پرداخت کنند. او اطلاع داد که مبلغ ۱۸۰۰میلیارد تومانی که در مجموع از زائران در مرحله اول گرفته شده کاملا برای خرید ارز به حساب بانک مرکزی واریز شده و این مبلغ به عنوان حواله ارزی برای حج آینده به حساب زائران منظور شده است.
طبق برآورد رئیس سازمان حج و زیارت در سال ۹۹، هزینه ارزی مورد نیاز هر زائر بین ۳۰۰۰تا ۳۲۰۰ دلار بود که اعتقاد داشت اگر آن را تثبت نکرده بودند و نرخ ارز را به نرخ سال آینده موکول می‌کردند، امکان افزایش قیمت با توجه به نوسانات احتمالی نرخ ارز چشمگیر می‌شد اما حالا هم نمی‌توان جلوی بالا رفتن هزینه‌ها را گرفت چون اگرچه سازمان حج و زیارت می‌گوید که با خرید ارز باعث شده که هزینه سفر حجاج تحت تاثیر نرخ ارز قرار نگیرد.
اما هزینه‌هایی مثل بلیت هواپیما و رعایت پروتکل‌های بهداشتی باعث شده که هیچ‌کس حریف بالا رفتن قیمت حج نشود و زائران حتی آنها که ثبت‌نامشان را تکمیل کرده بودند هم مجبور شوند دوباره مبلغی برای سازمان حج و زیارت واریز کنند که هنوز مبلغ آن معلوم نیست اما اگر هزینه حج امسال برای مسافران خارجی را به اندازه هزینه حج برای عربستانی‌هایی که پارسال حج به‌جا آوردند در نظر بگیریم
یعنی حدود ۵ هزار ریال سعودی، می‌بینیم که هزینه‌های حاجی‌ها بدون احتساب بلیت هواپیما و هزینه‌های رفت و آمد حدود ۳۴میلیون تومان خواهد بود که اگر ۱۰میلیون تومان هم برای این هزینه‌ها کنار بگذاریم می‌بینیم هزینه حج امسال برای حاجی‌های ما حداقل ۴۴میلیون تومان تمام خواهد شد که نزدیک ۱۲میلیون تومان بیشتر از حداقل هزینه‌ای است که سال گذشته برای زائران ایرانی اعلام شده بود.
