جنگ پرچم‌ها در چهارراه استانبول
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | در حدود ۲۳۰۰ کیلومتر دورتر از مرزهای ایران، روسیه به خاک اوکراین وارد شده اما دامنه درگیری به اینجا و بین سفارتخانه‌های روسیه و انگلستان کشیده شده است؛ انگار نه انگار که همین هفت ماه پیش عکس یادگاری آنها در محل نشست تهران خاطرات بدی را برای ایرانی‌ها تداعی کرده و با درخواست عذرخواهی مواجه شده بودند. اینبار آنها که همسایه‌های هم در ایران هستند، یکجورهایی دشمن محسوب می‌شوند، این دشمنی را اول سفارت انگلستان آشکار کرد؛ وقتی در همدردی با اوکراینی‌ها پرچم این کشور را در برابر چشم همسایه‌هایشان در سفارت روسیه نصب کرد.
درست در سومین روز حضور نیروهای روس در اوکراین، سفیر بریتانیا در ایران به فارسی توئیت کرد: «پرچم اوکراین را به نشانه همبستگی با دوستان اوکراینی خود برافراشتیم، بریتانیا در مقابل تهاجم غیرقانونی روسیه به یک کشور مستقل در کنار مردم اوکراین ایستاده است.» کمی بعد کسانی‌که از حوالی چهارراه استانبول و خیابان فردوسی می‌گذشتند، می‌توانستند پرچم اوکراین را در حیاط سفارت انگلستان نزدیک به در ورودی ببینند.
طبیعتا اهالی سفارت روسیه در توئیتر هم اگر توئیت سفیر انگلستان را ندیده بودند، احتمال اینکه از برابر سفارت انگلستان بگذرند، وجود داشت. بنابراین کمی بعد شاهد واکنش سفارت روسیه در همان توئیتر بودیم، واکنشی شدیداللحن که در آن آمده بود: «با توجه به انتقاد کشورهای غربی از عملیات نظامی روسیه در اوکراین به‌ویژه پست سایمون شرکلیف (سفیر بریتانیا در ایران) در توئیتر، سفارت فدراسیون روسیه در ایران اعلام می‌کند: آنهایی که در سال ۱۹۹۹ شهرهای غیرنظامی صربستان را تحت بمباران قرار دادند و در سال ۲۰۰۳ به‌طور غیرقانونی به خاک عراق تجاوز کردند، آنهایی که لیبی و سوریه را ویران کردند و از افغانستان فرار ننگین داشتند، حق اخلاقی ندارند روسیه را محکوم کنند.»
بعضی رسانه‌های داخلی هم به این ماجرا واکنش نشان دادند؛ مثلا روزنامه ایران که ارگان دولت هم محسوب می‌شود رفتار سفارت انگلستان را ریاکارانه دانست و نوشت: «شواهد نشان می‌دهد این اقدام پوپولیستی و مردم‌فریبانه سفارت انگلیس برای استقبال از اقدامات جریان تحریف در داخل ایران است و این کشور اساساً اقدام جدی در حمایت از اوکراین انجام نداده است. همبستگی با مردم اوکراین اسم رمز حمله رسانه‌ای به ایران پس از دروغ حمایت ایران از اقدام نظامی علیه کی‌یف است.
ساکنان سفارت روباه پیر درحالی در خیابان فردوسی تهران برای مردم اوکراین دل می‌سوزانند که در ساختمان پلاک ۱۰ خیابان داونینگ لندن تنها نظاره‌گر فروریختن اقتدار دوست خود هستند و جرأت اقدامی در حمایت از اوکراین را ندارند… بیش از دو دهه اشغال افغانستان، شش سال حمله بی‌رحمانه به مردم یمن و جنایت‌های فراوان در عراق و سوریه منجر به کشته و آواره شدن میلیون‌ها نفر از مردم این کشورها شده است. اما تا به‌حال نه اصلاح‌طلبان به حمایت از مردم مظلوم منطقه پرداخته‌اند و نه سفارت انگلیس پرچم این کشورها را به اهتزاز درآورده است.»
یادمان باشد رقابت و عداوت سفارت های روسیه و انگلیس به بیش از صد و پنجاه سال قبل برمی‌گردد. از دوران قاجار و رقابتی که در کسب منافع نامشروع اقتصادی با همدیگر داشتند و دسیسه ها و زدو بندها. حالا در دورانی که دیگر نشانی از آن مطامع استعماری این دو کشور وجود ندارد هنوز رقابت های این دو سفیر ادامه دارد .
سفارت بریتانیا در ایران سال ۱۸۲۱ میلادی در باغ الچی در تهران مستقر شد. تقریباً چهل سال بعد شلوغی بیش از اندازه و شرایط نامناسب بهداشتی محل باعث شد که دولت بریتانیا به دنبال پیدا کردن محل مناسب‌تری برای سفارتخانه‌اش باشد و برای این کار محلی واقع در خیابان فردوسی در حومه وسیعی در شمال شهر قدیمی تهران را به قیمت «بیست هزار تومان» خریداری کرد و نظارت بر احداث بناهای جدید سفارتخانه به معماری انگلیسی به‌نام جیمز وایلد سپرده شد.
حدود چهل سال بعد از مستقر شدن بریتانیایی‌ها در باغ-سفارت خیابان فردوسی، دولت روسیه تصمیم گرفت به‌صورت رسمی سفارتخانه‌ای در ایران داشته باشد و جایی در نزدیکی سفارت انگلستان را هم برای این کار انتخاب کرد: باغی وسیع به‌نام پارک اتابک در خیابان نوفل‌لوشاتو، شماره ۳۹. البته هر دو باغ-سفارت آنقدر بزرگ هستند که از در اصلی یکی از آنها تا در اصلی دیگری حداقل ۱۵ دقیقه پیاده‌روی لازم است اما به هر حال آنها یکجورهایی همسایه محسوب می‌شوند.
