جدال بزرگان روی صندلی‌های سرخ
روزنامه هفت صبح| اجلاس‌های خبرگان رهبری معمولا با خبرهای رسمی پوشش داده می‌شود و حاشیه خبری ندارد ولی سخنرانی آیت‌الله توکل، نماینده مازندران در این مجلس علیه حسن روحانی در این اجلاس، هنوز هم با گذشت حدود دو ماه از زمان برگزاری آن (چهارم و پنجم مهر) خبرساز است. در آخرین مورد شاهد انتشار بیانیه حسن روحانی در پاسخ به اظهارات آیت‌الله توکل بودیم. برویم و ببینیم که ماجرا چه بوده است؟
طرفین نزاع
از طرفی آیت‌الله سید‌رحیم توکل، متولد ۱۳۳۱، اهل بابل استان مازندران که از سال ۱۳۹۴ یکی از چهار نماینده استان مازندران در مجلس خبرگان رهبری است و از سوی دیگر حسن روحانی، متولد ۱۳۲۷، اهل سرخه استان سمنان که علاوه بر پنج دوره نمایندگی مجلس و ۱۶ سال دبیری شورای عالی امنیت ملی و هشت سال ریاست جمهوری، از سال ۱۳۷۹ نماینده مجلس خبرگان رهبری است. یک دوره به‌عنوان نماینده سمنان و دو دوره به‌عنوان نماینده تهران.
مجادله چه زمان و در چه مکانی اتفاق افتاده است؟
همان‌طور که گفتیم در اجلاس اخیر مجلس خبرگان رهبری که چهارم و پنجم مهر ماه در تهران و سالن مجلس سنای پیش از انقلاب و مجلس شورای اسلامی قبلی (ساختمان صندلی قرمز) برگزار شده است. بنا به اطلاعاتی که خود آقای توکل داده سخنرانی او در عصر روز اول اجلاس بوده و فردای آن روز حسن روحانی در یک ربع جواب او را داده است.
اولین‌بار چه کسی خبر را منتشر کرده است؟
«شنیده‌ها حاکی از این است که در جلسه اخیر مجلس خبرگان، آیت‌الله توکل، نماینده استان مازندران در مجلس خبرگان رهبری پشت تریبون اظهارات تندی را علیه حسن روحانی مطرح کرده است. اظهاراتی از همان جنس و سبک و سیاق که مجری صداوسیما گفته و به مرور مسائلی از قبیل برجام و شکایت‌ها و پرونده‌های حسن روحانی در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس که به قوه قضائیه ارسال شده، پرداخته است. در این جلسه همچنین کلیپی درباره سند ۲۰۳۰ نیز در جلسه پخش شده که محتوایی علیه تصمیم‌گیری‌های روحانی داشته و گویا حسن روحانی نیز در این جلسه پاسخ اتهامات را داده است.»
آیا اطلاعات بیشتری از جلسه داریم؟
روایت خود آقای توکل در مصاحبه با سایت جماران در روز چهارشنبه که تایید کرده که «خیلی تند و تیز» صحبت و خیلی «تند» برخورد کرده است. او در مورد سخنانش این‌طور توضیح داده است:
«ما فقط دو تا موضوع را مطرح کردیم: یکی در مورد برنامه برجام مال آقای روحانی [بود و] یکی هم در مورد عفت و حجاب که رهبری فرمودند، این کار دشمن تهاجم فرهنگی نیست، (بلکه) شبیخون فرهنگی است؛ اما ایشان (روحانی) در زمانی‌که ریاست داشتند گفتند حتی اکثر مواد ۲۰۳۰ را اجرایی می‌کنم. یکی این موضوع را مطرح کرده بودیم.
دوم اینکه رهبری فرمودند اگر خارجی‌ها آن برگه برجام را پاره کنند، ما برگه برجام را آتش می‌زنیم. اما بعد از آن سخنرانی، آقای روحانی گفتند «انگار یک منقلی اینجا هست که آدم بخواهد داخل آن کاغذی را آتش بزند!» این تعبیری که ایشان آوردند، چه تعبیر زشتی بود! ما این دو تا (موضوع) را اینجا مطرح کرده بودیم.»
جالب توجه است که آقای توکل گفته بعد از این سخنان روحانی فورا از جلسه خارج شده و دیگر ننشسته ولی… «بچه‌ها در همان‌جا همکاری کردند و کلیپی از آنچه که ایشان در مورد برجام، تهاجم{فرهنگی} و قانون ۲۰۳۰ گفته بود، همان‌جا پشت بلندگو گذاشتند.»
پخش این کلیپ به گفته آقای توکل به خواست «نمایندگان» و با اجازه «آقای رئیسی (که) نايب‌رئیس مجلس بود» صورت گرفته است و بعد از آن به گفته آقای توکل «بعضی اعضای خبرگان می‌گفتند بگذار دست شما را ببوسیم! بعضی ما را بغل کردند، بعضی ما را بوسیدند، بعضی‌ها -یکی از این مسئولین- فردایش گفتند که شما غیرت اسلامی را به منصه ظهور گذاشتید؛ ما باید دست شما را ببوسیم.»
آقای توکل در این مصاحبه همچنین در مورد صلاحیت روحانی برای مجلس خبرگان هم صحبت کرده و گفته به‌صورت اولیه نباید این صلاحیت تایید شود و دلیل آن همین مسئله هشت سال ریاست جمهوری اوست ولی «حالا شاید یک حکمت‌هایی باشد که ما ندانیم. روال اول قضیه، نه؛ ایشان دیگر نمی‌تواند بیاید در خبرگان.»
پاسخ روحانی چه بوده است؟
روحانی دیروز بیانیه‌ای صادر کرده و گفته از آنجایی که محتوای جلسات خبرگان محرمانه است و جواب توکل را همان‌جا داده و پس از آن‌هم در روز ۱۹ مهرماه به‌طور مکتوب و مستند، با ارسال نامه‌ای برای کلیه اعضای مجلس خبرگان رهبری به اتهامات نماینده مازندران پاسخ داده بنایی برای انتشار این نامه نداشته ولی چون توکل با جماران مصاحبه کرده و مطالب خود را دوباره تکرار کرده، این نامه را منتشر می‌کند.
او در این نامه به سه اتهام پاسخ داده است: اول: اجرای سند ۲۰۳۰. پاسخ روحانی این است که در مورد برنامه «چارچوب اقدام آموزش ۲۰۳۰» اولا هیات ایران در اجلاس خرداد ۹۴ اینچئون کره جنوبی که این سند معرفی شده، تحفظ ایران نسبت به کل سند را ارائه کرده است. تحفظ یا حق شرط یعنی اینکه دولتی می‌گوید ممکن است بخش‌هایی از سند را اجرا نکند. در آبان ۹۴ هم وزیر آموزش و پرورش در حاشیه سی‌و‌هشتمین اجلاس کنفرانس عمومی یونسکو که سند به‌طور کلی تصویب شده چنین کاری را کرده است.
پس از آن‌هم که دولت در شهریور ۹۵ کارگروه ملی برای این اهداف تشکیل داده قید کرده که باید مبتنی با اسناد کشوری مثل «نقشه جامع علمی کشور» و «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» باشد و پس از همه این‌ها نیز اجرایی شدن برنامه را یک هفته قبل از سخنان رهبری در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ علیه این برنامه متوقف کرده است.
دوم: روحانی همچنین درباره کلیپی که در آن ادعا می‌شود روحانی گفته «تا من هستم سند ۲۰۳۰ را اجرا می‌کنم» هم توضیح داده و گفته این یک دروغ آشکار و حاصل تقطیع ناجوانمردانه بخشی از سخنرانی او در روز ۴ خرداد ۱۳۹۶ است که در آن گفته است:
«چقدر رفتند سم‌پاشی کردند؛ گفتند اسلام از دست رفت و در تمام مدارس ما اخلاق زیر پا گذاشته می‌شود. هر کسی تهمت زد، توهین کرد و غیبت کرد از همه گذشتم ولی از این توطئه ۲۰۳۰ نمی‌گذرم. یک وقتی شما امام زمان(عج) را ابزار سیاست قرار می‌دهید که مردم جواب دادند. یک وقت امام رضا(ع) را ابزار قرار می‌دهید و مردم جواب می‌دهند. تو را به خدا دین را ابزار سیاست نکنید. چرا به معلمان و دانش‌آموزان ما توهین کردید؟ من از ۲۰۳۰ نمی‌گذرم و تا آخر دولت دوازدهم آن را دنبال می‌کنم.»
سوم: در مورد پاسخ به رهبری در مورد آتش زدن برجام هم روحانی گفته او ۹ ماه بعد از این سخنان گفته:
«اگر برجام هیچ کاری نکرده باشد، فقط قطعنامه‌های الزامی فصل ۷ شورای امنیت سازمان ملل را بدون اینکه حتی یک ساعت آن را اجرا کنیم، برای اولین‌بار در تاریخ سیاسی جهان لغو کردیم، برای موفقیت‌آمیز خواندن آن کافی است چرا که هیچ کشوری نبوده که او را به فصل ۷ منشور سازمان ملل بکشانند مگر آنکه آن نظام را سرنگون کرده و جنگ را بر آن تحمیل کنند. ایران کشوری است که این قطعنامه را به دست همان‌هایی که تصویب کرده بودند، لغو کرد. البته برخی‌ها هم بودند که تصور می‌کردند منقلی وجود دارد و می‌توانند این قطعنامه‌ها را روی آن انداخته و آتش بزنند.»بنابراین روحانی گفته که مخاطب من مخالفان داخلی برجام و ساده‌انگارانی هستند که قطعنامه‌های فصل هفتی شورای امنیت را کاغذ‌پاره می‌انگاشتند.
چه تحلیلی می‌توان از این ماجرا داشت؟
یک تحلیل این است که انتشار این خبر بخشی از فشار به شورای نگهبان برای ردصلاحیت روحانی است. قبلا هم توئیت حسن رحیم‌پور ازغدی یا آن صحبت مجری صداوسیما در این زمینه را شاهد بودیم. یک تحلیل هم این است که انتشار این خبر بخشی از تاکتیک همیشگی روحانی در حوزه دوقطبی‌سازی فضا است. به این ترتیب بعد از حدود دو ماه از زمان این خبر، ابتدا یک روزنامه اصلاح‌طلب آن را منتشر می‌کند و سپس سایتی با گرایش‌های اصلاح‌طلبانه با آن سخنران صحبت می‌کند تا روحانی بتواند باز هم با دو‌قطبی برجام و نیز موضوعات فرهنگی، بیانیه خود را مطرح کند و البته نشان دهد که گروه دیگر چطور دارند برای تخریب او و خارج کردنش از گود سیاست تلاش می‌کنند.
