توهمی به نام مربیان نسل جوان
روزنامه هفت صبح، نادر نامدار | با قهرمانی پرسپولیس در لیگ نوزدهم، یک نمره خوب دیگر به کارنامه یحیی گل‌محمدی اضافه شد. او در سالهای گذشته در تیم‌هایی مثل نفت تهران، ذوب‌آهن اصفهان و شهرخودروی مشهد خوب کار کرده بود و البته چند نمره ضعیف هم در رزومه او دیده می‌شود، مثل ناکامی با گل‌ریحان البرز و تراکتورسازی تبریز. نکته مهم اما درباره یحیی این است که از او و البته چند مربی دیگر به عنوان نسل جدید و جوان مربیان ایرانی نام برده می‌شود. البته که یحیی و امثال او از مربیانی مثل امیر قلعه‌نویی، محمد مایلی‌کهن، پرویز مظلومی و … جوان‌تر هستند اما آیا او و همسن و سالان او را باید جزو مربیان جوان ایرانی دانست؟
واقعیت این است که به نظر می‌رسد در فوتبال ایران، متر و معیار برای معرفی یک مربی به عنوان مربی جوان، با فوتبال اروپا و سطح اول جهان تفاوت دارد. این همان اتفاقی است که در سطح بازیکنان هم رخ داده است. مثلا در فوتبال ایران ناگهان بازیکنی مثل محمد محبی ظهور می‌کند و لقب پدیده را می‌گیرد در حالی که این روزها ۲۱ ساله است .
اما در اروپا بازیکنی در سن و سال محبی هرگز پدیده و استعداد محسوب نمی‌شود و در نهایت به عنوان یک بازیکن جوان مطرح می‌شود. سن و سال پدیدگی در ایران بین ۲۰ تا ۲۳ است در حالی که در فوتبال روز دنیا لقب پدیده به بازیکنی داده می‌شود که بین ۱۶ تا ۱۹ سال سن دارد. مثلا آنسو فاتی ۱۷ ساله از بارسلونا! مشابه همین ماجرا و همین نوع نگاه در میان مربیان هم دیده می‌شود.
این روزها در فوتبال ایران از یحیی گل‌محمدی، فرهاد مجیدی، جواد نکونام، رسول خطیبی، مهدی تارتار، عبداله ویسی، ابراهیم صادقی، مهدی پاشازاده و بهنام سراج که در لیگ برتر و لیگ یک مربیگری می‌کنند به عنوان نسل جوان مربیان ایرانی نام برده می‌شود اما واقعا از این فهرست کدام‌شان واقعا مربی جوان و نسل جدید هستند؟
به سن و سال آنها توجه کنید: گل‌محمدی متولد ۱۳۴۹ است، یعنی ۵۰ ساله! مجیدی ۴۴ ساله، نکونام ۴۰ ساله، خطیبی ۴۲ ساله، تارتار ۴۷ ساله، فکری ۵۰ساله، ویسی ۴۹ ساله، صادقی ۴۲ ساله، سراج ۴۹ ساله و پاشازاده ۴۷ ساله هستند! در واقع با استانداردهای فوتبال روز دنیا، فقط جواد نکونام، ابراهیم صادقی، رسول خطیبی و با کمی ارفاق فرهاد مجیدی مربیان جوان به حساب می‌آیند. برای اینکه بدانید دقیقا از چه چیزی به عنوان استاندارد مربیان جوان در اروپا حرف می‌زنیم، به چند لیگ اروپایی مراجعه می‌کنیم.
*** بوندس‌لیگا
در فصلی که در فوتبال آلمان گذشت، چند مربی جوان و جویای نام خودشان را مطرح کردند. در صدر آنها یولیان ناگلزمن قرار دارد. مربی ۳۲ سالهای که هدایت لایپزیش را برعهده دارد، با این تیم به مرحله یک‌هشتم نهایی لیگ قهرمانان اروپا صعود کرده و گفته می‌شود چند تیم بزرگ جهان به دنبال به خدمت گرفتن او هستند. او قبل از این، سه سال هم هدایت سالزبورگ را برعهده داشت. یعنی دقیقا از ۲۸ سالگی، کار در سطح اول فوتبال را آغاز کرده است.
بعد از او فلوریان کوفلدت ۳۷ ساله قرار می‌گیرد. او از سال ۲۰۱۷ سرمربی وردربرمن است یعنی از ۳۴ سالگی! پس از این دو نفر، پیگرینو ماتارازوی ۴۲ ساله سرمربی اشتوتگارت که از سال ۲۰۱۹ هدایت این تیم را برعهده دارد، سومین مربی جوان بوندس‌لیگاست و در نهایت مارکو رز ۴۳ ساله که سرمربی مونشن گلادباخ است و قبل از این، دو سال هم سرمربی سالزبورگ اتریش بوده است. یعنی از ۴۰ سالگی.
*** لیگ برتر انگلستان
در فوتبال انگلستان عنوان جوان‌ترین مربی به میکل آرتتای ۳۸ ساله تعلق دارد که چند ماه پیش جانشین اونای امری در آرسنال شد. او چند سالی در منچسترسیتی دستیار اول پپ گواردیولا بود. دومین مربی جوان لیگ برتر، ادی هاو است. هاو ۴۲ ساله سرمربی بورنموث است اما نکته مهم درباره او این است که از سال ۲۰۱۲ یعنی هشت سال پیش و زمانی که ۳۴ ساله بود سرمربیگری در این تیم را آغاز کرده است
و در ۴۲ سالگی، حداقل برای نیمکت بورنموث دیگر جوان به حساب نمی‌آید و برای خودش پیشکسوتی در عرصه مربیگری است! فرانک لمپارد سرمربی فعلی چلسی هم ۴۲ ساله است. او دو سال پیش با هدایت دربی کانتی رسما کار سرمربیگری را در فوتبال انگلیس شروع کرد. دیگر مربی جوان لیگ برتر انگلستان، دنیل فریک ۴۳ ساله از نوریچ است که از سه سال پیش یعنی از ۴۰ سال کار مربیگری را شروع کرده است.
*** سری A
جوان‌ترین سرمربی در سری A ایتالیا روبرتو دی زربی سرمربی ساسولو است. او در حال حاضر ۴۱ ساله است اما از ۲۰۱۴ یعنی ۳۵ سالگی سرمربی فوجیا بوده است. جنارو گتوزو سرمربی فعلی ناپولی هم ۴۲ ساله است. البته او از ۲۰۱۳ یعنی ۳۵ سالگی اولین تجربه سرمربیگری خود را با پالرمو پشت سر گذاشت و فصل گذشته هم که سرمربی آث‌میلان بود. سیمونه اینزاگی ۴۴ ساله هم سرمربی فعلی لاتزیو است که از ۲۰۱۶ به جرگه مربیان پیوسته است. فابیو لیورانی و ایوان جوریچ ۴۴ ساله هم سرمربیان فعلی لچه و جنوا هستند که هر کدام حداقل پنج سال است که سابقه سرمربیگری دارند.
*** به ایران برگردیم!
حالا برگردیم و یک بار دیگر، سن و سال و البته کارنامه مربیانی که آنها را مربیان نسل جدید فوتبال ایران می‌دانیم مرور کنیم. مثلا فرهاد مجیدی در ۴۴ سالگی، کلا در دو مقطع ۲۰ بار به عنوان سرمربی روی نیمکت استقلال نشسته و طبیعتا هنوز موفقیتی هم کسب نکرده است. خطیبی ۴۰ ساله اگر چه چند سالی می‌شود که سرمربیگری را آغاز کرده اما به دلیل کارنامه متزلزل، نتوانسته جایی در میان مربیان موفق برای خودش دست و پا کند و همین حالا در لیگ یک مربیگری می‌کند.
پاشازاده در ۴۷ سالگی، بدون موفقیت خاصی مدعی نیمکت استقلال است و بهنام سراج هم در ۴۹ سالگی، جانشین اسکوچیچ در صنعت‌نفت شده است! ماجرا وقتی جالب‌تر می‌شود که اذهان عمومی یکی مثل محمود فکری ۵۰ ساله را جزو مربیان جوان و نسل جدید فوتبال ایران می‌داند اما خود او در چنین سن و سالی معتقد است که مربیگری در استقلال هنوز برایش زود است! او را مقایسه کنید با امیر قلعه‌نویی که از ۳۷ سالگی سرمربیگری را شروع کرد، در ۴۰ سالگی هدایت استقلال را برعهده گرفت و در ۴۳ سالگی با این تیم قهرمان لیگ برتر شد.
در نهایت می‌شود به این نتیجه تلخ و شاید وحشتناک رسید که در فوتبال امروز ایران، فعلا فقط دو مربی جوان با استانداردهای روز فوتبال جهان داریم. اولی جواد نکونام ۴۰ ساله که هم موفق به صعود به لیگ برتر با نساجی قائمشهر شده و هم در فولاد خوزستان خوب کار کرده و شانس زیادی برای کسب سهمیه آسیا برای این تیم دارد. دومی هم ابراهیم صادقی است که این روزها با سایپا شرایط خوبی ندارد و حتی ممکن است به لیگ یک سقوط کند و در صورت چنین اتفاقی، اصلا بعید نیست که دوران مربیگری برای او با همین نمره منفی به پایان برسد!
