تاخت و تاز کرونا در شیفت شب بیمارستانها
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | در همین چند هفته‌ای که از شروع به‌کار وزیر بهداشت می‌‌گذرد او معمولا حامل خبرهای خوب بوده مثل تامین واکسن اما دیروز حرف‌هایی از او منتشر شد که صدای کادر درمان را در آورد. بهرام عین‌اللهی که بعد از چند سفر استانی و سر زدن به بیمارستان‌های مختلف مشغول توضیح درباره دیده‌هایش از وضعیت رسیدگی به بیماران کرونایی بود، گفت: «اکنون شاهدیم که در برخی استان‌‌ها، میزان ابتلا به کرونا بالاست و میزان مرگ و میر پایین است و در برخی دیگر میزان ابتلا بالا و میزان مرگ و میر نیز بالاست، چه اتفاقی افتاده که این نتیجه حاصل شده است؟
کمیته علمی ابزار علمی و تیم‌‌های دانشمند تعیین کنند. ما در هر دانشگاه بالای ۱۰۰۰ هیات علمی داریم. اینها باید بروند و بررسی کنند. طبق بررسی که انجام دادیم، دیدیم در آن استان اولا بیمارستانها را به‌خوبی توزیع نکردند و همه بیمارستانها را درگیر کرونا کردند، یا کیفیت کار و میزان اکسیژن پایین بوده و یا بسیاری از عوامل دیگر. همین دلایل منجر به مرگ و میر بالا در آن استان شده است. مهمترین مسئله برای بیمار کرونایی، نگهداری و رساندن اکسیژن به اوست. بیشتر مرگ‌‌ها هم در عصر و شب یعنی در مواقعی که پرسنل درست رسیدگی نمی‌‌کنند، اتفاق می‌افتد. انتظار دارم که این گزارشات داده و کار شود.»
همین قسمت آخر باعث شد که پرستاران و پزشکان در شبکه‌های اجتماعی خطاب به وزیر بهداشت بگویند که خوب جواب زحمت‌های آنها را داده و بعد از دو سال کار شبانه‌روزی حالا آنها را متهم به کم‌کاری و عدم رسیدگی به بیماران کرده است. بعضی از اعضای کادر درمان هم شروع کردند به توضیح دادن وضعیت بیماران در شیفت شب و اعلام کردند که با این شرایط طبیعی است که کیفیت رسیدگی به بیماران در شب افت کند.
یکی از پرستاران در اینستاگرام نوشت: «بد نیست آقای وزیر تشریف بیاورند و یک‌تنه در شیف شب ۱۵ بیمار را کاور کنند تا ببینیم چند مرده حلاج هستند.» یکی دیگر هم نوشت: «همین دیشب من و یکی از همکاران دو نفری مسئول کاور کردن ۲۳ بیمار کرونایی بودیم، اگر حال دو نفر از آنها به‌صورت همزمان بد می‌شد باید از همکاران بقیه بخش‌ها کمک می‌خواستیم، وزیر بهداشت از ما انتظار معجزه دارند؟»
چندین پزشک هم بین معترضان بودند.
یکی از آنها در توئیتر نوشت: «معلوم است آقای وزیر به‌عنوان یک چشم‌پزشک هیچ‌وقت کار بالین انجام نداده‌اند و اصلا نمی‌دانند که شیفت شب در بیمارستان آن‌هم در شرایط پاندمی چطور است وگرنه نوک پیکان انتقادشان را به سمت کادر درمان نمی‌گرفتند و همه بی‌کفایتی‌هایی که در این مدت شده در رسیدگی نکردن به بیماران را در شیفت شب خلاصه نمی‌کردند. آن‌هم در حالی‌که هنوز پیک پنجم رد نشده و کادر درمان مشغول یک فداکاری بزرگ است.»
مطالعه‌ای در این مورد وجود ندارد
جدا از واکنشی که کادر درمان نشان دادند، جواب دادن به این سوال که آیا واقعا تعداد مرگ و میر بیماران در شیفت شب بیشتر است یا نه مهم به‌نظر می‌رسد. محمد میرزابیگی رئیس سازمان نظام پرستاری در جواب این سوال به هفت‌صبح می‌گوید: «تا جایی‌که من می‌دانم آقای وزیر بهداشت این حرف را تکذیب کرده و گفته‌اند که خبر بد تنظیم شده بوده و ایشان چنین منظوری نداشته‌اند اما به هرحال انتظار دقت بیشتری می‌رود. ما اصلا مطالعه‌ای که چنین ادعایی را ثابت کند، نداریم.
گزارش خاصی وجود ندارد که ارتباط معنا‌داری بین میزان مرگ و میر بیماران بدحال با ساعت شبانه‌روز به ما نشان بدهد. به هر حال در شیفت شب تعداد پرستاران کمتری مشغول هستند اما به دلیل اینکه در شب گرفتاری‌های مخصوص روز مانند کارهای اداری و جانبی وجود ندارد و مراجعه بیمار و پزشک به بخش کمتر است، طبیعی است که تعداد پرستار کمتری هم مشغول باشند. به هر حال پرستاران کار را طوری تنظیم و بین خودشان تقسیم می‌کنند که رسیدگی لازم و ضروری به بیماران بشود و میزان رسیدگی به بیمار ربطی به اینکه چه ساعتی از شبانه‌روز باشد، ندارد.»
شب وقت خوبی نیست
محمدرضا حسینی متخصص طب اورژانس اما آنقدر که میرزابیگی با اطمینان ماجرا را از بیخ و بن رد می‌کند، مطمئن نیست. او می‌گوید: «به هر حال شب وقت خوبی نیست. بسیاری از بیماری‌ها در شب عود می‌کند. در مورد همین کرونا حال بیماران در شب بدتر می‌شود. شب معمولا زمانی است که بدن شروع می‌کند به نشان دادن علائم بالینی بیشتر، همزمان استرس بیماران در بیمارستان شب‌ها بیشتر است و همین موضوع باز کار را سخت‌تر می‌کند.
اما به همین میزان شب‌ها برای بیمارستان محیط آرام‌تری است و کادر درمان تمرکز بیشتری روی بیماران دارد. مراجعه و بستری جدید کمتر است. ضمن اینکه بیماران کرونایی معمولا اینطور نیستند که نیاز به جراحی فوری داشته باشند که پزشک دیر بالای سرشان برسد. یک رسیدگی روتین به آنها لازم است که پرستاران و پزشکان شیفت این کار را به‌خوبی انجام می‌دهند اما به هرحال، حال بیماران کرونایی شب‌ها بدتر می‌شود و اگرچه من پژوهش ویژه‌ای در این مورد ندیده‌ام اما آنچه که خودم دیده‌ام این است که تعداد بیمارانی که در شب از دست می‌دهیم بیشتر از روز است اما بین این موضوع و رسیدگی به بیماران ارتباط خاصی نمی‌بینم.»
او بعد از همه این حرف‌ها سراغ وضعیت کار کادر درمان می‌رود و می‌گوید: «یک چیزهایی واقعیت است و باید آن را پذیرفت. اینکه انسان شب‌ها نیاز به خواب دارد و به‌طور کلی ممکن است دقت در ساعت‌های انتهایی شب کمتر شود اما مدیریت این موضوع دقیقا با افرادی همچون وزیر بهداشت است. پزشکی که روز باید سر کلاس درس حاضر شود و شب هم برای شیفت به بیمارستان بیاید کی باید استراحت کند؟
پزشک و پرستاری که بیشتر از تعداد استاندارد بیمار دارند، طبیعی است که مشکلات بیشتری هم در رسیدگی به آنها پیدا کنند. بنابراین حرف‌های وزیر بهداشت ممکن است در مواردی درست باشد اما کسی از ایشان به عنوان یک مسئول انتظار شنیدن این حرف‌ها را ندارد آن‌هم در شرایطی که هزار دلیل مقدم‌تر برای بالا بودن تعداد فوتی‌های ناشی از کرونا وجود دارد و خود ایشان هم می‌دانند که کادر درمان در این یک سال و هفت ماه چطور برای نجات بیماران تلاش کرده‌اند.»
