بررسی کارنامه شهاب حسینی و نقش‌های ماندگار او
روزنامه هفت صبح، مرجان فاطمی | فیلم «طلاخون» به کارگردانی ابراهیم شیبانی این روزها روی پرده سینماهاست؛ فیلمی که براساس ماجرای واقعی قتل هفت زن مسن توسط زنی جوان و ربودن طلاهای آنها ساخته شده است. شهاب حسینی با این فیلم در نقش بازپرس پرونده قتل به سینماها برگشته است. بازپرسی که با وجود اطمینان از شواهد، نمی‌داند چطور حکم بدهد و نگران زندگی خانواده قاتل می‌شود.
درباره فیلم و نقاط قوت و ضعفی که دارد به زودی پرونده‌ای منتشر خواهیم کرد و مفصل خواهیم نوشت. حضور شهاب حسینی روی پرده سینماها بهانه‌ای است برای پرداختن به کارنامه پربار او. کارنامه‌ای که از ابتدای دهه هشتاد یعنی بیست سال پیش آغاز شده و در این دو دهه موفقیت‌ها و افتخارهای زیادی در آن به ثبت رسیده است. در بخشی از پرونده، سراغ ۱۰ نقش مهم و ماندگار حسینی رفته‌ایم؛ چه نقش‌هایی که به واسطه‌شان سیمرغ گرفته، چه آنهایی که در مجامع بین‌المللی اعتبار کسب کرده و چه سریال‌هایی که توانسته هفته‌ها و ماه‌ها مخاطبان را با لذت همراه کند.
در بخشی دیگر مروری کرده‌ایم بر گفته‌های شهاب حسینی درباره کارگردانی، بازیگری، داوری، اجرا و … همچنین درباره کارگردان‌هایی نوشته‌ایم که شهاب حسینی بیشترین همکاری را با آنها داشته و به نحوی در زندگی‌اش تاثیرگذار بوده‌اند. شهاب حسینی این اواخر علاوه بر بازیگری و کارگردانی به عنوان داور و مجری هم فعالیت‌هایی انجام داده است. همچنین در عرصه بازیگری تمرکزش را بیشتر روی بازی در آثار کارگردانان جوان گذاشته است.
شهاب حسینی بی‌شک یکی از بهترین بازیگران مرد سینمای ایران در دهه هشتاد و نود است، بازیگری که از ابتدای دهه هشتاد راه خود را به سینما باز کرد و با همان چند فیلم ابتدای کارنامه‌اش توانست توجه همه را به خودش جلب کند. مسیر شهاب حسینی همواره به سمت اوج بوده. از جمله بازیگرانی است که مدام می‌خواهد از خودش جلو بزند و به کم راضی نیست. وقتی به کارنامه‌اش نگاه می‌کنیم به این نکته می‌رسیم که درباره هر فیلم یا سریال سعی کرده با چالشی جدی و مهم روبه‌رو شود و اثر جدیدی از خودش به نمایش بگذارد. به همین دلیل است که کارنامه‌اش پر از نقش‌های متنوع است. سعی می‌کند درباره هر نقش ابتدا ابعاد آن را بشناسد و ریز و دقیق درباره‌اش مطالعه کند و بعد در آن قالب قرار بگیرد و ابایی از تجربه‌های متعدد ندارد. در این بخش مروری داریم بر نقش‌های مهم کارنامه بازیگری شهاب حسینی در سینما و تلویزیون از ابتدای دهه هشتاد تا کنون.
شمعی در باد | پوران درخشنده | ۱۳۸۲ / نام نقش: بابک
ویژگی نقش: شهاب حسینی در این فیلم نقشی به نسبت فرعی دارد. او دوست فرزین (شخصیت محوری فیلم با بازی بهرام رادان) است و از آنجایی که فرزین به خاطر ازدواج مجدد مادرش از خانه فرار می‌کند به او پناه می‌دهد. او معتاد است و حتی در پایان فیلم مشخص می‌شود که ایدز دارد. تمام مدت به همراه یک پزشک قلابی مواد تولید می‌کند و پای فرزین را به مهمانی‌های مختلف باز می‌کند. درواقع او باعث می‌شود که فرزین هم به دام اعتیاد بیفتد. نکته قابل توجه اینجاست که در فیلم تمرکز چندانی به شخصیت بابک نمی‌شود و ما حتی از گذشتهاش و اینکه به چه دلیلی ایدز گرفته است چیزی نمی‌دانیم اما تا حد نیاز توانسته است کارش را در فیلم و در مواجهه با داستان فرزین به خوبی پیش ببرد.
قدرت بازیگر: «شمعی در باد» حکم یک اثر مهم را در کارنامه شهاب حسینی دارد. کاملا مشخص است برای همین نقش فرعی زحمت زیادی کشیده و بالاخره هم توانسته است موفق شود. با وجود اینکه نقش یک معتاد حرفه‌ای را دارد اما در ظاهرش چنین چیزی نشان نمی‌دهد. او در یک بنگاه معاملات ملکی کار می‌کند و ظاهرا بسیار هم موفق است اما رفته رفته اطلاعاتی درباره‌اش به دست می‌آوریم که این موفقیت برایمان زیر سوال می‌رود. گاهی اوقات او را بسیار عصبی می‌بینیم و گاهی اوقات بیش از اندازه خوشحال.
میزان موفقیت: شهاب حسینی این فیلم را درحالی بازی کرد که کارنامه چندان درخشانی نداشت. او برای بازی در «شمعی درباد» نامزد سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد و توجه اهالی سینما را به بازی‌اش جلب کرد.
مدار صفردرجه | حسن فتحی | ۱۳۸۴ / نام نقش: حبیب
ویژگی نقش: محور اصلی داستان شخصیتی به نام حبیب پارساست؛ دانشجویی که پدرش سال‌ها پیش در کنسولگری ایران در فلسطین بوده و ابتدای سریال برای اعزام به خارج دچار مشکل می‌شود. نهایتا اعزام می‌شود و به سفارتخانه آلمان در فرانسه می‌رود. به علت حضور در سفارتخانه بخشی از وقایع را شاهد است و از طرف دیگر به واسطه سفر به فرانسه و آشنایی با چند دختر و پسر یهودی و آلمانی، به طور مستقیم وارد زنجیره اتفاقاتی می‌شود که با ورود نیروهای آلمان به فرانسه در زندگی آنها رخ می‌دهد. سارا استروک، دختر موردعلاقه حبیب، یک یهودی ساکن پاریس است. آنهم در شرایطی که بعد از نفوذ آلمان‌ها، یهودی‌ها مجبورند ستاره‌ای روی سینه بزنند تا از سایر مردم شناخته شوند. حبیب تلاش می‌کند هرطور شده سارا و مادرش را به تهران بیاورد و پناه دهد اما این ماجرا برای خودش مشکل ایجاد می‌کند. او دستگیر می‌شود و برای رسیدگی به پرونده‌اش به تهران می‌آید و … به طور کلی داستان زندگی حبیب یک جورهایی با جنگ آغشته است.
قدرت بازیگر: شهاب حسینی در «مدار صفر درجه» هم از ابتدا تا انتها با تحول شخصیتی روبه‌رو است. ابتدای سریال او را به عنوان جوانی خام که فقط به تحصیل فکر می‌کند می‌شناسیم اما در طول زمان رفته رفته بعد از اینکه وقایع زیادی را از سر می‌گذراند به مرز پختگی می‌رسد. حسینی این روند را به خوبی نمایش داده است.
میزان موفقیت: «مدار صفر درجه» سریال تاریخی مهمی است و از جمله آثار موفق حسن فتحی به حساب می‌آید و شهاب حسینی هم یکی از مهمترین دلایل موفقیت سریال به حساب می‌آید.
درباره الی| اصغر فرهادی| ۱۳۸۷ / نام نقش: احمد
ویژگی نقش: بازگشت احمد به ایران بعد از سال‌ها باعث شکل‌گیری این جمع می‌شود. همه تصمیم می‌گیرند حالا که آمده برایش آستین بالا بزنند و برای همین هم سپیده از مربی مهدکودک بچه‌هایش می‌خواهد تا همراهشان به شمال بیاید. مربی به نام الی که اطلاعات دیگری از او در دست نیست و با گم شدن غیرعادی‌اش همه چیز به هم می‌ریزد و وضعیت عجیبی رخ می‌دهد.
قدرت بازیگر: در «درباره الی» با مسئله‌ای به نام اندازه نقش مواجه نیستیم و نکته قابل توجه اینجاست که می‌توانیم درباره بازی تک تک شخصیت‌ها به عنوان یکی از مهمترین دلایل موفقیت فیلم نام ببریم. شهاب حسینی مردی است که بعد از اتمام یک رابطه حالا تصمیم به ازدواج مجدد دارد و ابتدای فیلم از نوع بازی‌اش می‌فهمیم از الی خوشش آمده. با این حال این حس را بروز نمی‌دهد و سعی می‌کند اشتیاق فقط از نگاه و شاید در حد خیلی کمرنگ در لحن حرف زدنش مشخص شود. در ادامه وقتی وضعیت تغییر می‌کند و الی گم می‌شود، باز هم آشفتگی‌اش را به همان اندازه ظریف به نمایش می‌گذارد. رفتار اغراق‌شده از او نمی‌بینیم و انگار زندگی مداوم در آلمان از او فردی متعادل ساخته است.
میزان موفقیت: شهاب حسینی در نقش احمد، یک دیالوگ ماندگار دارد. او درباره اینکه چرا از همسرش جدا شده به الی می‌گوید: «یک پایان تلخ بهتر از یک تلخی بی‌پایان است.» دیالوگی که آنقدر مورد توجه قرار گرفت که حالا به صورت یک ضرب‌المثل در مکالمات به کار می‌رود. شهاب حسینی در جشنواره فجر سی‌وهشتم علاوه بر اینکه برای «سوپراستار» سیمرغ گرفت برای بازی در «درباره الی» هم تقدیر شد.
سوپراستار | تهمینه میلانی | ۱۳۸۷ / نام نقش: کوروش
ویژگی نقش: کوروش زند یک بازیگر مطرح سینماست. بسیار خوشگذران و عیاش است و به خاطر شهرتش می‌تواند دست به هرکاری بزند. در میان روابط گسترده‌ای که دارد، روزی با دختری نوجوان مواجه می‌شود که برخلاف سایر طرفدارانش رفتار می‌کند و می‌خواهد رفته رفته به او نزدیک شود. او ادعا می‌کند دخترش است و این مسئله به لحاظ روانی، زندگی کوروش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. او در وهله اول به حرف دختر بهایی نمی‌دهد و او را از خودش می‌راند اما بعد از اینکه به مشکلات دیگری در زندگی دچار می‌شود حس می‌کند دختر تنها نقطه اتصال او با زندگی است و به همین دلیل تلاش می‌کند هرطور شده او را پیدا کند و برگرداند.
قدرت بازیگر: مواجهه با یک واقعیت و تبدیل شدن یک شبه از مردی عیاش و خوشگذران به پدر یک دختر نوجوان اتفاق مهمی بود که شهاب حسینی باید برای «سوپراستار» با آن کنار می‌آمد. حسینی با آرامش مخصوص به خودش توانست از مرز میان این دو دوره مهم زندگی عبور کند. او در طول مسیر فیلم وضعیت‌های سخت زیادی را از سر گذراند و به اوج فروپاشی رسید. همین هم قدرت بازیگری شهاب حسینی را بیش از پیش در این فیلم آشکار کرد.
میزان موفقیت: شهاب حسینی برای فیلم سوپر استار سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر را دریافت کرد. این اولین سیمرغی بود که شهاب حسینی بعد از دوبار نامزد شدن به خاطر بازی در «شمعی در باد» و «رستگاری در هشت و بیست دقیقه» موفق به دریافتش شد. در جشن دنیای تصویر هم برای «سوپراستار» و «درباره الی» به طور مشترک برنده تندیس شد.
پرسه در مه | بهرام توکلی | ۱۳۸۸ / نام نقش: امین
ویژگی نقش: داستان از زبان امین، شخصیت اصلی داستان روایت می‌شود آنهم درحالی که روی تخت بیمارستان است و به خاطر حادثه‌ای در کما به سر می‌برد. می‌خواهد با مرور خاطرات و گذشتهاش نکاتی مبهم را برای خودش حل کند و انگار گذشتهاش را تغییر دهد. امین آهنگساز و نوازنده پیانو است که برای نوشتن یک قطعه موسیقی که مهمترین هدف زندگی‌اش شده است خود را به آب و آتش می‌زند اما با شنیدن صدای ممتد یک سوت در سرش، سرگردان می‌شود و در بین راه کم آورده و به پوچی می‌رسد و کم‌کم به خاطر فشارهای روحی و روانی که بر او وارد می‌شود دچار اختلالاتی می‌شود و زندگی‌اش به هم می‌ریزد.
قدرت بازیگر: درک شخصیت امین و بازنمایی حالات روحی و روانی که با آن روبه‌روست و سیر تدریجی او به سمت فروپاشی از جمله مسائلی است که از عهده هر بازیگری برنمی‌آید. از این جهت است که بازی شهاب حسینی در نقش امین یکی از مهمترین چالش‌هایی است که او در مسیر بازیگری‌اش از سر گذرانده است. حسینی بعد از «پرسه در مه» در «حوض نقاشی» و «برادرم خسرو» هم چنین چالشی را تجربه کرد اما هنوز هم وقتی این فیلم‌ها را مقایسه می‌کنیم به روشنی درمی‌یابیم که به لحاظ نمایش اختلال روحی و روانی، کارش در «پرسه در مه» بسیار سخت‌تر از دو اثر دیگر بوده است.
میزان موفقیت: شهاب حسینی برای بازی در فیلم «پرسه در مه» تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد از جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی گرفت و در جشن خانه سینما هم به طور مشترک با «درباره الی» جایزه‌ای نصیبش شد.
