اولیگارش‌های روس در راه اسپیناس پالاس
روزنامه هفت صبح | یک: آخر شهریور ماه قرار است یک هیات اقتصادی از روسیه به تهران برسد. آنها اولین مهمان‌های ما از روسیه نیستند اما تفاوتشان با هیات‌های قبلی این است که ما هیچ‌وقت میزبان یک هیات ۱۲۰نفره از مرکز بازرگانی فدراسیون روسیه نبودیم. مثلا در یک‌سال گذشته سه هیات مختلف از شهرهای متفاوت روسیه به ایران آمدند اما ۱۲۰نفر از ۷۸ شرکت؟
این تعداد تا امروز مرسوم نبوده. آخرین تیمی که از مسکو راهی کشور ما شد به همین فروردین ماه امسال برمی‌گردد که شامل ۷۰تاجر می‌شد. نکته جالبی که از گفت‌وگو با تجار ایرانی می‌شود فهمید این است که فعلا سهم تجارت ما به این کشور آنقدرها که گفته شده افزایش پیدا نکرده و هیچ مناسباتی در صنایع سنگین برقرار نشده.
دو: شهریور و مهر اوج تحرک هیات‌های تجاری کشورهاست. قبل از این هم در همین حدود شش ماه گذشته سه گروه از سوی روسیه به ایران آمده بودند که همگی به دنبال همکاری‌های لجستیک برای استفاده از مسیرهای تجاری ایران به جای دریای سیاه بودند. تجار روسیه بعد از جنگ با اوکراین و از دست دادن شرکای غربی از مسیرهای جاده‌ای شرق و غرب خزر در ایران، مسیرهای راه‌آهنی کشور ما و مسیرهای دریایی بندر انزلی و بندر آستارا استفاده کرده‌اند. اما مراودات آخر این ماه از جنس مسائل لجستیکی نیست و قرار است که شرکت‌های تجاری این کشور با شرکت‌های ایرانی آشنا و مراودات رودررویی انجام شود.
سه: اینطور که اتاق بازرگانی گفته آنها در حال نام‌نویسی شرکت‌های ایرانی علاقه‌مند به دیدار هیات روسی هستند. این دیدارها از ۲۸شهریور شروع می‌شود و آنها در هر روز تنها می‌توانند با ۵شرکت روس و صرفاً در ۱۵دقیقه مذاکره کنند. اگر شرکتی بخواهد همه تیم‌های تجاری را ببیند و به مذاکره بنشیند باید برای هرکدام از سه روز مهمانی جداگانه ثبت‌نام کند.
روز آخر قرار است به دیدار استارتاپ ها با هیات مذکور اختصاص یابد. قبلا هم برخی از شرکت‌های استارتاپی ایرانی برای افزایش سرمایه از روس‌ها کمک گرفته بودند. برای مثال دیجی‌کالا، دیوار و شیپور استارتاپ‌هایی بودند که با حمایت سرمایه‌گذار روسی سرمایه خود را گسترش دادند اما همین اتفاق هم به واسطه برداشتن تحریم‌های آمریکا در سال ۱۳۹۴ اتفاق افتاد که دو ثروتمند روسی از طریق یک کمپانی سوئدی بر روی یک شتاب‌دهنده ایرانی به نام سراوا سرمایه‌گذاری کردند.
این شتاب‌دهنده که قبلا یکی از سهامداران دیجی‌کالا، شیپور و دیوار بود، با کمک این کمپانی سوئدی سهم خودش را در این سه استارتاپ ایرانی افزایش داد. اینطور که یک عضو اتاق ایران و روسیه می‌گوید شرکت‌های نانوتکنولوژی، شرکت‌های اینترنتی و شرکت‌های دانش‌بنیان دیگر که دنبال تجاری‌سازی علم هستند در سی‌ام شهریور وارد مذاکره با همتاهای روس خود می‌شوند.
چهار: بر اساس آنچه در اطلاعیه معاونت بین‌الملل اتاق تهران منتشر شده. زمینه فعالیت اعضای این مهمان‌های روس شامل حوزه‌هایی چون صنایع غذایی و کشاورزی نظیر گوشت، ماکارونی و پاستا، آب‌معدنی، انواع نوشیدنی‌ها، غلات، شیرینی و شکلات، انواع روغن‌های خوراکی، آبزیان، تجهیزات و ماشین‌آلات صنایع غذایی و کشاورزی، بسته‌بندی، سلامت، دارو و تجهیزات پزشکی، مصالح ساختمانی، شیشه و بلور، صنایع چوب، قطعات خودرو، حمل‌ونقل، تجهیزات صنعتی، صنایع هایتک و صنایع فلزی، سیستم‌های مخابراتی و رادیویی، حفاری و استخراج، انرژی، بازیافت، تبلیغات و بازاریابی دیجیتال، آموزش و … می‌شود.
از آنجایی که این توضیح خیلی مبهم و کلی به نظر رسید، از کامبیز میرکریمی، عضور اتاق ایران روسیه خواستیم که کمی درباره درخواست‌های این کشور برای مراودات اقتصادی با تجار ایرانی توضیح دهد. به گفته او هیات‌های تجاری روسیه معمولا قبل از سفر به کشور ما اسم و اطلاعات شرکت‌های خود را نمی‌دهند یا این کار را برخلاف کشورهای دیگر مانند ترکیه بسیار دیر انجام می‌دهند. به خاطر همین هم هنوز مشخص نیست که این تیم روسی بیشتر در چه شاخه‌ای فعال است.
تا امروز فعالیت‌های دو کشور در حوزه فلز و فولاد و پتروشیمی برقرار بوده ولی شاید بتوان بر اساس تقاضاهای شرکت‌های روس برای صادرات به ایران اینطور گفت که آنها بیشتر مایل به ارسال کالاهای تجهیزات پزشکی، معدنی، برق و الکترونیک و صنعت نفت هستند که در مورد آخر، مراودات ما و روسیه به صورت دوطرفه انجام خواهد شد. این بازرگان ایرانی می‌گوید روسیه در صنایع پایین مانند مواد غذایی تجربه زیادی برای صادرات به ایران ندارد و احتمالا هم در این حوزه دست بالایی نخواهد داشت.
پنج: با اینکه اخیرا زمزمه‌هایی در مورد صادرات خودرو از ایران به روسیه و برعکس شنیده شده میرکریمی می‌گوید عملا به جز همکاری‌های قبلی در حوزه خودرو ، حرف جدی در این زمینه از سمت ما نبوده و پیشنهادی از سوی آنها هم به بخش خصوصی داده نشده. به گفته او ایران سال‌ها پیش با همکاری پژو، خودروی ۲۰۶ صندوقدار و سمند را به روسیه صادر می‌کرد که دیگر با رفتن پژو این همکاری‌ها ادامه نیافت ولی صادرات قطعات این خودروها به این کشور را همچنان ادامه داده‌ایم.
شش: با اینکه پیش از این از سوی مقام‌های دولتی زمزمه‌هایی برای جایگزین کردن روبل به جای ریال شنیده می‌شد اما رابطه‌های بانکی با یک ارز سوم بین تهران و مسکو برقرار می‌شود. یعنی صادرکننده‌های ما به جای اینکه روبل دریافت کنند، پول خودشان را برای مثال به شکل یورو از چین و به شکل درهم از دوبی دریافت می‌کنند. اینطور که میرکریمی توضیح می‌دهد اولا در کشور ما روبل به اندازه کافی وجود ندارد و دوما اگر هم باشد ما باید روبل را به نرخ نیمایی تامین کنیم که با این نرخ روبل زیادی در بانک مرکزی موجود نیست. به همین دلیل برخلاف اظهارات رسمی، اینطور که تجار می‌گویند آنها قرار نیست روبل را جایگزین هیچ ارز دیگری بکنند.
هفت: این بده بستان‌ها برای ما به این خاطر اهمیت دارد که با وجود اینکه دو سال پیش موافقتنامه‌ای برای شروع به کار اتحادیه اقتصادی اورآسیا امضا کردیم ولی میزان صادرات ما به روسیه در سال به نیم میلیارد دلار هم نمی‌رسد. این در حالی است که صادرات روسیه به ایران سالانه حدود سه و نیم میلیارد دلار است. به همین خاطر هم ما مسیر زیادی پیش‌رو داریم تا حجم تجارت خود را بالا ببریم.
