انجمن مدعیان تاج و تخت بیمه بازنشستگی

روزنامه هفت صبح، گروه بازار|‌ خبر تصویب افزایش سن بازنشستگی در مجلس در یک هفته گذشته سروصدای زیادی به راه‌انداخت و با واکنش‌های زیادی از طرف کارگران و کارمندان مواجه شد. خروجی مصوبه مجلس این است که حداکثر سنوات خدمتی برای آقایان ۳۵ سال و سن بازنشستگی ۶۲ سال و حداکثر سنوات خدمتی برای خانم‌ها ۳۰ سال و سن بازنشستگی ۵۵ سال تعیین شود. در حال حاضر کف حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی هفت میلیون و 200 هزار تومان است و تقریبا یک‌چهارم هزینه‌های زندگی در شهرهای بزرگ را تامین می‌کند.

اگرچه مصوبه جدید مجلس هنوز نهایی نیست و به تصویب شورای نگهبان نیاز دارد، ولی همین تصویب اولیه در مجلس باعث نگرانی افرادی شده که روی مستمری بازنشستگی حساب ویژه‌ای باز کرده بودند. وسط شلوغی‌ها گروهی دایه عزیز‌تر از مادر شده‌اند و تلاش می‌کنند از دغدغه و نگرانی مردم بابت آینده‌شان به نفع خود استفاده کنند.

این مدعیان در سایر بازارهای سرمایه‌گذاری فعال هستند و مردم را به خرید بیمه عمر، سرمایه‌گذاری در بازار طلا و بورس و ارز یا خرید انواع ارزدیجیتال تشویق می‌کنند. به‌گفته آنها اگر کارمندان عوض پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی، با پول آن سرمایه‌گذاری در بازار محبوب آنها را تجربه کنند، قطعا پس از بازنشستگی سرمایه بیشتری خواهند داشت!

چیزی که این گروه نادیده می‌گیرند، این است که پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی یا سایر بیمه‌های مرتبط با مستمری اجباری محسوب می‌شود و کار عقلانی این است که عوض تکیه بر یکي از موارد، افراد سبدهای متفاوتی در تمامی این بازارها برای خود در نظر بگیرند تا بتوانند موقع بازنشستگی از نظر اقتصادی وضعیت بهتری داشته باشند. چون در تمام طول تاریخ مستمری بازنشستگی به تنهایی نتوانسته از پس تامین زندگی افراد بربیاید.

‌بیمه‌های عمر و زندگی
بیمه زندگی یا عمر تأمين ‌درآمدي ‌معين‌ و مشخص‌ براي ‌افراد يك‌ خانواده ‌پس ‌از فوت‌ نان‌آور خانواده‌ یا تأمين‌ درآمدي‌ معين‌ و مشخص‌ براي‌ ايام‌ از كارافتادگي‌، پيري‌ و بازنشستگي است. این بیمه شامل بيمه‌هاي تمام عمر، بيمه عمرزماني، بيمه مختلط پس‌انداز، بيمه مستمري، بيمه بازنشستگي و بيمه عمر گروهي می‌شود. بیشتر شرکت‌های بیمه‌ای این نوع بیمه را پوشش می‌دهند و حتی اگر با مترو شهری رفت و آمد کرده باشید بعضی از این شرکت‌ها این روزها با عنوان بیمه بازنشستگی مشتری جذب می‌کنند.

این بیمه بازنشستگی همان بیمه عمر و زندگی است که این روزها به دلیل انتشار خبرهای افزایش سن بازنشستگی و بحث‌هایی که درباره آن شکل گرفته، نامش تغییر کرده تا بیشتر جلب توجه کند. با این اوصاف این بیمه انواع مختلفی دارد. رایج‌ترین و پرفروش‌ترین این نوع بیمه، بیمه عمر و پس‌انداز است. بیمه‌گر در ازای دریافت حق بیمه تعهد می‌دهد که در صورت فوت بیمه‌شده در طول مدت قرارداد بیمه یا زنده بودنش در موعد سررسید، مبلغ سرمایه‌گذاری را که در بیمه‌نامه به او اشاره شد‌ه است، ‌به فرد بپردازد.

بیمه مستمری عمر هم در بین انواع بیمه عمر و زندگی طرفداران زیادی دارد. در این بیمه، اگر بیمه‌شونده بخواهد در سال‎های بعد از مدت زمان تعیین‌شده در قرارداد بیمه، مستمری دریافت کند، این نوع بیمه برای او مناسب است. این دریافت مستمری می‌تواند طی مدت معین یا تا پایان عمر شخص ادامه داشته باشد. بیمه بازنشستگی یا بیمه زندگی که این روزها خیلی درباره آن به خصوص در ایستگاه‌های مترو تبلیغ می‌شود، یکی از انواع بیمه زندگی است.

این نوع بیمه برای بازنشستگی با پوشش اقتصادی افراد پیر و از کارافتاد‌ه در نظر گرفته شده. گروه هدف این بیمه زنان خانه‌داری است که هیچ منبع درآمدی ندارند. شرکت بیمه‌گذار در قرارداد چند دوره مشخص می‌کند، دوره ده ساله، بیست ساله و سی ساله. روش پرداخت هم به این شکل است که اگر فردی یک قرارداد ده ساله را امضا کند باید در 10 سال ماهیانه 700 هزار تومان بپردازد. بعد از 10 سال پرداخت مستمر قسط، می‌تواند ماهی 10 میلیون تومان مستمری دریافت کند.

یعنی اگر کسی بخواهد با این روش خودش را بیمه کند در طول 10 سال باید 84 میلیون تومان بپردازد تا در سال 1412 ماهی 10 میلیون تومان دریافت کند، مبلغی که با توجه به تورم سالیانه 40 تا 50 درصدی فعلی قطعا در موعد مقرر عدد ناچیزی خواهد بود. رقم ماهیانه وعده داده شده در این روش حدودی است و بعضی شرکت‌های بیمه به متقاضیان پرداختی ماهیانه یک تا 1/5 میلیون تومان را پیشنهاد می‌دهند اما باز هم مبلغ دریافتی پس از 10 سال در جدال با تورم نحیف به‌نظر می‌رسد.

دعوت به بورس
شاخص بورس در سال 92 از ارتفاع 38 هزار و 41 واحد به 84 هزار و 385 واحد رسید. تا بازدهی 122 درصدی را به‌نام خود ثبت کند. از آن موقع تا حالا بورس زیاد بالا و پایین داشته و مسائلی مثل برجام و تحریم‌ها و از طرف دیگر سایر بازارهای موازی مانند طلا و ارز و مسکن، از جذابیت بورس کم کرد. مثلا در سال 96 با توافق بر سر برجام و رونق کسب‌و‌کار شرکت‌های بزرگ، شاخص کل بورس هم رشد 24 درصدی داشت و به سهامداران سود خوبی رساند.

اما همین بازار در سال 98 و بعد از به‌هم خوردن توافق برجام در وضعیت قرمز قرار گرفت و خیلی از سهامداران پولشان را از این بازار خارج کردند. نکته مهم این است که شاخص کل بورس در 10 سال گذشته از 84 هزار واحد، به سطح دو میلیون و 20 هزار واحدی رسیده و حدود دو هزار و 400 درصد رشد داشته است.

وضعیت رشد بورس را می‌توان با ارزش سهام عدالت هم تخمین زد. سهام عدالت سال 86 از طرف دولت به گروهی از مردم تعلق گرفت و در این 16 سال ارزش برگه‌های سهام عدالت 500 هزار تومانی تا حدود 11 میلیون رشد کرده است که به معنای افزایش دو هزار و 100 درصدی ارزش سهام عدالت است. سهام عدالت یک میلیون تومانی نیز به حدود 21 میلیون تومان رسیده و تقریبا دو هزار درصد رشد را پشت سر می‌گذارد.

طلا و سکه بخرید
اگر بازه زمانی 10 ساله را در نظر بگیریم، باز هم طلا به خریدارانش سود رسانده و می‌تواند در سبد سرمایه‌گذاری افراد یک گزینه مطمئن باشد. قیمت هر گرم طلای 18 عیار، آذرماه سال 92 حدود 98 هزار تومان معامله بود اما همین دیروز ارزش هر گرم طلای 18 عیار به دو میلیون و 453 هزار تومان رسید. یعنی در یک دوره 10 ساله هر گرم طلا دو میلیون و 355 هزار تومان افزایش قیمت داشته و با بازدهی حدود دو هزار و 400 درصدی روبه‌رو است.

سکه طلا داستانی مشابه را پشت‌سر گذاشته است؛ 20 سال پیش و در سال 82، سکه بهار آزادی طرح قدیم با قیمت 86 هزار تومان به فروش می‌رسید و حالا بعد از گذشت 20 سال قیمت این سکه چیزی در حدود 25 میلیون تومان رشد کرده است. یعنی در یک بازه زمانی 20 ساله قیمت آن حدود 29 هزار درصد رشد کرده است. این عدد متوسط رشد بورس است و برای همه یکسان نبوده اما می‌تواند به‌عنوان معیاری برای سنجش وضعیت سرمایه‌های مردم در بورس مورد استناد قرار بگیرد.

دلار؛ همیشه پررونق
قیمت دلار سال 82 یعنی حدود 20 سال پیش، 832 تومان بود اما دیروز هر دلار در بازار آزاد با قیمت حدود 50 هزار و 700 تومان معامله می‌شد. یعنی هر دلار در 20 سال گذشته حدود 50 هزار تومان گرانتر شده است. اگر یک كارگر یا کارمند 20 سال پیش برای خرید 100 دلار باید حدود 83 هزار و 200 تومان هزینه می‌کرد اما حالا همان 100 دلار حدود پنج میلیون و 700 هزار تومان ارزش پیدا می‌کرد.

با این اوصاف دلار در 20 سال حدود پنج هزار و 993 درصد رشد کرده است. دلار در 10 سال گذشته هم رشد قابل توجهی را پشت‌سر گذاشته است. با اینکه توافق برجام توانست کمی بازار آشفته این ارز را آرام کند، ‌اما پس از به‌هم خوردن وضعیت ثبات آن دوره، دلار دوباره در سال 98 ترمز برید. قیمت دلار آذرماه سال 92 به حدود سه هزار تومان رسید‌ اما حالا و پس از گذشت 10 سال با رشدی معادل 47 هزار تومان بازدهی معادل هزار و 590 درصدی را در کارنامه خود ثبت کرده است.

ارز دیجیتال؛ پادشاهی بیت کوین
بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال تقریبا یک بازار سرمایه‌گذاری جدید محسوب می‌شوند که گاهی سودهای خیره‌کننده را ثبت می‌کنند. به‌عنوان مثال بیت کوین در سال 2008 توسط فردی به نام ساتوشی ناکاماتو، اختراع شد و در اوایل سال 2009 به صورت کدباز در دسترس قرار گرفت. اولین تراکنش بیت‌کوین در ژانویه سال 2009 بین ناکاماتو و نخستین خریدارش انجام شد. یک‌ نفر هم در آن سال‌ها با پرداخت 10 هزار بیت‌کوین، دو عدد پیتزا خرید.

در سال‌های اخیر قیمت بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال تکان اساسی خورده است. سال 92 و در ابتدای بازه زمانی 10 ساله با بیت‌کوین 800 دلاری روبه‌رو هستیم اما دیروز قیمت بیت‌کوین به 37 هزار و 700 دلار رسید که از افزایش 37 هزار دلاری قیمت بیت‌کوین و بازدهی چهار هزار و 612 درصدی سرمایه‌ مردم حکایت دارد. اگر فردی در کنار سرمایه‌گذاری‌های دیگر در سال 92 یک بیت کوین می‌خرید، در حال حاضر با قیمت دلار روز، حدود یک میلیارد و 885 میلیون تومان سرمایه داشت.

محاسبات جدید قانون بازنشستگی و سابقه کار
کارگران و کارمندانی که بیمه بازنشستگی از آنها کسر می‌شود، طبق قانون به شکل اجباری در سازمان یا کارگاه خود بیمه هستند و حق بیمه ماهیانه از حقوق‌شان کسر می‌شود. بخشی از حق بیمه را کارفرما و بخش دیگر از حقوق فرد کسر خواهد شد. سهم حق بیمه کارگر در سال 1402 حدود 515 هزار تومان و حق بیمه سهم کارفرما نیز حدود یک میلیون و 680 هزار تومان است.

این پیش‌درآمدی بود برای اینکه بدانید، کارگران و کارمندان برای اینکه بعد از بازنشستگی مستمری دریافت کنند به اجبار باید مدت معینی حق بیمه بپردازند. طبق مصوبه جدید مجلس تمام افراد باید بین ۱۵ تا ۳۵ سال سابقه کار و سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند. آقایان شاغل ورودی ۱۴۰۳ به بعد برای بازنشستگی باید ۳۵ سال سابقه خدمت یا ۶۲ سال سن و بانوان شاغل ورودی همین سال باید ۳۰ سال سابقه خدمت و ۵۵ سال سن داشته باشند.

این موضوع برای شاغلان در حال خدمت به صورت زمان‌دار بوده که متوسط آن حدود دو ماه است. طبق این قانون کسانی که 28 تا 30 سال سابقه دارند بدون هیچ افزایش سقف سنی بازنشسته خواهند شد. کسانی که 25 سال تا 28 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دوماه افزایش خدمت دارند. افرادی که با 26 سال سابقه کار چهار سال تا 30 سال فاصله دارند، به ازای هر سال دو ماه یعنی هشت ماه اضافه خدمت باید داشته باشند.

افرادی که 20 تا 25 سال حق بیمه پرداخت کرده‌اند، میزان افزایش به ازای هر سال تا سن بازنشستگی سه‌ماه است. مثلا کسی با 20 سال سابقه هنوز 10 سال دیگر باید کار کند و حق بیمه بپردازد. پس به‌ازای هر سال سه ماه و نهایتا 30 ماه دیگر یا دو سال و شش ماه دیگر کار کند و حق بیمه بپردازد. کسانی که 10 تا 20 سال سابقه کار و پرداخت حق بیمه دارند، به‌ازای هر ماه تا سقف 30 سال باید چهار ماه اضافی حق بیمه بپردازند.

با این اوصاف کسی که الان 11 سال سابقه دارد، باید 19 سال کار کند و حق بیمه بدهد. اگر به‌ازای هر سال، چهار ماه اضافه شود این عدد به 76 ماه اضافه خدمت می‌رسد، یعنی چیزی حدود شش سال بیشتر باید کار کند و حق بیمه بپردازد. کسانی که بین یک سال تا 10 سال سابقه کار دارند باید به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی پنج ماه اضافه حق بیمه بدهند. مثلا یک فرد 28 ساله که از 20 سالگی کار کرده و حدود هشت سال است حق بیمه پرداخت می‌کند باید به‌ازای 22 سال باقیمانده تا 30 سال، حدود 110 ماه بیشتر کار کند. یعنی چیزی حدود 10 سال.