اروپایی‌ها سینمای ایران را اینگونه می‌بینند
روزنامه هفت صبح| یک: سایت مشهور theyshootpictures.com یک لیست ۲۰ هزارتایی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما منتشر کرده که خب ۱۱۹ فیلم ایرانی هم در این لیست وجود دارد. بیایید یک بررسی کنیم ببینیم معتبرترین فیلم‌های ایرانی در عرصه بین‌المللی کدام فیلم‌ها هستند و چه فیلمسازانی بیشتر در این فهرست سهم دارند. کار این سایت جمع‌آوری همه نظرسنجی‌های انجام شده در سراسر جهان و تبدیل آنها به امتیاز و رتبه است. یعنی رده‌بندی‌های این سایت حاصل جمع آوری آرای منتقدان سراسر جهان است و ربطی به سلیقه شخصی ندارد.
دو: کلوزآپ از عباس کیارستمی‌بالاترین جا را در این فهرست دارد و در مکان هشتادویکمین فیلم برتر تاریخ سینما قرار گرفته است. یعنی رسما به عنوان یک شاهکار بزرگ رده‌بندی شده است. دومین فیلم فهرست هم به کیارستمی‌اختصاص دارد. خانه دوست کجاست در رتبه ۲۹۷٫ سومین فیلم جدایی نادر از سیمین اصغر فرهادی است. این طور که جدول نشان می‌دهد فیلم فرهادی در سال‌های اخیر حرکت رو به جلویی را انجام داده و فعلابه رتبه ۳۴۰ رسیده و احتمالا در سال‌های آتی خانه دوست کجاست را خواهد گرفت اما جایگاه کلوزآپ دور از دسترس اوست.
فیلم چهارم خانه سیاه است از فروغ فرخزاد است که البته مشخص است که بخش بزرگی از توفیق فیلم به ابراهیم گلستان مربوط است. خانه سیاه است تا سال پیش سومین فیلم ایرانی بوده اما امسال فیلم فرهادی جای آن را گرفته است. رتبه خانه سیاه است ۳۴۴ است. جایگاه پنج و شش دوباره به کیارستمی‌اختصاص دارد. طعم گیلاس و زیر درختان زیتون که آنها هم رتبه‌های زیر چهارصد دارند. طعم گیلاس در جایگاه ۳۸۲ و زیر درختان زیتون ۳۸۷٫ در مکان هفتم فیلم مشهور محسن مخملباف قرار گرفته است.
عصر بی‌گناهی یا اسمی که در ایران مشهور است یعنی نون و گلدون که در مکان ۴۷۷ است. جای هشتم باز هم فیلم دیگری از کیارستمی‌یعنی باد مارا خواهد برد است که البته محصول مشترک ایران و فرانسه قید شده است و در جای ۵۱۷ هست و جای نهم هم زندگی و دیگر هیچ از کیارستمی‌باز هم. دو فیلم کپی برابر اصل و ده از عباس کیارستمی‌جدول را کامل می‌کنند که خب کپی برابر اصل را نباید فیلم ایرانی در نظر گرفت.به این ترتیب ده فیلم معتبر ایرانی از نگاه منتقدان بین‌المللی این گونه هستند: کلوزآپ، خانه دوست کجاست؟ جدایی نادر از سیمین، خانه سیاه است، نون و گلدون (عصربی‌گناهی ) طعم گیلاس، زیر درختان زیتون، باد مارا خواهد برد، زندگی و دیگر هیچ و ده. یعنی هفت فیلم از کیارستمی.
سه: ۱۰ فیلم دوم فهرست رنگ و بوی مخملباف‌ها و پناهی را دارد. فهرست با فیلم تجربی جعفر پناهی آغاز می‌شود: این یک فیلم نیست که رتبه ۱۰۶۵ را در فهرست اصلی دارد و بعدش هم فیلم سیب از سمیرا مخملباف و یک فیلم دیگر از پناهی یعنی دایره و در جای چهاردهم هم بچه‌های آسمان از مجید مجیدی. گبه از محسن مخملباف، فیلم مشق شب از کیارستمی، طبیعت بی‌جان از سهراب شهید ثالث و روزی که زن شدم از مرضیه مشکینی (همسر مخملباف )، طلای سرخ از جعفر پناهی و سلام سینما از محسن مخملباف ده فیلم دوم را کامل می‌کنند. سلام سینما در جایگاه ۲۳۳۶ از فهرست اصلی قرار دارد. ده فیلم سوم را هم فقط اسم‌هایشان را مرور می‌کنیم: گاو، دونده، پنج تقدیم به ازو،یک اتفاق ساده، آفساید، بادکنک سفید، باشو غریبه کوچک، شیرین، زمانی برای مستی اسب‌ها و مسافر.
چهار: در میان بیست فیلم برتر ایرانی در این فهرست به جز جدایی نادر از سیمین، هیچ فیلم ستاره محوری وجود ندارد. بقیه فیلم‌ها آثاری هستند که بر مبنای حضور بازیگران آماتور و یا کودک ساخته شده‌اند. حتی همایون ارشادی در فیلم طعم گیلاس به عنوان یک آماتور بازی در این فیلم را آغاز کرده بود و البته محمد‌علی کشاورز در نقشی نه چندان تعیین کننده در زیر درختان زیتون.
پنج: از فیلم‌های قبل از انقلاب در این فهرست خانه سیاه است، طبیعت بی‌جان، گاو، مسافر، یک اتفاق ساده، گزارش، لباس برای عروسی، آن شب که باران آمد، خشت و آینه، شازده احتجاب، قیصر، چشمه، حاجی آقا آکتور سینما، کندو، رگبار، گوزنها و سوته دلان قرار دارند و البته فیلم‌های دیگر مثل آرامش در حضور دیگران، بن بست و تنگنا و…ذکر شده‌اند.
شش: ماجرای جالب فیلمسازان مهاجر هستند. مثلا از امیر نادری سه فیلم در این لیست ۲۰ هزار فیلم برتر تاریخ سینما و سهم ۱۱۹ تایی سینمای ایران در این فهرست وجود دارد که دونده، تنگنا و آب بادخاک هستند و سی سال فعالیت سینمایی نادری در خارج از ایران جایی در این فهرست پیدا نکرده است. محسن مخملباف همه فیلم‌های قبل از مهاجرتش در فهرست حضور دارند. یعنی نون و گلدون، گبه، قندهار، سلام سینما، ناصرالدین شاه آکتور سینما، عروسی خوبان، بایسیکل ران و… از فیلم‌های پس از مهاجرتش اثری از سکوت، فریاد مورچه‌ها و سکس و فلسفه نیست و فقط فیلم پرزیدنت که در سال ۱۳۸۶ و در گرجستان ساخته در رتبه حدود ۷۰۰۰ قرار گرفته است.
بهمن قبادی فیلم‌های زمانی برای مستی ابرها و لاک پشت‌ها پرواز می‌کنند و کسی چیزی درباره گربه‌های ایرانی می‌داند را در فهرست دارد و از فیلم‌های بعدی‌اش حتی فیلم نیوه مانگ و آن فیلم که با مونیکا بلوچی و بهروز وثوقی ساخت خبری در فهرست نیست. از همه عجیب‌تر مورد سهراب شهید ثالث است. دو فیلم طبیعت بی‌جان و یک اتفاق ساده یعنی تنها دو فیلمی‌که شهید ثالث در ایران ساخت در جای ۱۷۵۴ و۳۱۹۸ هستند و از میان سیزده فیلمی‌که شهید ثالث در دوران طولانی و بیست ساله اقامتش در آلمان ساخت فقط فیلم یوتوپیا در جای نازل ۹ هزار و خرده‌ای قرار دارد و یک فیلم تلویزیونی به نام پیر شدن که در جای۱۸هزار قرار دارد. یعنی فیلم‌هایی که از نظر سینمادوستان آلمانی هم چندان مهم نبوده‌اند و نادیده انگاشته شده‌اند.
هفت: در این سایت بر مبنای جایگاه فیلم‌ها در این فهرست ۲۰ هزار تایی، ۲۵۰ فیلمساز برتر تاریخ سینما هم معرفی شده‌اند که خب تنها نماینده ایران در این فهرست عباس کیارستمی‌است. پیش از این جعفر پناهی و محسن مخملباف هم در انتهای فهرست حضور داشته‌اند که به تدریج از لیست خارج شده‌اند.
عباس کیارستمی‌جایگاه محکمی‌در این لیست دارد و به شکلی تدریجی و آرام در حال صعود در این جدول است و این یعنی فیلم‌هایش هنوز هم مورد توجه اهالی جدی سینما و منتقدان قرار دارند. او در این لیست در جای ۳۹ قرار گرفته است. می‌خواهید بدانید چه فیلمسازانی پشت سر او قرار دارند؟ ریدلی اسکات، ژان ویگو، ماکس افولس، تارانتینو، کریس نولان، برادران کوئن، رابرت آلتمن، ساتیا جیت رای، هشیائو شین، ترنس مالیک، پازولینی، کیسلوفسکی و…
