آیا جنگ در قرهباغ پایان گرفته است؟
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | در حالی که رسانههای جهان از احتمال وقوع جنگ سوم قرهباغ حرف میزدند، ناگهان اعلام شد که دولت خودمختار در قرهباغ پا پس کشیده است و قصد دارد آن منطقه را تحویل دولت باکو دهد. جنگ عملا روز سه شنبه آغاز شده بود اما آذربایجان آن را برخورد با تروریستها نامیده بود.
رئیسجمهوری آذربایجان در تماسی تلفنی با بلینکن گفته بود، تسلیم سلاح توسط نیروهای ارمنی را شرط پایان عملیات «مقابله با تروریسم» باکو در منطقه مورد مناقشه قره باغ میداند و ظاهرا خواسته او با سرعت بیش از آنچه انتظارش میرفت عملی شد. آنچه حمله علیه تروریستها گفته میشد در قره باغ به کشته شدن ۲۷ غیرنظامی انجامید که در بین آنها زنان و کودکان هم دیده میشوند.
صبح چهارشنبه آنها به سمت ساختمان نیروهای روسیه هجوم آورده بودند تا از عملیات باکو جان سالم بهدر ببرند. اکثریت این افراد ارمنیهایی هستند که برخلاف دیگر همشهریهایشان فقر و بیکاری و محاصره اقتصادی و ناکارآمدی دولت آنها را راهی دیگر شهرهای آذربایجان یا ارمنستان نکرده است. سه سال پیش جمهوری آذربایجان مناطقی در قرهباغ و اطراف آن را پس گرفت و روز سهشنبه خواستار تسلیم کامل نیروهای ارمنیتبار این منطقه شد.
این درخواست از سوی نیروهای ارمنستانی که روز سهشنبه عملیاتهایی را علیه نیروهای آذربایجان شکل داده بودند، مورد پذیرش قرار گرفت. ریاست جمهوری آذربایجان اعلام کرده که مقامات این کشور روز پنجشنبه با نمایندگان ارمنیتبار قرهباغ در مورد «مسائل مربوط به ادغام مجدد» در شهر یولاخ آذربایجان دیدار خواهند کرد.
این شهر در ۱۰۰ کیلومتری شمال خانکندی، پایتخت منطقه قره باغ، قرار دارد. ارامنه این شهر را به نام استپانکرت میشناسند. تنها راه دسترسی به این منطقه گذرگاه لاچین است که تحت نظارت شدید باکو قرار دارد و عملا رفت و آمد در آن غیرممکن است. ارمنستان و همسایهاش جمهوری آذربایجان از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دو جنگ بر سر ناگورنو قرهباغ داشتهاند.
جنگ شش هفتهای این دو بر سر این منطقه در سال ۲۰۲۰ منجر به کشته شدن چندین هزار نفر شد، اما جمهوری آذربایجان با حمایت ترکیه توانست برخی از مناطق اطراف و داخل این منطقه کوهستانی را پس بگیرد. قرار بر این بوده که حدود دو هزار نیروی حافظ صلح روسیه بر آتش بس در این منطقه نظارت کنند اما اتفاقاتی که روز سهشنبه و صبح چهارشنبه رخ داد نشان داد که مسکو علاقهای به ورود به ماجرا ندارد.
قرهباغ کوهستانی و مناطق اطراف آن در پایان جنگ سال ۱۹۹۴ تحت کنترل نیروهای ارمنیتبار قرار گرفت و باکو هرگز نتوانست با این مسئله کنار بیاید. قره باغ کوهستانی برای ارمنی تبارها و آذریها اهمیت فرهنگی قابل توجهی دارد. همین موضوع باعث شده در طول سالها هیچکدام از طرفین نخواهند که بازی را به دیگری ببازند.