آنچه باید درباره کسب‌و‌کار صافکاری و نقاشی ماشین بدانید
روزنامه هفت صبح، گروه بازار| کسانی که خوراکشان تصادف است و مدام خط‌و‌خش روی ماشینشان می‌افتد حتما صافکاری می‌شناسند که می‌تواند با تبحر زیاد و چند ضربه استادانه، بدون ریختن رنگ، بدنه را به شکل اول دربیاورد. چیزی مثل میکلانژ! یکی از این صافکارها آقا‌محمود است؛ او بعد ۳۰ سال فعالیت در این حوزه، هم سنتی کار می‌کند و هم به روش جدید مسلط است و می‌تواند با لمس جادویی، ماشین را مثل روز اول تحویل مشتری بدهد.
به قول آقا محمود، صافکاری یکی از شاخه‌های هنر است فقط در حقش ظلم شده و نامش در گروه هنرهای تجسمی قرار نگرفته. چون برای این کار هم باید حوصله داشته باشی و هم توان و قوای بدنی و هم نگاه یک مجسمه‌ساز و دقت یک نقاش. باید چیزی را که یک روز سالم بوده و حالا خراب و مچاله تحویلت داده‌اند، دوباره مثل روز اول درست کنی و اوج هنرت باید به شکلی باشد که کسی متوجه کارت نشود. صافکاری ماشین درآمد خوبی هم دارد و اگر در ماه چند ماشین مدل بالای خارجی را صافکاری کنی، بهتر هم می‌شود. درباره رقمی مثل ۷۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان و گاهی تا ۱۵۰ میلیون تومان در ماه حرف می‌زنیم. این میزان درآمد برای کسی است که به‌اصطلاح اوستای کار شده باشد.
چرا وقتی تصادف می‌کنیم هر کس که از راه می‌رسد اولین حرفی که می‌زند این است که حتما برو پیش یک صافکار با‌انصاف؟
چون بعضی از همکارهای ما داغی روی دل صاحب ماشین می‌گذارند که تا آخر عمرش مراقب است که دوباره تصادف نکند.
چرا؟ دستمزد زیادی می‌گیرند؟
فقط دستمزد نیست. بعضی‌ها کارشان خوب است پول زیادی می‌گیرند اشکال ندارد نوش جانشان. بعضی‌ها کارشان خوب نیست هم پول زیادی می‌گیرند هم ماشین را از قیمت می‌اندازند. من نمی‌خواهم از شغلم تعریف کنم ولی صافکاری مثل مجسمه‌سازی است. شاید هم سخت‌تر باشد. چون مجسمه‌ساز از اول یک چیزی را درست می‌کند اما صافکارها باید یک ماشین له شده، ترک خورده و شکسته و تو رفته را مثل روز اول تحویل صاحب ماشین بدهند.
همه تصادف‌ها که جزئی و در حد تورفتگی صندوق و گلگیر نیست. بعضی‌وقت‌ها ماشین تا کاپوت جمع شده. بعضی‌وقت‌ها ماشین چپ کرده، شاسی‌ها از بین رفته و باید شاسی‌کشی کنی و دوباره یک ماشین له شده را سر پا کنی. متاسفانه بعضی از همکارهای ما اسم خودشان را گذاشته‌اند صافکار ولی طوری بتونه سنگی روی بدنه ماشین می‌کشند که از ده متر آن‌طرف‌تر متوجه می‌شوی که رنگ باد کرده و حتی نتوانسته درست بتونه را سنباده بزند. وقتی ماشین خارجی و گران‌قیمت باشد این چیزها خیلی بد است و حداقل بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان از ارزش ماشین کم می‌کند.
از کجا بفهمیم صافکار با انصاف است؟
باید تحقیق کنید. وقتي کنار خیابان یک صافکاری دیدید، ماشینتان را به او نسپارید. بعضی از صافکارها واقعا آماتور هستند و ممکن است کلی خرج روی دستتان بگذارند. باید پرس‌و‌جو کنید و وقت بگذارید. قطعا در دوستان و فامیل کسانی هستند که صافکار خوب می‌شناسند. وگرنه صافکار ناشناس ممکن است سرتان کلاه بگذارد.
صافکار و نقاش‌های کنار خیابان چه؛ آنها که فقط یک دستگاه دارند به آنها اعتماد کنیم؟
اتفاقا کار این افراد اصلا بد نیست. چون فقط کارهای جزئی را انجام می‌دهند. کنار خیابان که نمی‌توانند شاسی‌کشی کنند و ماشین را روی چال ببرند. این افراد بیشتر روی تصادف‌های جزئی کار می‌کنند و دستمزد کمی هم می‌گیرند. فقط با قالب تنه و چکش و مشتی کار می‌کنند. منظور من کسانی است که اتفاقا مغازه‌های بزرگی هم دارند ولی کار‌بلد نیستند.
مثلا چه کارهایی می‌کنند که به قول شما مشتری ضرر می‌کند؟
مهمترین کاری که این افراد انجام می‌دهند این است که چند تا کار را با هم قبول می‌کنند و به‌اصطلاح زخمی می‌کنند که مشتری مغازه شلوغ را ببیند و فکر کند اینجا دیگر ته صافکارهای دنیاست. ولی این‌ها شگرد است. یک چکش به گلگیر ماشین پراید می‌زنند، بعد می‌روند به یک ماشین دیگر بتونه می‌کشند و… بتونه و رنگ یک گلگیر فقط یک ساعت طول می‌کشد ولی بعضی‌ها سه روز این کار را طول می‌دهند تا پول بیشتری بگیرند.
یکی از کارهايی که مرسوم است این است که می‌گویند مثلا گلگیر تصادفی را بدون رنگ در‌آورده‌ام. صاحب ماشین زمانی که می‌خواهد ماشینش را بفروشد تازه متوجه می‌شود که ماشینش رنگ شده. چون مشتری ماشین را به کارشناس نشان می‌دهد و کارشناس با ابزاری که دارد خیلی سریع متوجه می‌شود که این قسمت رنگ شده و از قیمت ماشین می‌افتد. یا مثلا گلگیر را می‌توانند بدون رنگ در بیاورند ولی برای اینکه وقت نگذارند یا با مغازه بغلی توافق کرده‌اند و درصد می‌گیرند، می‌گویند برو از مغازه بغلی گلگیر بخر بیا چون این فایده ندارد و نمی‌توان بدون رنگ در‌آورد. در صورتی که اگر یک مغازه دیگر برود می‌توانند با هزینه کمتر برایش درست کنند.
با این اوصاف برای اینکه در صافکاری کلاه سرمان نرود، چکار کنیم؟
وقت بگذارید. یک روز مرخصی بگیرید و بالای سر ماشینتان بمانید، به‌خصوص اگر ماشین مدل بالا دارید. چند وقت پیش یک ب‌ام‌و اتاق پنج را آورده بودند برای ترمیم. صافکار قبلی گفته بود صندوق را بی‌رنگ در‌آورده‌ام، روی کار هم پوشش براق زده بود که کار را در بیاورد. ولی بعد از چند روز باد و باران پوشش براق را پاک کرده بود و آن قسمت تصادفی ترک خورده بود. یعنی طرف حتی وقت نگذاشته بود که بتونه را سنباده بکشد تا وقتی روی آن رنگ می‌پاشند، باد نکند.
ولی وقتی صاحب ماشین بالای سر کار باشد کسی نمی‌تواند از این کارها بکند. تازه به‌خاطر یک کف دست خوردگی صندوق عقب که بدون رنگ در‌می‌آمد، حدود ۲۵ میلیون تومان از طرف گرفته بودند. تو ماشین‌های مدل پایین و قیمت پایین رنگ بدنه خیلی مهم نیست و تاثیر زیادی روی قیمت ماشین نمی‌گذارد. اما در مدل‌های خارجی و قیمت بالا خیلی مهم است که قسمت خوردگی را بی‌رنگ در بیاورند. چون یک رنگ معمولی کلی از قیمت ماشین را کم می‌کند. برای همین اگر ماشین خارجی دارید حتما باید به‌اصطلاح «اوستای» این کار را پیدا کنید.
برای اینکه در صافکاری استاد شوید چقدر باید شاگردی کنید؟ با شرکت در کلاس‌های فنی و حرفه‌ای می‌توان در این کار ماهر شد؟
من کلاس نرفتم ولی از ۱۶ سالگی تا ۲۰ سالگی شاگردی کردم. آن روزها یعنی ۳۰ سال پیش همه‌چیز دستی بود. حتی سنباده برقی و رنگ‌پاش برقی هم نداشتیم. با دست بتونه می‌زدیم و چند بار سنباده می‌کشیدیم.
تا چند سال سر انگشت‌هایم از سنباده کشیدن می‌سوخت. خبری از این دستگاه‌های PDR و بادکش و تگرگ‌کش هم نبود. من آن زمان فقط چهار سال شاگردی کردم تا کار یاد گرفتم. روزهای اول فقط سنباده می‌زدم. بعد بتونه زدن را یاد گرفتم. رنگ زدن کار استادم بود. طوری می‌نشست و نقاشی می‌کرد انگار می‌خواهد یک تابلوی نقاشی بکشد. همیشه هم از کارش تعریف می‌کردند به او می‌گفتند رضا پنجه‌طلا. کسانی که بنز و ب‌ام‌و داشتند می‌آمدند پیش استاد من. چون وقتی ماشین را تحویل می‌داد انگار همین حالا از کارخانه تحویل گرفته‌اید. طوری ماشین را رنگ می‌کرد که با ماشین صفر فرق نداشت.
پس بعد از چهار سال شاگردی می‌توان صافکار حرفه‌ای شد؟
نه من خودم را گفتم. بستگی به استعداد آدم‌ها دارد. بعضی‌ها بعد از یک سال کار را یاد می‌گیرند بعضی‌ها هم هستند بعد از ده سال هنور نمی‌توانند بتونه بزنند. کار صافکار و نقاشی هم قوای بدنی می‌خواهد هم اینکه باید سلیقه و حوصله داشته باشی. باید یک کار خراب را دوباره نوسازی کنی. بعضی وقت‌ها باید ساعت‌ها روی پا بایستی یا بشینی و بتونه بزنی. سرما و گرما هم ندارد. باید کاری که تحویل گرفته‌ای به بهترین شکل انجام بدهی.
شما سنتی کار می‌کنید یا این مدل‌های جدید لمس جادویی یا روش PDR هم انجام می‌دهید؟
من تا چند سال پیش مقاومت می‌کردم و می‌گفتم نه سنتی بهتر است. ولی درآمد روش‌های جدید خیلی خوب است. کار هم تمیز در‌می‌آید. صافکار هر چقدر هم ماهر باشد ممکن است در شیوه سنتی یک‌جای کارش خراب شود. گاهی‌اوقات ماشین‌های قدیمی یا ماشین‌هایی که در محیط‌های نمدار نگهداری می‌شوند، بدنه ضعیف و پوسیده‌ای دارند.
یک ضربه چکش ممکن است آن قسمت را سوراخ کند. حالا باید آن قسمت را تکه بیندازی و دردسرهای خودش را دارد. ولی روش‌های جدید اصلا این مدلی نیست و به‌نفع صافکار است. وقتی صافکاری بدون رنگ انجام بدهی به دلیل اینکه دیگر هیچ رنگی روی ماشین نمی‌زنید، هیچ کاهش قیمتی رخ نمی‌دهد. چون وقتی ماشین رنگ شود ناشی‌ترین کارشناس‌ها هم متوجه می‌شوند و قیمت ماشین را پایین می‌آورند.
برای چه کارهایی بهتر است از این روش استفاده کنیم؟
خط افتادگی روی بدنه. فرورفتگی به دلیل ضربه لگد یا مشت. یا تصادف. در بعضی از تصادف‌ها فقط خط روی ماشین یا روی درها می‌افتد. یا یک نفر آزار دارد با کلید یا چاقو روی ماشین صفر خط می‌اندازد با این روش بدون استفاده از رنگ می‌توان ماشین را صافکاری کرد. تازه با روش لمس جادویی خیلی راحت و در یک مدت زمان کم می‌توانید ماشین را مثل روز اولش تحویل بگیرید.
اگر ببرید پیش صافکار سنتی که این روش را بلد نیست، با بتونه و رنگ کار را خراب می‌کند. اما کسی که این روش را بلد است بدون اینکه به رنگ خودرو آسیبی بزند مورد را برطرف می‌کند. با این روش هزینه‌ها کمتر هم می‌شود. چون وقتی نیازی به رنگ کردن دوباره نباشد، هزینه نصف می‌شود. همچنین کمتر معطل می‌شوید. چون کار با این دستگاه نیازی به جوشکاری و بتونه و رنگ‌آمیزی ندارد.
شما این روش را بیشتر ترجیح می‌دهید یا کار با بتونه و سنباده و…
بستگی دارد. همیشه نمی‌توان از این دستگاه استفاده کرد. چون وقتی یک ماشین که چپ کرده و شاسی‌هایش خورده دیگر باید دستگاه شاسی‌کشی و دستگاه جوش و ذوب بدنه را روشن کنی. روش pdr را بیشتر برای تصادف‌های جزئی استفاده می‌کنیم و ماشین‌های قیمتی. مثلا یک پراید قدیمی سال ۸۰ حالا رنگ و بتونه هم بشود چیزی از قیمتش کم نمی‌شود.
درآمد کار صافکاری و نقاشی ماشین چطور است؟ این کاری که می‌گویید خیلی زحمت دارد و باید ساعت‌ها روی پا بایستید، در‌آمدش آنقدر هست که شما را راضی کند کار را ادامه بدهید و خرج و مخارجتان را تامین می‌کند؟
بد نیست. آنقدر هست که دخل بیشتر از خرج باشد. البته من دو تا همکار دارم که حدود ۱۰ سال است که با من کار می‌کنند. هر دو هم آنقدر ماهر هستند که خودشان می‌توانند جداگانه مغازه بزنند چون به‌نظر من اوستای کار هستند. ولی دوست دارند با من کار کنند.
ماهی چقدر به همکارانتان حقوق می‌دهید؟
بستگی به درآمد ماه دارد. اگر درآمد خوب باشد بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان حقوق می‌گیرند. بین ما این حرف‌ها نیست که حقوق ثابت باشد. هرچقدر خوب کار کنیم و پول در بیاوریم بین هم تقسیم می‌کنیم.
پس حداقل ماهی ۱۰۰ میلیون تومان درآمد دارید که ماهی ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان آن را حقوق می‌دهید؟
بعضی‌وقت‌ها شاید بیشتر هم باشد. من عدد مشخصی نگفتم چون بعضی ماه‌ها درآمد خیلی خوب است و بعضی‌وقت‌ها اصلا خوب نیست.
اگر بخواهیم میانگین بگیریم بین این روزهای بد و خوب، یک صافکار شناخته شده در ماه چقدر درآمد دارد؟
بین ۷۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان. البته بعضی ماه‌ها ممکن است به ۱۵۰ میلیون تومان هم برسد.
چه ماه‌هایی بیشتر سرتان شلوغ است؟
زمانی که سفر زیاد است. بعد از عید کار ما خیلی رونق می‌گیرد. ولی قبل از عید خیلی اوضاع خوب نیست. چون مردم قبل از شروع تعطیلات بیشتر به داخل ماشین می‌رسند تا ظاهر آن که توی جاده نمانند. بعد از عید خدای ناکرده اگر تصادف کرده باشند یا مشکلات قبلی را تعمیر می‌کنند. به همین دلیل در فروردین و اردیبهشت بازار ما داغ است. در تابستان هم بیشتر آخر هفته‌ها مشتری زیاد است. زمستان هم روزهای برفی و خیابان‌های یخ‌زده بازار ما را داغ می‌کند. از تورفتگی و خط‌افتادگی تا خسارت‌های سنگین در روزهای برفی رخ می‌دهد.
حداقل دستمزد صافکاری چقدر است و برای چه کاری است؟
یک خط‌افتادگی چند سانتی کوچک روی در یا گلگیر از ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان خرج دارد. مثلا اگر یک ماشین پراید قدیمی باشد با این سطح از خرابی که گفتم اگر به تعویض قطعه نیازی نباشد و فقط یک قسمت فرورفته کوچک به‌وجود آمده باشد که بتوان آن را با حرارت دادن و یا دستگاه‌هایی مثل دستگاه مکش صاف کرد، قیمت همان چیزی است که گفتم. ولی مثلا فرورفتگی بزرگ باشد و ماشین صفر و بخواهیم از PDR استفاده کنیم، بین یک میلیون و ۵۰۰ تا دو میلیون تومان دستمزد می‌گیریم.
اگر کاپوت آسیب دیده باشد و بخواهیم بدون رنگ در بیاوریم بین شش تا هشت میلیون تومان دستمزد می‌گیریم. دستمزد تعمیر صندوق عقب هم همین قدر است. البته این قیمت‌هایی که گفتم برای ماشین‌های صفر ایرانی مثل کوییک و تیبا و سایناست. ولی مثلا ۲۰۷ و دنا و تارا متفاوت است. صافکاری پی‌دی‌آر با دستگاه کاپوت یک ماشین ۲۰۷ بین هشت تا ۱۰ میلیون است. برای ماشین‌های چینی مثل جک و چیلی و لیفان بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان است. ولی اگر ماشین ب‌ام‌و یا بنز و تویوتا لندکروزر باشد، قیمت‌ها توافقی است. مثلا یک نفر می‌گوید من ۲۰۰ میلیون تومان می‌گیرم این ماشین را مثل روز اولش تحویل می‌دهم. یک نفر پول بیشتری می‌خواهد.
بیشترین دستمزد چقدر است؟
وقتی یک ماشین چپی می‌آورند که مدل بالا و گران‌قیمت است. بعضی از تصادف‌ها خیلی شدید است. یا از جلو ماشین تا کاپوت جمع شده یا از پشت تا صندلی جلو. گاهی‌وقت‌ها این آسیب از دو طرف است که بهتر است صاحب ماشین اوراقش کند چون خیلی خرجش می‌شود مگر اینکه ماشین خیلی گران‌قیمت باشد و بی‌ارزد که برایش خرج کنی. وگرنه برای ماشین‌های مدل پایین من همیشه می‌گویم الکی «آفتابه خرج لحیم» نکنید. چون با همان پولی که به من می‌دهند می‌توانند یک ماشین دیگر بخرند. البته همه صافکارها این حرف را نمی‌زنند وقتی این‌جور ماشین‌ها را می‌بینند ذوق می‌کنند و تا می‌توانند از طرف پول می‌گیرند.
درباره بیشترین دستمزد نگفتید؟
من خودم بیشترین پولی که از مشتری گرفته‌ام ۱۲۰ میلیون تومان بود که حدود سه هفته روی یک پرادوی دو در چپی کار کردم.
صافکارها بیشتر دوست دارند ماشین ایرانی تعمیر کنند یا ماشین خارجی؟
قطعا ماشین خارجی. چون صاحبان این ماشین‌ها دست و دلشان می‌لرزد که قیمت ماشینشان افت نکند. به همین دلیل پول زیادی خرج می‌کنند.
الان یک نفر بخواهد وارد این کار شود باید از کجا شروع کند؟
من نمی‌دانم کلاس‌های فنی و حرفه‌ای چطوری است. ولی حتما باید از شاگردی شروع کنند. این کار را تئوری نمی‌توان یاد گرفت. باید اول از همه دستت به چکش گرفتن و بتونه زدن و سمباده کشیدن عادت کند. بعد باید کار با دستگاه‌های ذوب و جوش و شاسی‌کشی را یاد بگیری. کار کردن در چال اصلا کار راحتی نیست.
همه کار صافکاری که روی بدنه ماشین نیست. گاهی‌وقت‌ها زیر ماشین هم تو تصادف و چپ کردن طوری آسیب می‌بیند که کلی باید زمان بگذاری تا بتوانی درستش کنی. وقتی ماشین روی آسفالت چپ می‌کند یا به نیوجرسی‌های کنار اتوبان برخورد می‌کند زیر ماشین از بین می‌رود و باید دوباره برای آن کف ساخت و… برای همین می‌گویم این کار هم قدرت می‌خواهد و هم حوصله. از روز اول شاگردی باید حوصله داشته باشی تا آخرین روز کارت که ابزار دستت می‌گیری.
حالا کسی که شاگردی کرده و کار یاد گرفته و حوصله هم دارد برای خرید وسایل و جور کردن یک مغازه کوچک چقدر باید سرمایه داشته باشد؟
اگر مغازه نداشته باشید حداقل باید ۲۰۰ میلیون تومان برای پول پیش داشته باشید و حداقل ماهی ۳۰ تا ۵۰ میلیون تومان اجاره بدهید. مغازه حتما باید چال داشته باشد. ابزارهای زیادی لازم است. دستگاه شاسی‌کشی، دستگاه جوشکاری، سنباده برقی، جرثقیل صافکاری، دستگاه رنگ پاش، لوازم بتونه‌کاری انواع چکش و مشتی و… الان قیمت ارزان‌ترین شاسی‌کش حدود ۷۰ میلیون تومان است.
یک‌سری تگرگ‌کش داریم که آسیب تگرگ را از بین می‌برند وسایل کوچکی هستند ولی حدود ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارند. انبرهای تگرگ‌کش هم بین یک تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارند. حداقل قیمت یک دستگاه جوش دو طرفه ۶۰ میلیون تومان است. یعنی برای راه‌اندازی یک مغازه بدون پول‌پیش حداقل بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان نیاز دارید. البته این قیمت‌ها برای صافکاری و نقاشی سنتی است. اگر بخواهید دستگاه PDR بخرید که خرج بالا می‌رود.
مثلا چقدر؟
ارزان‌ترین دستگاه زیر ۵۰ میلیون تومان نیست. ولی فقط خود دستگاه نیست. کلی لوله و لوازم جانبی دیگر هم دارد. به نظرم برای راه انداختن یک مغازه صافکاری چون وسایل جانبی زیادی نیاز دارد حداقل باید ۷۰۰ میلیون تومان داشته باشید.
این سرمایه بعد چند سال برمیگردد؟
اگر صافکار ماهری باشی و کار خوب تحویل مردم بدهی بعد از پنج یا شش ماه سرمایه‌ات برمیگردد.
