آمریکایی‌ها در انتظار جمعه سیاه!
روزنامه هفت صبح، رامتین لطیفی| هر ساله چهارمین پنجشنبه ماه نوامبر در آمریکا موسوم به روز شکرگزاری و تعطیل رسمی است. علت نام‌گذاری این روز در اصل جشن و شکرگزاری پایان دروی محصولات کشاورزی بوده است و به نوعی یک جشن و آیین مذهبی به شمار می‌رود و از این رو در آمریکا بسیار روز مهمی است. آمریکایی‌ها جمعه‌ای را که اولین روز پس از جشن شکرگزاری است روز جمعه سیاه نام‌گذاری کرده‌اند.
برکت پس از شکرگزاری
جمعه سیاه. شلوغ‌ترین روز مغازه‌ها، مراکز خرید و فروشگاه‌های زنجیره‌ای در آمریکاست. البته فروشگاه‌های آنلاین نیز در این روز پرترافیک‌ترین تراکنش‌های مالی خود را تجربه می‌کنند. به اعتقاد آمریکایی‌ها تا پیش از روز شکرگزاری دخل و خرج کسب و کارها در وضعیت متزلزل و قرمز قرار دارد و از اولین روز پس از روز شکرگزاری و به یمن لطف و نظر پروردگار، رونق و برکت به دخل و خرج کسب و کارها باز‌می‌گردد و آن‌ها را از وضعیت متزلزل قرمز به وضعیت ثبات سیاه می‌رساند.
از این رو برای حضور حداکثری و کشاندن مردم پای صندوق فروشگاه‌ها که به معنای رونق و برکت حقیقی کسب و کارهاست، در این روز تمامی فروشگاه‌های حقیقی یا مجازی، تخفیف‌های ویژه‌ای به خریداران محصولات خود اعطا می‌کنند. در اعتقاد افراد دیندار و مذهبی آمریکا که اغلب افراد ثروتمندی نیز هستند، پول دریافت شده در روز جمعه سیاه از مردم که به دلیل تخفیف‌های ويژه توام با رضایت قلبی آن‌هاست در نهایت به سودی بزرگ در روزها و ماه‌های آتی بدل خواهد شد.
چرا سیاه؟
شاید این سوال به ذهن‌ها متبادر شود که چرا آمریکایی‌ها برای توصیف وضعیت ثبات اقتصادی که با رونق و برکت عجین شده است رنگ سیاه را انتخاب کردند. در توضیح باید اشاره کرد که انتخاب این رنگ ارجاعی به تکيه‌کلام یک افسر پلیس فیلادلفیایی در سال ۱۹۶۰ است. این افسر پلیس برای توصیف ازدحام ساکنان حومه شهر که برای خرید به مغازه‌های مرکز شهر هجوم بردند و سبب برهم خوردن نظم مغازه‌ها و خیابان‌های اطراف شدند از عبارت «جمعه سیاه» استفاده کرد.
امروز نیز اغلب اقشار آسیب‌پذیر و کم‌برخوردار آمریکا که اغلب در حومه شهرهای بزرگ ساکنند و درآمد اندکشان اجازه نمی‌دهد در طول سال و روزهای عادی به مراکز خرید بروند و اجناس و پوشاک با کیفیت بخرند و در دریای برندها غرق شوند، رویاهای خود را در روز جمعه سیاه محقق می‌کنند و آن روز تنها فرصتی است که آن‌ها هم سهمی در دنیای مد و برندها داشته باشند. از این رو آمریکایی‌ها برای نام‌گذاری این روز از عبارت به کار برده شده توسط آن افسر پلیس فیلادلفیایی بهره بردند.
همه می‌آیند
در واقع اما فقط افراد و اقشار نیازمند و کم‌برخوردار مشتری ثابت فروشگاه‌ها در روز جمعه سیاه نیستند. افراد و اقشار دیگری که در روزهای دیگر سال نیز توانایی ابتیاع اجناس با قیمت واقعی خود را دارند نیز برای خرید هرچه بیشتر و حجیم‌تر در این روز برنامه‌ریزی می‌کنند و با فهرستی بلند و بالا و طولانی از کالاهای محبوب خود به فروشگاه‌های حقیقی یا مجازی هجوم می‌برند. به همین دلیل حتی با در نظر گرفتن تخفیف‌های بی‌شماری که در این روز به خریداران اعطا می‌شود آمریکایی‌ها میلیاردها دلار در این روز پول خرج می‌کنند.
نگاهی به آمار
طی سال ۲۰۲۱ که به دلیل فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، شرایط برای خرید حضوری چندان هم فراهم نبود، آمریکایی‌ها بیش از ۱۴ میلیارد دلار در فروشگاه‌های مجازی، ۷ میلیارد دلار در مراکز خرید و مغازه‌های سطح شهر و 2/4 میلیارد دلار در صرافی‌های ارزهای مجازی هزینه کردند که این مقدار در مقایسه با سال ۲۰۲۰، 21/6درصد افزایش داشته است.
جمعه سیاه سال ۲۰۲۲ تاکنون پرهزینه‌ترین جمعه سیاه تاریخ آمریکا بوده است. در این روز، آمریکایی‌ها بیش از 16/4 میلیارد دلار در فروشگاه‌های مجازی، 9/3میلیارد دلار در مراکز خرید و مغازه‌های سطح شهر و 7/2 میلیارد دلار در صرافی‌های ارزهای مجازی هزینه کردند که این مقدار در مقایسه با سال ۲۰۲۰، 21/3درصد افزایش داشته است. با این حساب طی جمعه سیاه سال گذشته هر آمریکایی به طور متوسط 85/2 دلار هزینه کرده است.
در مصاف با فعالان چپ
به دلیل همین حجم از هزینه‌ها، برخی از منتقدان که اغلب چپ‌گرا هستند هجوم توده‌های مردم به سمت شرکت‌ها و برندهای مختلف را نماد عیان و خالص مصرف‌گرایی می‌دانند و با زبانی تند این بدعت نادرست را به باد انتقاد می‌گیرند. گفتنی است به رغم انتقاد‌های فراوانی که از این روز می‌شود، جمعه سیاه به یک روز جهانی بدل شده است و هر ساله استقبال از آن بیشتر و بیشتر می‌شود و افراد بیشتری پول بیشتری نسبت به سال‌های پیش در این روز هزینه می‌کنند.
برای مثال خریداران در اقصی نقاط جهان در مجموع در سال ۲۰۱۸، 687/4میلیارد دلار، در سال ۲۰۱۹، 700/7میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۰، 729/1میلیارد دلار از فروشگاه‌ها خرید کردند که سرانه متوسط هزینه هر خریدار در سال‌های ۲۰۱۸، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به ترتیب 967/1، 1007/2 و 1047/8 دلار بوده است.
بیشترین کالاهای خریداری شده در روز جمعه سیاه سال ۲۰۲۲ هم به ترتیب پلی استیشن شرکت سونی، ایرپاد شرکت اپل، آی‌واچ شرکت اپل، آیفون شرکت اپل و تلویزیون‌های شرکت تی‌سی ال بوده است. هرچند به نظر می‌آید نفس جمعه سیاه یک حرکت خیرخواهانه بوده اما در نهایت باز هم صاحبان کسب و کارها و برندها برنده این معامله هستند.
