۵۰خاطره از تاریخ فوتبال ایران| شاهکار در مادرید
روزنامه هفت صبح، تیمور مستور | فروردین ۱۳۵۶٫ فوتبال ایران روزهای شگفت‌انگیزی را پشت‌سر گذاشته است. قهرمانی جام‌ملت‌های آسیا در سال ۱۹۷۲، حضور در المپیک مونیخ، قهرمانی در بازی‌های آسیایی تهران ۱۳۵۳، قهرمانی در جام‌ملت‌های آسیا در خرداد ۱۳۵۵، بازی‌های خوب در المپیک مونترآل مقابل لهستان و شوروی در تابستان ۱۳۵۵٫ و خب عدم راه یافتن به جام‌جهانی ۱۹۷۴ و شکست‌های سنگین در المپیک مونیخ این کارنامه درخشان را کمی لکه‌دار می‌کند.
با این حال همه متفق‌القول بودند که ایران باید به جام‌جهانی ۱۹۷۸ صعود کند. آتابای رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا شده بود تا در کنار ریاست توکل بر کنفدراسیون کشتی، ایران بر دو حوزه بزرگ ورزش آسیا سلطه داشته باشد. فروردین ۱۳۵۶، ایران به‌عنوان قهرمان آسیا برای جشن‌های هفتادو‌پنج سالگی سانتیاگو برنابئو به مسابقات چهارجانبه مادرید دعوت می‌شود. بعد از حضور در جام استقلال برزیل در سال ۱۹۷۲، این یک محک جدی دیگر برای ارزشیابی تیم ملی مقابل حریفان بزرگ بین‌المللی بود.
یک تدارکات عالی برای صعود به جام‌جهانی آرژانتین. ایران، آرژانتین، رئال‌مادرید و المولودیه الجزائر به‌عنوان قهرمان باشگاه‌های آفریقا. ایران در اولین روز مقابل آرژانتین می‌ایستد. اولین تورنمنت بزرگ برای فوتبال ایران بدون پرویز قلیچ‌خانی. غلامحسین مظلومی هم غایب است. مشکل اما درون دروازه است. حجازی با مهاجرانی قهر است و منصور رشیدی هم مصدوم. پس بهرام مودت به‌عنوان دروازه‌بان سوم درون دروازه قرار می‌گیرد.
ماجرا از آنجا دراماتیک‌تر می‌شود که مودت هم در بازی با آرژانتین دقیقه ۳۷ مصدوم می‌شود و جای خود را به ناصر نبوی دروازه‌بان بانک ملی به‌عنوان دروازه‌بان چهارم ایران می‌دهد. دروازه‌بان گمنام بانک ملی در مقابل سرشناسان آرژانتینی: برتونی، لوکه، آردیلس، تارانتینی، هوسمن، گاتی، الگویین و… تنها غایبان سرشناس دانیل پاسارلا و ماریو کمپس هستند. جالب این‌که نبوی حدود ۶۰ دقیقه دروازه ایران را مقابل حریف قدر خود بسته نگه می‌دارد.
ایران به‌جز خط دروازه در بقیه خطوط ترکیب ایده‌آل حشمت مهاجرانی را دارد. نظری، اسکندریان، کازرانی، عبداللهی، صادقی، پروین، قاسمپور، عادلخانی، روشن و غفور جهانی. ۴-۳-۳ جسورانه. دقیقه ۱۴ برتونی از نقطه پنالتی به ایران گل می‌زند. اما از آن پس تیم ملی بازی درخشانی را به نمایش می‌گذارد. به‌خصوص بازی فوق‌العاده حسن نظری۲۲ساله در دفاع راست که موجب تشویق‌های ممتد تماشاگران حاضر در سانتیاگو برنابئو می‌شود.
عاقبت دقیقه ۷۹ محمد صادقی روی سانتر عادلخانی گل مساوی را درون دروازه شاگردان سزار منوتی قرار می‌دهد. ایران یک آرژانتین یک. بازی در ۹۰دقیقه با تساوی یک- یک به پایان می‌رسد تا یکی از بهترین نتایج بین‌المللی فوتبال ایران آن هم در یک بازی رسمی رقم بخورد. در ضربات پنالتی آرژانتینی‌ها هر چهار ضربه اول خود را گل می‌کنند اما پنالتی‌های عادلخانی و نظری هدر می‌رود و تنها پنالتی علی پروین گل می‌شود تا ایران در ضربات پنالتی به آرژانتین ببازد.
از آن‌سو رئال‌مادرید هم با همه بزرگانش دو بر یک المولودیه الجزائر را شکست می‌دهد و به فینال می‌رود. با ستارگانی مثل پل برایتنر، کاماچو، پیری، آگیلار، سانتی یانا و دل بوسکه. رئال‌مادرید در فینال با یک گل آرژانتین را هم شکست می‌دهد تا قهرمان مسابقات چهارجانبه باشد. برای مقام سوم ایران یک- یک مقابل المولودیه متوقف می‌شود اما این‌بار در ضربات پنالتی موفق به شکست حریف و کسب مقام سوم می‌شود.
از بدشانسی‌های ما اینجاست که این ترکیب ایده‌آل که در چندتا بازی بسیار مهم مقدماتی هم عصای دست مهاجرانی شدند به‌خاطر مصدومیت‌های حسن روشن و رضا عادلخانی در جام‌جهانی در دسترس نبود و تغییراتی در ترکیب تیم داده شد. مثل حضور حسین فرکی و حسن نایب‌آقا در ترکیب اصلی. یک سال و سه ماه بعد، همین آرژانتین قهرمان جام‌جهانی ۱۹۷۸ شد. با شکست دادن مجارستان و فرانسه و لهستان و پرو در وقت‌های قانونی و غلبه بر هلند در فینال در وقت اضافی و تساوی صفر- صفر مقابل برزیل و شکست یک بر صفر مقابل ایتالیا در دور مقدماتی.
ایران اما در جام‌جهانی شکست‌های سه بر صفر مقابل هلند و چهار بر یک مقابل پرو را در کارنامه خود داشت و تساوی مقابل اسکاتلند.
بازی با آرژانتین، در کنار بازی ایران با پرتغال ۱۹۷۲، با لهستان و شوروی در ۱۹۷۶، با فرانسه در قبل از جام‌جهانی ۱۹۷۸، با دانمارک و مجارستان در المپیک ۱۹۷۲ و سه بازی ایران در جام‌جهانی ۱۹۷۸ از معدود محک‌های جدی فوتبال ایران مقابل تیم‌های خوب جهان و در خارج از خاک ایران در دهه پنجاه محسوب می‌شدند. البته ایران در دهه پنجاه بازی‌های دوستانه متعددی در تهران مقابل یوگسلاوی، چکسلواکی، مجارستان، رومانی، بلغارستان و ولز انجام داد که خب به‌خاطر میزبانی ایران و دوستانه بودنشان شرایط دیگری داشتند.
