درمان ١۴٠بیمار با استفاده از بافت یک جسد
سعید شاه‌حسینی، رئیس بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، دیروز در گفت‌وگویی با ایلنا حرف‌های جالبی در مورد کاربری‌های پزشکی یک جسد و نحوه استفاده از آن زده است.
* افرادی در زمان حیات خود ابراز تمایل کرده‌اند که بعد از فوت، پیکر آنها برای کارهای تحقیقاتی یا مقاصد آموزشی به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اهدا شود. پس از فوت این افراد هم از اولیای متوفی درخصوص اهدای جسد برای مقاصد آموزشی کسب رضایت می‌شود.
* افراد در زمان حیات خود می‌توانند با شماره ۰۲۱۵۵۹۸۳۱۴۹ تماس حاصل کرده و به واحد اهدای کالبد آموزشی مرتبط شوند. همچنین می‌توانند به سایت مرکز تحقیقات پزشکی قانونی به نشانی http://ctob.lmrc.ir/EBD/ مراجعه کرده و فرم‌های اهدای کالبد را پرینت گرفته، تکمیل کرده و به آدرس پستی: تهران، ضلع جنوبی پارک شهر، خیابان بهشت، کوچه معراج، پلاک ۴، طبقه سوم، واحد اهداء، کد پستی ۱۱۱۴۷۸۵۱۱۱ ارسال کنند.
* پس از فوت فرد اهداکننده، بستگان او با مراکز ما تماس گرفته و اعلام می‌کنند این فرد فوت شده است و پس از انتقال پیکر جهت انجام امورات مذهبی از جمله تغسیل و انتقال به پزشکی قانونی کهریزک، تمام هزینه‌ها از طرف مرکز تحقیقات پزشکی قانونی پرداخت خواهد شد. پس از چندسال و با پایان یافتن کار آموزشی در دانشگاه‌های مختلف کشور، جهت انجام امور تدفین کالبد و اطلاع از محل دفن به خانواده متوفی اطلاع داده می‌شود.
* این متوفیات وقتی وارد پزشکی قانونی شدند فیکس می‌شوند. برخی از این پیکرها نیز با استفاده از روش‌های جدید مثل پلاستینیشن فیکس می‌شوند. در این روش ظاهر جسد به شکل طبیعی باقی می‌ماند. با تزریق مواد فیکس‌کننده به بافت، پیکر برای سالیان طولانی ماندگار می‌شود و محدودیت زمانی خاصی برای استفاده از آن وجود ندارد.
* پیکرهای فیکس‌شده برای استفاده در جلسات تشریح دروس آناتومی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند. این افراد در واقع به آموزش دانشجویان گروه علوم پزشکی کمک می‌کنند تا این دانشجویان با آناتومی واقعی آشنا شده و بتوانند در آینده بدون خطا یا با خطای کمتری بیماران را درمان کنند.
* استان‌هایی که در آن افراد برای کالبد آموزشی اعلام آمادگی کرده‌اند، همان استان‌هایی هستند که موارد اهدای عضو نیز در آنها بالاست. استان‌های فارس، تهران، خراسان رضوی و یزد بالاترین آمار اهدای کالبد آموزشی را دارند.
* فرد در این روش باید حداقل سلامت جسمانی را دارا باشد، اما این حداقل‌ها کم است و تقریبا همه افراد می‌توانند در این پروسه شرکت کرده و برای اهدای کالبد آموزشی اقدام کنند و محدودیت سنی نیز برای اهداکنندگان کالبد آموزشی وجود ندارد.
* یکی دیگر از اقداماتی که در واحد فراهم‌آوری بافت انجام می‌شود، استفاده از بافت برای درمان بیماری‌هاست. در این روش نیز افراد می‌توانند برای اینکه از بافت اعضای بدن آنها برای درمان بیماری‌ها استفاده شود، قبل از مرگ اعلام آمادگی کنند. این افراد هم در سایت مرکز تحقیقات پزشکی قانونی مراحل ثبت‌نام را طی کرده و اعلام می‌کنند به عنوان داوطلب تمایل دارند پس از مرگ از بافت‌های بدن آنها استفاده شود. پس از مرگ نیز بعد از اخذ رضایت از خانواده از بدن فرد متوفی برای اهدای بافت و درمان بیماران استفاده می‌شود.
* با توجه به اینکه اعضای بدن فرد بلافاصله پس از مرگ مراحل فساد را طی می‌کنند، برای اهدای بافت از بدن فرد متوفی زمان زیادی وجود ندارد و با توجه به نوع بافت تا ۲۴ساعت بعد از فوت امکان استفاده از بافت و برداشت آن برای درمان بیماران وجود دارد.
* این اقدامات در واحد فراهم‌آوری بافت انجام می‌شود و مانند روال قبلی، در صورتی که اولیاء رضایت داشته باشند، از پیکر متوفی یک‌سری بافت‌ها مانند استخوان، پوست، دریچه‌های قلب و تاندون‌ها برداشته می‌شود. این بافت‌ها فرآوری شده و در درمان بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های ارتوپدی، سرطان‌های استخوانی، بیماری‌های داخلی مانند دیابت، دهان و دندان استفاده می‌شود و به طور متوسط اگر از یک پیکر با اخذ رضایت حداکثر بافت‌ها برداشته شود حدود ١۴٠ بیمار منتفع می‌شوند.
*** مشخصات لازم برای اینکه بتوانیم از بافت‌های فرد متوفی استفاده کنیم، دارای محدودیت بیشتری است؛ یعنی فرد نباید به سرطان مبتلا بوده یا نباید به دلیل بیماری‌های خودایمنی یا عفونی جان خود را از دست داده باشد. همچنین سن خیلی بالا و سن پایین در این نوع اهدا کارآیی لازم را ندارد و قابل استفاده نیست. این زمان برای بافت‌های مختلف متفاوت است، اما به طور معمول بافت‌های فرد بیش از ۶۵ سال (آقایان) و ۵۵ سال (بانوان) برای این منظور قابل استفاده نیست.
* مطابق قوانین کشور در هر دو صورت؛ یعنی هم برای مقاصد آموزشی و هم برای مقاصد درمانی فقط از پیکر اتباع کشورمان استفاده می‌شود و اگر حتی با اعلام رضایت اتباع غیرایرانی هم باشد، باز هم از آنها برداشت انجام نمی‌شود. همچنین از این بافت‌ها فقط برای اتباع ایرانی استفاده می‌شود، حال اگر در آینده این قانون را قانون‌گذار تغییر دهد، ما نیز تابع قوانین کشور هستیم و از آن پیروی می‌کنیم.
