سرنوشت قیصری‌ها پس از ۵۲سال
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | به مناسبت از دنیا رفتن آقای جلال پیشوائیان، بازیگر پیشکسوت، که یکی از برادران آب‌منگل در فیلم قیصر بوده، نگاهی است به سرنوشت همه عوامل اصلی فیلم قیصر بعد از ۵۲ سال که از زمان ساخت و اکران این فیلم می‌‌گذرد.جلال پیشوائیان، در هفته گذشته درگذشت.
او در ۵۰ سال، حدود ۸۰ فیلم بازی کرد و تخصصش در نقش‌های منفی بود. به قول آقای جواد طوسی، منتقد سینما بلیتش در سینما در «قیصر» برد. در سال ۱۳۴۸٫ دومین فیلم کیمیایی که آن را در ۲۸سالگی ساخته است. حالا به بهانه مرگ او نگاهی داریم به سرنوشت همه اهالی قیصر، ۵۲سال بعد از ساخت این فیلم که آن را شروع موج نوی سینمای ایران می‌دانند.
یک: از خود جلال پیشوائیان آغاز کنیم. در سال ۱۳۰۹ متولد شد و در سال ۱۳۴۰ وارد سینما شد. زندگی او هیچ زمینه‌ای برای ورود به هنر نداشته است. او در ۳۱ سال اول زندگی خود صاحب رستوران و دو باشگاه بیلیارد بود و در زمینه بوکس و جودو فعالیت می‌کرد. حتی مدتی هم راننده تریلی بوده است.
همین فعالیت‌های متعدد او را به عنوان مدیر تدارکات فیلم هاشم‌خان (محمد زرین‌دست) وارد سینما کرد و بعد از آن بود که در سال ۱۳۴۰، برای نخستین بار به عنوان بازیگر در فیلم «دختری که فریاد می‌کشد» (خسرو پرویزی) بازی کرد. پیشوائیان بعد از انقلاب هم در فیلم‌های سینمایی (به جز ۱۰ سال بین سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۴) بازی کرد و آخرین بار در فیلم سینمایی «صداست که می‌‌ماند» (سعید چاری) بازی کرد.
دو: جلال پیشوائیان، نقش منصور را در قیصر بازی می‌کرد. منصور یکی از برادران آب منگل بود. تجاوز او به خواهر قیصر بود که اساسا آن قصه را پدید آورد. دیگر برادران آب منگل یعنی کریم و رحیم، حسن شاهین و غلامرضا سرکوب بودند. حسن شاهین متولد سال ۱۳۱۵ است، بعد از انقلاب حضور محدودی در سینما داشته و هنوز در قید حیات است اما غلامرضا سرکوب بهمن سال گذشته درگذشت. او بعد از انقلاب دیگر در سینما حضور نداشت و دو سال بعد از انقلاب هم به انگلستان مهاجرت کرده بود.
سه: این دو نفر یعنی کریم و رحیم آب منگل در این فیلم، به هواخواهی برادر متجاوز خود باعث مرگ ناصر ملک مطیعی یا فرمان هم شده بودند. فرمان در آن فیلم برادر قیصر و البته برادر فاطی است که مورد هتک حرمت قرار گرفته است. ناصر ملک مطیعی که متولد سال ۱۳۰۹ بوده، در خرداد ۱۳۹۷ درگذشت. او از زمره بازیگرانی بود که مثل بهروز وثوقی و محمد علی فردین نتوانست بعد از انقلاب در ایران فعالیت کند.
چهار: فرمان در آن فیلم، خبر هتک حرمت به خواهر خود را (که در بیمارستان خودکشی کرد) از زبان مادر و دایی خود می‌شنود. مادر او و قیصر در آن فیلم، ایران دفتری است و دایی آن دو جمشید مشایخی. هر دوی آنها نیز عمرشان را به شما داده‌اند. خانم دفتری که متولد سال ۱۲۸۶ بود در اسفند سال ۱۳۷۴ درگذشت و آقای جمشید مشایخی، در فروردین ۱۳۹۸درگذشت. آقای مشایخی برعکس خانم دفتری که همان قبل از انقلاب و بعد از حدود ۳۰ سال فعالیت (از سال ۱۳۰۸ تا سال ۱۳۵۱) خود را بازنشست کرده بودند، در سال‌های بعد از انقلاب هم فعال بودند و آخرین کارشان در سال ۱۳۹۷ در فیلم سینمایی شهر قصه بوده است.
پنج: قیصر به جز خانم ایران دفتری و البته فاطی که نقش بسیاری کوتاهی دارد، دو شخصیت اصلی دیگر هم دارد. یکی اعظم که نامزد قیصر است و نقش آن را خانم پوری بنایی بازی می‌کند و دیگری شهرزاد یا خانم کبری سعدی که نقش سهیلا فردوس را بازی می‌کند و رقصنده یک کافه است که قیصر به او علاقه پیدا می‌کند. هر دوی این بازیگران که به ترتیب ۸۱ و ۷۱ سال دارند، در حال حاضر زنده و در ایران مشغول زندگی هستند.
شش: آقای بهمن مفید هم دوست قیصر است. نقش او در فیلم با آن تک گویی بلند در یاد مانده است که بر اثر آن قیصر می‌تواند جای کریم آب منگل را پیدا کند. آقای مفید هم بعد از انقلاب فقط توانست در ۴ فیلم سینمایی بازی کند و در مرداد سال ۱۳۹۹ درگذشت.
هفت: نقش خود قیصر را در این فیلم بهروز وثوقی بازی می‌کند. او که متولد سال ۱۳۱۶ است، در حال حاضر در آمریکا زندگی می‌کند و تلاش‌های پراکنده برای اخذ مجوز بازگشت او به ایران نیز به جایی نرسیده است.
هشت: در میان عوامل فیلم، ابتدا باید به عباس شباویز بپردازیم. شباویز تهیه‌کننده این فیلم بود. فعالیت هنری‌اش را از سال ۱۳۲۸ با بازی در تئاتر آغاز کرد و از سال ۱۳۳۶ با مدیریت تولید فیلم «مردی که رنج می‌برد» وارد سینما شد. او در سال ۱۳۴۵، استودیو «آریانا فیلم» را تأسیس کرد که سنگ بنای ساخت فیلم‌های متفاوتی در سینمای ایران همچون قیصر و خداحافظ رفیق و ورود جوانانی چون مسعود کیمیایی و امیر نادری شد.
۹ : مسعود کیمیایی، کارگردان این فیلم بوده و توانسته شاهکاری را در ۲۸ سالگی خود بسازد که هنوز هم یکی از ۱۰ انتخاب حتمی منتقدان برای فهرست بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است. مسعود کیمیایی تاکنون ۳۲ فیلم ساخته که آخرین فیلم او خائن‌کشی بوده است و آخرین خبر از او هم مربوط به برگزاری نمایشگاه نقاشی‌های او در گالری گلستان بوده است.
۱۰: از دیگر عوامل مشهور این فیلم باید به چهار تن اشاره کنیم که هر کدام نامی سترگ در سینمای ایران هستند. مازیار پرتو مدیر فیلمبرداری این فیلم بود که در بهمن سال ۱۳۹۲ در آمریکا جان به جان آفرین تسلیم کرد. عباس کیارستمی نیز تیتراژ این فیلم را با بهره‌گیری از خالکوبی بدن افراد ساخت که کار نوینی در آن دوران بود.
آقای کیارستمی در تیر ماه سال ۱۳۹۵ در تهران درگذشتند. اسفندیار منفرد زاده، آهنگسازی آن فیلم را به عهده داشته است و حالا در ۸۱ سالگی در آمریکا زندگی می‌کنند و آقای منوچهر اسماعیلی نیز مدیر دوبلاژ این فیلم و البته دوبلور نقش قیصر بودند که در ۸۲ سالگی در ایران زندگی می‌کنند. به این ترتیب باید گفت از ۱۶ نفر از عوامل اصلی این فیلم، پس از ۵۲ سال، ۹ نفر تاکنون درگذشته‌اند و ۷ نفر در قید حیات هستند که برایشان طول عمر آرزو داریم.
