پاپ بعدی چه کسی خواهد بود؟
پاپی که با نگاهی اصلاح‌گرایانه، چهره‌ای تازه از کلیسای کاتولیک به جهان نشان داد، اکنون جای خود را به فرایندی می‌دهد که پیش‌بینی آن، دشوارتر از هر زمان دیگری است. ترکیب متنوع کاردینال‌ها در دوره‌ی او، وزن جناح‌ها را دگرگون کرده و گمانه‌زنی درباره‌ی پاپ بعدی را به چالشی جدی برای ناظران واتیکان تبدیل کرده است.
به گزارش هفت صبح، با درگذشت پاپ «فرانسیس»، رهبر ۸۸ ساله‌ی کلیسای کاتولیک، نگاه‌ها به سرعت به آینده‌ی واتیکان و پرسش بزرگ جانشینی او معطوف شده است. پاپی که با نگاهی اصلاح‌گرایانه، چهره‌ای تازه از کلیسای کاتولیک به جهان نشان داد، اکنون جای خود را به فرایندی می‌دهد که پیش‌بینی آن، دشوارتر از هر زمان دیگری است. ترکیب متنوع کاردینال‌ها در دوره‌ی او، وزن جناح‌ها را دگرگون کرده و گمانه‌زنی درباره‌ی پاپ بعدی را به چالشی جدی برای ناظران واتیکان تبدیل کرده است.
گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی پاپ بعدی کلیسای کاتولیک روم معمولاً نادرست از آب درمی‌آیند. پیش از انتخاب پاپ فرانسیس در سال ۲۰۱۳، بسیاری از بنگاه‌های شرط‌بندی حتی او را جزو گزینه‌های اصلی نمی‌دانستند. این‌بار پیش‌بینی‌ها پیچیده‌تر شده‌اند، چراکه پاپ «فرانسیس» در مدت‌زمان نسبتاً کوتاهی، شمار زیادی از کاردینال‌ها را منصوب کرد و با متنوع‌سازی ترکیب کالج کاردینال‌ها، شناسایی جریان‌ها و جناح‌های داخلی را دشوارتر ساخته است. با این حال، گفت‌وگو درباره‌ی گزینه‌های احتمالی مدت‌هاست که در پشت درهای واتیکان آغاز شده و ناظران چندین نام را مطرح می‌کنند. برخی از این افراد به‌عنوان ادامه‌دهنده‌ی مسیر اصلاح‌طلبانه‌ی پاپ «فرانسیس» شناخته می‌شوند، در حالی که برخی دیگر نماینده‌ی بازگشت به سبک سنتی‌تر هستند. کارشناسان همچنین احتمال می‌دهند کالج کاردینال‌ها به گزینه‌ای گرایش پیدا کند که دارای تجربه و شناخت از پیچیدگی‌های روابط بین‌الملل باشد.
در ادامه، برخی از گزینه‌های احتمالی برای جانشینی پاپ معرفی می‌شوند:
پیر باتیستا پیتزابالا
«پیر باتیستا پیتزابالا»، ۶۰ ساله، ایتالیایی و عالی‌ترین مقام واتیکان در امور خاورمیانه، یکی از چهره‌هایی است که به‌عنوان گزینه‌ای جدی مطرح شده است. گرچه او تنها در سال ۲۰۲۳ به مقام کاردینالی منصوب شد، اما تجربه‌اش در یکی از پرتنش‌ترین مناطق جهان، جایگاه ویژه‌ای برای او در کلیسا ایجاد کرده است.
در صورت انتخاب، «پیتزابالا» نخستین پاپ ایتالیایی از زمان «ژان پل اول» در سال ۱۹۷۸ خواهد بود. با این حال، کارشناسان او را چهره‌ای بین‌المللی می‌دانند که به دلیل گذراندن بخش بزرگی از دوران خدمت خود در اورشلیم، از کشمکش‌های داخلی واتیکان فاصله دارد.
او همچنین معمولاً از ورود به مناقشات مربوط به آموزه‌های دینی پرهیز کرده است؛ ویژگی‌ای که به گفته‌ی تحلیلگران می‌تواند به جلب آرای لازم در کالج کاردینال‌ها کمک کند. با این وجود، برخی معتقدند که ممکن است هنوز برای این جایگاه، کمی جوان به نظر برسد.
پیترو پارولین
کاردینال «پیترو پارولین»، ۷۰ ساله، از سال ۲۰۱۳ تاکنون به‌عنوان نفر دوم پاپ «فرانسیس» فعالیت می‌کند؛ زمانی که از سوی پاپ به سمت دبیر امور خارجه واتیکان منصوب شد. در این جایگاه، او مسئولیت اداره‌ی امور داخلی کلیسا و هدایت سیاست خارجی واتیکان را بر عهده دارد.
«پارولین» که فردی آرام‌گفتار، میانه‌رو و اهل تعامل است، آشنایی عمیقی با کوریای رومانی (ساختار اجرایی مرکزی کلیسا) و شبکه گسترده‌ی بین‌المللی واتیکان دارد. او بیش از دو دهه در جایگاه دیپلمات و معاون وزیر در نهاد مسئول روابط بین‌المللی واتیکان خدمت کرده است.
وی به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، ایتالیایی و اسپانیایی مسلط است و در کنفرانس‌های بین‌المللی متعددی درباره‌ی مسائل حساسی چون مناقشه‌ی اسرائیل و فلسطین، تغییرات اقلیمی و قاچاق انسان سخنرانی کرده است. «پارولین» همچنین کارشناس برجسته‌ی مسائل آسیاست و تحلیلگران واتیکان او را معمار اصلی پیشرفت‌های اخیر در روابط واتیکان با چین و ویتنام می‌دانند.
فریدولین آمبونگو
کاردینال «فریدولین آمبونگو»، ۶۵ ساله و اسقف اعظم کینشازا، پایتخت جمهوری دموکراتیک کنگو، از سال ۲۰۱۹ که توسط پاپ «فرانسیس» به مقام کاردینالی منصوب شد، به‌عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی مطرح بوده است.
پاپ «فرانسیس» همواره کلیسای کاتولیک را به «رفتن به حاشیه‌ها» فراخوانده است؛ یعنی توجه به جوامع آفریقا و آسیا، جایی که کلیسا بیشترین پویایی و رشد را تجربه می‌کند. یکی از پرسش‌های همیشگی این بوده که آیا کلیسا این رویکرد را با انتخاب پاپی از آفریقا تقویت خواهد کرد. حدود ۱۸ درصد از جمعیت قاره آفریقا کاتولیک هستند و این قاره بیش از هر جای دیگری در جهان داوطلب برای ورود به حوزه‌های دینی تربیت می‌کند.
پاپ «فرانسیس»، نخستین پاپ غیراروپایی از سال ۷۴۱ میلادی، گرچه اهل آرژانتین است، اما ریشه‌ای ایتالیایی دارد. انتخاب پاپی از آفریقا اگرچه گامی مهم در جهت تنوع‌بخشی به رهبری کلیسا خواهد بود، اما با نوعی تناقض همراه است؛ چراکه ساختار کلیسایی در آفریقا یکی از محافظه‌کارترین‌ها در میان کلیساهای جهان به شمار می‌رود.
کاردینال «آمبونگو» از افراد نزدیک به پاپ «فرانسیس» است و یکی از ۹ عضو شورای مشورتی کاردینال‌ها محسوب می‌شود. با این حال، او رهبری مخالفت با حکم جنجالی سال ۲۰۲۳ را بر عهده داشت؛ حکمی که اجازه می‌داد کلیسا به زوج‌های همجنس‌گرا برکت (دعای رسمی مذهبی) دهد.
لوئیس آنتونیو تاگل
«لوئیس آنتونیو تاگل»، ۶۷ ساله، کاردینالی لیبرال‌گرا از فیلیپین است که مفسران از او با عنوان «فرانسیس آسیایی» یاد می‌کنند و سال‌هاست به‌عنوان یکی از گزینه‌های اصلی پاپ بعدی مطرح است.
او در سال ۲۰۱۲ توسط پاپ «بندیکت شانزدهم» به مقام کاردینالی منصوب شد و در صورت انتخاب، نخستین پاپ آسیایی خواهد بود.
تاگل که از متحدان نزدیک پاپ «فرانسیس» به شمار می‌رود، به خاطر شخصیت صمیمی و لبخند دائمی‌اش، با لقب «چیتو» شناخته می‌شود. سبک رهبری مردمی و دلسوزانه‌ی او با نگاه پاپ «فرانسیس» به نیازمندان و جوامع محروم، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، کاملاً هم‌راستاست؛ جایی که «تاگل» سال‌ها در آن زندگی و خدمت کرده است.
او در سفرهای پاپ به آسیا یا شخصاً همراه او بوده یا نقش کلیدی در تدارک آن‌ها ایفا کرده است، از جمله در سفر ۱۱ روزه‌ی فشرده به جنوب‌شرق آسیا و اقیانوسیه در تابستان ۲۰۲۴. «تاگل» از منطقه‌ای می‌آید که کاتولیسیسم همچنان حضوری فعال دارد و یکی از محورهای تمرکز پاپ «فرانسیس» برای دور کردن کلیسا از رویکرد صرفاً اروپامحور محسوب می‌شود.
در نشست انتخاباتی سال ۲۰۱۳ نیز او یکی از گزینه‌های مطرح بود، اما در آن زمان برای این جایگاه بسیار جوان تلقی می‌شد.
کاردینال «تاگل» با برخی از مسائل حساس و چالش‌برانگیز در کلیسای کاتولیک مواجه بوده است؛ از جمله موضوع جایگاه افراد همجنس‌گرا در کلیسا و همچنین اعطای عشای ربانی به کاتولیک‌هایی که طلاق گرفته و مجدداً ازدواج کرده‌اند.
او در سال ۲۰۱۴ ریاست گردهمایی بین‌المللی کلیسا درباره‌ی خانواده را بر عهده داشت و سال بعد نیز نشست عمومی در همین موضوع را رهبری کرد؛ نشستی که در آن، گرچه اسقف‌ها به رویکردی فراگیرتر رأی دادند، اما مخالفت با ازدواج همجنس‌گرایان همچنان حفظ شد.
ماتئو زوپی
کاردینال «ماتئو ماریا زوپی»، ۶۹ ساله و اهل ایتالیا، یکی از چهره‌های برجسته در میان گزینه‌هایی است که بازتاب‌دهنده‌ی نگاه پاپ «فرانسیس» به کلیسا به‌عنوان نهادی در خدمت فقرا و به حاشیه‌رانده‌شدگان هستند.
پاپ «فرانسیس» در سال ۲۰۱۹ این روحانی اصلاح‌طلب اهل بولونیا را به مقام کاردینالی ارتقا داد و مسئولیت چندین مأموریت مهم را به او سپرد. برخی تحلیلگران بر این باورند که پاپ، اگر قرار بود از گزینه‌ای برای جانشینی خود حمایت کند، احتمالاً «زوپی» را ترجیح می‌داد؛ گرچه تاکنون در این خصوص اظهارنظر علنی نداشته است.
کاردینال «زوپی» ارتباط نزدیکی با جامعه‌ی مذهبی سنت اِجیدیو دارد؛ نهادی کاتولیک که به‌خاطر فعالیت‌های انسان‌دوستانه و تلاش‌هایش در حل منازعات شهرت دارد. به گفته‌ی ناظران واتیکان، این گروه در دوران پاپ «فرانسیس» به یکی از لابی‌های مؤثر تبدیل شده و همین نزدیکی «زوپی» با این نهاد می‌تواند برای او در جمع‌آوری حمایت‌ها سودمند باشد. البته همین موضوع، نگرانی‌هایی نیز به همراه داشته است؛ چراکه برخی معتقدند در صورت انتخاب او به‌عنوان پاپ، ممکن است بیش از حد تحت تأثیر این گروه قرار گیرد.
پاپ «فرانسیس» در سال ۲۰۱۵ او را به سمت اسقف اعظم بولونیا منصوب کرد، یکی از مهم‌ترین مناصب کلیسایی در ایتالیا. در این جایگاه، «دون ماتئو» ــ آن‌طور که به‌نام محلی‌اش شناخته می‌شود ــ همچنان به فعالیت در میان فقرا و مهاجران ادامه داد. او گفته است: «پذیرش مهاجران یک چالش تاریخی برای اروپاست؛ مسیح از ما می‌خواهد که روی خود را برنگردانیم.»
در سال‌های اخیر، پاپ او را به‌عنوان فرستاده‌ی ویژه‌ی واتیکان در پرونده‌ی اوکراین منصوب کرد.
«زوپی» همچنین رویکردی باز نسبت به کاتولیک‌های جامعه‌ی ال‌جی‌بی‌تی داشته است. او مقدمه‌ی نسخه‌ی ایتالیایی کتاب «ساختن پلی» نوشته‌ی کشیش «جیمز مارتین» در سال ۲۰۱۷ را نگاشت؛ کتابی که خواستار یافتن رویکردهای نوین و دلسوزانه‌تر در تعامل کلیسا با افراد همجنس‌گراست.
پیتر اردو
کاردینال «پیتر اردو»، ۷۲ ساله و اهل مجارستان، کارشناس برجسته‌ی حقوق کلیساست و یکی از گزینه‌های اصلی در میان آن دسته از کاردینال‌ها به شمار می‌رود که خواهان بازگشت به محافظه‌کاری دوران پاپ «ژان پل دوم» و «بندیکت شانزدهم» هستند.
پاپ «ژان پل دوم» در سال ۲۰۰۲ او را به‌عنوان اسقف اعظم استرگوم-بوداپست منصوب کرد و در سال ۲۰۰۳ نیز به مقام کاردینالی ارتقا داد. در آن زمان، «اردو» با ۵۰ سال سن، جوان‌ترین کاردینال کلیسا بود.
او به‌عنوان دیپلماتی زیرک شناخته می‌شود که توانسته با کاتولیک‌های آمریکای لاتین و آفریقا ارتباط مؤثری برقرار کند و در تعامل با دیگر ادیان نیز موفق عمل کرده است. حضور مداومش در مراسم یادبود هولوکاست و حمایت او از جامعه یهودیان، در دورانی که راست افراطی و یهودستیزی در مجارستان در حال گسترش است، از سوی رهبران یهودی بسیار ارزشمند تلقی شده است.
«اردو» برای بسیاری از همتایان غربی‌اش چهره‌ای آشناست؛ چرا که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ ریاست شورای کنفرانس‌های اسقفی اروپا را بر عهده داشت. او چندین کتاب نوشته و به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، روسی و اسپانیایی تسلط دارد؛ توانایی‌ای که او را برای هدایت یک کلیسای جهانی آماده‌تر می‌سازد.
کاردینال «اردو» با اعطای عشای ربانی به کاتولیک‌هایی که طلاق‌گرفته و مجددا ازدواج کرده‌اند مخالفت کرده و همچنین با پذیرش مهاجران نیز مخالف است.
او در مصاحبه‌ای مفصل که در قالب کتاب در سال ۲۰۱۹ با «رابرت موینیهان»، بنیان‌گذار مجله Inside the Vatican، منتشر شد، بر ضرورت «پاسداری از شعله‌ی ایمان سنتی مسیحی» در دنیایی که روز به روز سکولارتر می‌شود، تأکید کرده است.
آندرس آربورلیوس
«آندرس آربورلیوس»، اسقف اعظم استکهلم، ۷۵ ساله، نخستین کاردینال کاتولیک در تاریخ سوئد است؛ فردی که در ۲۰ سالگی به دین کاتولیک پیوست.
با وجود آنکه سوئد در گذشته عمدتاً لوتری بود و امروزه جامعه‌ای عمدتاً سکولار دارد، این کشور یکی از معدود نقاط اروپا است که کلیسای کاتولیک در آن طی سال‌های اخیر رشد داشته است. پاپ «فرانسیس» در سال ۲۰۱۷ با ارتقای «آربورلیوس» به مقام کاردینالی، تلاشی دیگر برای جلب توجه به کشورهایی انجام داد که در آن‌ها کاتولیک‌ها در اقلیت قرار دارند.
کاردینال «آربورلیوس» در مصاحبه‌ای اخیر، مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی کلیسا را ایجاد پل در دنیایی قطبی‌شده، تقویت نقش و تأثیرگذاری زنان در کلیسا، و کمک به خانواده‌ها برای انتقال ایمان به نسل آینده عنوان کرد.
او همچنین نسبت به خطر نفوذ جریان‌های سیاسی در کلیسا هشدار داد و گفت: «در برخی بخش‌های کلیسا این خطر وجود دارد که به‌دلیل مسائل مختلف دچار تفرقه شویم. ما نباید در درون کلیسای کاتولیک حزب‌سازی کنیم.»
این کاردینال که پیش‌تر راهب فرقه‌ی کارملیت بوده است، همانند پاپ «فرانسیس» از مهاجران حمایت می‌کند. با این حال، با اعطای برکت به زوج‌های همجنس‌گرا مخالفت کرده است. او در سال ۲۰۰۶ اظهار داشت که تصمیم کلیسای لوتری سوئد برای مجاز دانستن چنین برکت‌هایی، گفت‌وگوی بین آن کلیسا و کلیسای کاتولیک را دشوارتر خواهد کرد.
