فقیهی که در بلژیک دکترا گرفت | ۷ نکته درباره سید مصطفی محقق داماد
آیا باید الان قانون گذاشت که همه حساب‌های بانکی به مرکزی گزارش شوند و بگویند این آقا پول دارد و باید برود مکه؟
هفت صبح| یک گفت‌وگوی قدیمی از آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، از مجتهدین حوزه علمیه قم که ۳ ماه پیش در باشگاه اندیشه‌های حقوقی پژوهشکده حقوقی شهر دانش انجام شده بود؛ مورد توجه قرار گرفته چرا که این مصاحبه در خصوص وارد کردن مسایل شرعی به حوزه قانون بوده و دیدگاه او به عنوان یک مجتهد شناخته شده در میانه گفت‌وگوهای داغ در خصوص الزامی کردن حجاب برای بخشی از افکار عمومی مهم است. نظر آقای محقق داماد در ویدئویی که از او منتشر شده این است که:
«مگر هر واجبی باید در قانون بیاید؟ آیا حج واجب نیست؟ آیا باید الان قانون گذاشت که همه حساب‌های بانکی به مرکزی گزارش شوند و بگویند این آقا پول دارد و باید برود مکه؟ مگر همه واجب‌ها را باید الزام کرد؟ اگر کسی می‌خواهد حکومت اسلامی تشکیل دهد باید این را برای خودش حل کند. یک سری واجبات هست که با کرام‌الکاتبین است. ضامن اجرایش دست خداوند است.» به همین دلیل بد ندیدیم که نگاهی کنیم به زندگی شخصی و حرفه‌ای سید مصطفی محقق داماد:
1- سید مصطفی محقق احمدآبادی معروف است به محقق داماد. منظور از لفظ احمدآباد در اینجا منطقه احمدآباد اردکان در استان یزد است که محقق داماد اصالتا متعلق به آنجاست. منظور از لفظ داماد اما پدر اوست. سید محمد محقق داماد (۱۲۸۶ – ۱۳۴۷) که از اساتید حوزه علمیه قم و داماد عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس این حوزه بوده است.
2- او در سال ۱۳۲۴ متولد شد و هم در حوزه و هم در دانشگاه درس خواند. در حوزه، عمده دوره علوم عقلی و حکمت اسلامی را نزد استاد مرتضی مطهری و فقه و اصول تحلیلی را نزد میرزا هاشم آملی و دایی‌اش مرتضی حائری یزدی آموخت و در ۲۴ سالگی یعنی سال ۱۳۴۸ از علما و مراجع وقت، درجه «اجتهاد» کسب کرد.
3- علاوه بر آن در دانشگاه تهران به تحصیل حقوق و فلسفه اسلامی پرداخت و در هر دو رشته فوق لیسانس گرفت و پس از آن برای گرفتن درجه دکترا در سال ۱۹۸۸، در بخش حقوق بین‌الملل به دانشگاه کاتولیک لوون (UCL) در بلژیک رفت و در سال ۱۹۹۵ مدرک دکترا را کسب کرد. تحصیل در حوزه و دانشگاه، آن هم در داخل و خارج از کشور زمینه‌ساز تسلط او به چهار زبان فارسی، انگلیسی، فرانسوی و عربی بوده است.
4- محقق البته تقریبا از ابتدای انقلاب درگیر مسئولیت‌های اجرایی هم شد و مثلا از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۳ ریاست سازمان بازرسی کل کشور را عهده‌دار بوده است.
5- با این حال به جز این مسئولیت شبه قضایی که البته مدت طولانی به عهده محقق داماد بوده است؛ او بیشتر مسئولیت‌های خود را در مراکز پژوهشی و فرهنگی گذرانده است. مثلا از سال ۱۳۷۴ تاکنون عضو و رئیس شورای تولیت و هیات‌مدیره و عضو هیات گزینش کتاب و جایزه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران، عضو هیات امنای فرهنگستان‌های کشور و عضو هیات امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بوده یا هنوز هم این مسئولیت‌ها را در اختیار دارد.
6- از آن طرف جالب است بدانید که او به این ترتیب با شش دانشگاه کشور همکاری کرده یا می‌کند: استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تدریس در دانشگاه شهید مطهری تهران و دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد، عضویت در هیات امنای دانشگاه شهید مطهری، مدیریت گروه حقوق دانشگاه تربیت مدرس برای بیش از ده سال، ریاست هیات امنای دانشگاه خاتم و همکاری با دانشگاه خوارزمی تهران.
7-محقق داماد با فاضله لاریجانی، تنها دختر استاد خود میرزا هاشم آملی (خواهر برادران لاریجانی)، ازدواج کرده است و سه دختر و دو پسر دارد. جالب است بدانید که سه دختر او بسیار درس‌خوانده و فرهیخته هستند. مریم‌السادات محقق (دکتری حقوق – وکیل دادگستری - عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق) صدیقه محقق (لیسانس ادبیات – فوق لیسانس زبان) زهرا محقق (استادیار دانشکده مهندسی هسته‌ای، پلاسما و رادیولوژی دانشگاه ایلینوی در اربانا-شمپین).
