هنرهای نمایشی فاقد متولی جامع ناظر است
علاوه بر دانشجویان، بازیگران و کارگردانان نیز از نشست‌ها استقبال کردند
هفت صبح، کیارش وفائی| «جشن اردیبهشت هفته طراحان صحنه و لباس تئاتر ایران»؛ همان‌طور که از عنوانش برمی‌آید بزنگاهی است برای هنرمندان این دو حوزه که شاید با نگاهی جدی‌تر به فعالیت‌شان نظر انداخته شود. ضرورت برگزاری چنین رویدادی را می‌توان در کسب آگاهی، انتقال تجربه سال‌ها تلاش و ممارست از سوی اساتید صحنه و لباس، ایجاد نگرش‌های نو به دانشجویان و ورودشان به جامعه حرفه‌ای قلمداد کرد. این رویداد در ذات خود اهمیت بالایی دارد، حتی برای رهگذران خانه هنرمندان که شاید بی‌خبر از آن، قدم به گالری‌ها بگذارند و با مفهوم صحنه و لباس در قالب نمایشگاه مواجه شوند.
این مواجهه بدون تردید جایگاه این دو عرصه را برای مخاطب عادی نمایشگاه تغییر خواهد داد. چنین که اگر تا پیش از این مخاطبان این عناوین هنری و شغلی را فقط در جریان سینما دیده بودند حالا بدانند که برخلاف انتظارشان، طراحی صحنه و لباس در تئاتری که بر صحنه می‌آید هم امری جدی و مجزا از سایر بخش‌هاست که در انتقال مفهوم و پیام نمایش نقش تاثیرگذاری را ایفا می‌کند.
فارغ از کارکردهای برشمرده شده که ذات برگزاری این جشن خواهد داشت؛ در اختتامیه این مجال فرهنگی هنری از اساتیدی چون «محسن شاه‌ابراهیمی»، «منوچهر شجاع» و «پریدخت عابدین‌نژاد» تقدیر خواهد شد؛ بزرگان عرصه طراحی صحنه و لباس. به بهانه این رویداد با میثم نویریان، رئیس هیات مدیره انجمن طراحان صحنه و لباس و دبیر این رویداد به گفت‌وگو نشستیم.
فضای گفتمانی هدف اصلی برگزاری رویداد بود
میثم نویریان دبیر رویداد جشن طراحان صحنه و لباس تئاتر ایران، درخصوص اهمیت برگزاری این جشن گفت: «هدف ما این بود که دوستان هنرمند و اساتید این دو حوزه، دانشجویان، سایر هنرمندان و حتی افرادی که به نوعی در حوزه تئاتر و نمایش فعالیت می‌کنند بتوانند در این مجال با یکدیگر به گفت‌وگو بپردازند. از همین جهت در دو بخش صحنه و لباس نمایشگاه به صورت مجزا برگزار شد تا برآیندی از آثار هنرمندان و دانشجویان در هر حوزه بررسی شود. دبیری بخش صحنه را رضا مهدی‌زاده و دبیری بخش لباس را آذر نجیبی برعهده دارند.
او در ادامه با بیان اینکه رویداد به ایجاد بستری برای ارزیابی آثار هنرمندان تبدیل شده است، هدف اصلی برگزاری را ایجاد فضایی گفتمانی دانست و گفت: «طراحان صحنه و لباس بسیاری از نمایش‌هایی که اکنون در سالن‌های مختلف در حال اجرا هستند در این رویداد حضور دارند. گفت‌وگویی که باید میان این افراد شکل بگیرد در سالن‌ها ممکن نمی‌شود، بنابراین از طراحان این دو حوزه دعوت به عمل آوردیم تا در این فضای گفتمانی شکل گرفته حضور پیدا کنند.
در این گفتمان فرهنگی هنری ضرورت پیش‌آمد فضای پرسش و پاسخ سبب می‌شود معایب و مزایای فعالیتی که یک طراح، مورد ارزیابی قرار گیرد. روز نخست میزبان اساتید شناخته شده‌ای چون ایرج رامین‌فر و امیر اثباتی بودیم، آنان با دانشجویان وارد فضای گفت‌وگو شده و آثارشان را مورد تحلیل و بررسی قرار داده‌اند.
در خلال همین بازدید و گفت‌وگو کار برخی از دانشجویان موردپسند قرار گرفته و قول‌هایی برای ورود آنان به فضای حرفه‌ای این دو حوزه نیز داده شد. چنین رویدادهایی می‌توانند پل ارتباطی خوبی بین جامعه دانشجویی و اساتید باشد. دانشجویان شناخته نشده در چنین نمایشگاه‌هایی دیده و به پروژه‌های مختلف معرفی می‌شوند، همین ورود نسل جوان به عرصه را رقم می‌زند.
هوش مصنوعی در طراحی از کمک تا حذف شغل
نویریان نیز در ادامه با اشاره به گفتمان‌هایی تخصصی که در قالب نشست‌ها طرح می‌شوند، مطرح کرد: «علاوه بر دانشجویان، بازیگران و کارگردانان نیز از نشست‌ها استقبال کردند. ضمن اینکه در خلال نشست‌ها به اهمیت هوش مصنوعی و نقشش در عرصه طراحی صحنه و لباس به صورت مفصل پرداخته شد.» او با بیان اینکه همه می‌دانیم که در آینده نزدیک هوش مصنوعی در همه عرصه‌ها کاربرد خواهد داشت، گفت: «به همین نسبت در گفتمان‌های شکل گرفته این مبحث مهم مطرح شد تا دانشجویان و حتی حاضران در عرصه بدانند از هوش مصنوعی چه کمکی می‌توانند بگیرند. علاوه بر این نگرانی گروهی که باور دارند با وجود هوش مصنوعی برخی مشاغل حذف خواهد شد نیز از مورد توجه و پاسخ قرار می‌گیرد و برطرف می‌شود».
هنرهای نمایشی متولی جامع ناظر ندارد
دبیر رویداد هفته اردیبهشت با تاکید بر اینکه مشکل اصلی هنرهای نمایشی، نبود متولی جامع است، گفت: «این خلأ در نتیجه آثار موجود هم به وضوح دیده می‌شود. نمایشی که روی صحنه در حال اجراست تنها نباید از منظر دیالوگ، میزانسن یا دکور مورد بررسی قرار بگیرد. ما باید همه این عناصر را در کنار هم و در خدمت جهانی که نمایش پیش رویمان گذاشته ببینیم و به جامعه منتقل کنیم. هدف ایجاد فضای فرهنگی است که صاحب یک کلیت متشکل از جزئیات است.
حال اینکه نبود این متولی جامع باعث شده که با نمایش‌هایی روی صحنه روبه‌رو شویم که بخش‌های مختلف نمایش صاحب این یکدستی نیستند و نقاط ضعفی دارند. عموما کارگردان یا تهیه‌کننده نمایش در پاسخ به چرایی علت این نقاط ضعف توجیحاتی می‌آورد که برای مخاطب نه قابل درک و نه حتی قابل پذیرش است. مخاطب توجیه بودجه و امکانات کم یا مشکلاتی از این دست را نمی‌پذیرد، او به تماشای نمایشی نشسته است که انتظار دارد تمام اجزا در یک نظم کلی باشد.»
اجزای نمایش در یک وحدت هستند
وی ادامه می‌دهد: «چنین ناهمخوانی‌ای باعث شده که آثار نمایشی به خصوص از زاویه زیبایی‌شناسی که به صحنه، لباس، نور و... مربوط است چنان که باید نتواند پیام خود را منتقل کند. همین وجود پراکندگی، عدم وحدت و توازن در بخش‌های مختلف نمایش یکی از نکات مهمی بود که هدف ما از برپایی این جشن شد. ما قصد داشتیم که بگوییم طراحی صحنه و لباس تا چه اندازه امکان این را دارند که به نمایش غنا ببخشند. البته این را هم بگویم که اگر زیرساخت‌های لازم مثل بودجه و امکانات تامین شوند، می‌توان امید داشت که عناصر زیبایی‌شناسی به جذب هر چه بیشتر مخاطبان نیز یاری برساند.»
طراحی صحنه و لباس به هنرهای نمایشی اضافه شد
نویریان، رئیس هیات مدیره طراحان صحنه و لباس در پایان با ابراز امیدواری از حضور دانشجویان و علاقه‌مندی آنان به این دو رشته که منجر به فعالیت حرفه‌ای‌شان خواهد شد، ابراز کرد: «زمانی که درباره هنرهای نمایشی صحبت می‌کنیم نخستین عنوانی که به ذهن مخاطب می‌رسد، بازیگری است. این از عدم شناخت ناشی می‌شود. مخاطب اما وقتی به این رویداد می‌آید و با اهمیت جزئیات دو مولفه صحنه و لباس روبه‌رو می‌شود، تعریف دقیق و درستی از هنرهای نمایشی پیدا می‌کند. البته هنوز برای ارزیابی خروجی این رویداد زود است.»
