خلیج فارس نامی با هزاران سال پیشینه در اسناد جهانی

هفت صبح، احمد مسجدجامعی| از دیرباز، در همه اسناد و نقشه‌های کهن ـ از متون یونانی و رومی گرفته تا منابع عربی و آثار تاریخی و جغرافیایی ـ هر جا سخنی از این منطقه به میان آمده، نام «دریای پارس» یا «خلیج‌فارس» درخشان بوده است. همین چند هفته پیش در آستانه روز خلیج فارس، انتشارات سحاب کتابی به هفت زبان منتشر کرد که در آن صد نقشه تاریخی گردآوری شده و همگی بر نام خلیج فارس تأکید دارند.

در سال‌هایی که نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، غرفه‌ای ویژه برای خلیج فارس تدارک می‌دید، این نقشه‌ها بارها به نمایش گذاشته می‌شد. ایران‌پژوهان و ایران‌دوستان سرشناسی چون احمد اقتداری، محمدحسن گنجی و ناصر تکمیل همایون و .... در این فضا سخن می‌گفتند و می‌شنیدند. به همین دلیل است که در اغلب اسناد بین‌المللی، از جمله در سازمان ملل، یونسکو، نهادهای نقشه‌نگاری، از این منطقه با نام «خلیج فارس» یاد می‌شود.

حقیقت آن است که پیشینه تاریخی ایران، بسیار کهن‌تر از کشورهایی است که امروزه مدعی این نام‌اند. در آن سال‌ها، هر کتاب خارجی که نام جعلی برای خلیج فارس به کار می‌برد، از حضور در نمایشگاه کتاب تهران منع می‌شد؛ حتی اگر تنها تغییر کتاب، همین یک تحریف بود. این نشان می‌داد که ماجرا صرفاً علمی یا جغرافیایی نیست، بلکه پشت آن انگیزه‌های سیاسی وجود دارد.

احترام به کشورهای منطقه، دلیلی برای چشم‌پوشی از این واقعیت تاریخی نیست. چند سال پیش، مجله نشنال جئوگرافیک دچار همین خطا شد و از نام جعلی استفاده کرد. همزمان، شبکه الجزیره نیز این رویکرد را ترویج داد. در واکنش، نمایندگان این رسانه‌ها از ایران اخراج شدند و در پی آن با عذرخواهی رسمی، موجی از حمایت در سراسر جهان به راه افتاد. ایرانیان و ایران‌دوستان، در هر کجای جهان به دفاع از نام و هویت خلیج فارس برخاستند و این همدلی و همصدایی، در تاریخ دهه‌های اخیر بی‌سابقه بود. همین دغدغه‌ها بود که منجر به ثبت روز «خلیج فارس» در تقویم ملی شد.

نمایشگاه کتاب تهران در آن سال‌ها، همواره غرفه‌ای ویژه به خلیج فارس اختصاص می‌داد. محلی برای گردهمایی اندیشمندان، پژوهشگران، نظریه‌پردازان، هنرمندان و دوستداران ایران و فرهنگ ایرانی. در زمانه‌ای که تلاش برای تحریف تاریخ، با سرمایه‌های هنگفت همراه شده، دفاع از ایران و ایرانیان اهمیتی مضاعف یافته است. 

این یک مسئله سیاسی نیست، یک مسئله حکومتی نیست، یک مسئله جناحی نیست، یک پیوند عاطفی است که دل‌های همه ایرانیان و ایران دوستان را به هم وصل می‌کند. ایرانیان حاضر نیستند این تاریخ درخشان مصادره شود. ایرانیان اجازه نمی‌دهند که این تاریخ پرشکوه، مصادره شود. آینده درخشان ایران، در دل تاریخ باشکوه آن نهفته است. هیچ ملتی نمی‌تواند از آینده سخن بگوید، اگر گذشته‌اش را نشناسد. ما نیز باید گذشته‌ خود را بارها بخوانیم و بفهمیم.

و اگر روزی، به هر شکل و از هر سو، به تاریخ، تفکر و هویت ایرانیان دست‌اندازی شود، بی‌تردید صدای ایرانیان و همه آن‌هایی که سهم ایران در تمدن بشری را می‌شناسند، از جای‌جای جهان بلند خواهد شد.