جنگ سرد میان تهران و واشنگتن
دولت ترامپ از ظرفیت‌های گوناگون برای فشار بر ایران استفاده می‌کند
هفت صبح| ترامپ که لحن فریبکارانه‌اش در مورد ایران، هنگام امضای یادداشتی مربوط به بازگشت فشار حداکثری در تهران مورد استقبال قرار نگرفت وارد فاز بعدی مقابله با کشورمان شده است. او و دولتش در آخر هفته گذشته به وقت ایران، دست به سلسله‌اقدامات و اظهارنظرهایی زده‌اند که نشان می‌دهد واشنگتن ماجرای فشار حداکثری را کاملا جدی گرفته است. رویکردی که با توجه به ستیز ترامپ با غرب و شرق در دوران تازه ریاست‌جمهوری‌اش، چندان عجیب به‌نظر نمی‌رسد. اینجا نگاهی به اقدامات اخیر ترامپ و دولت او انداخته‌ایم.
یک: وزیرخزانه‌داری دولت ترامپ، 62 ساله و از چهره‌های شناخته‌شده در حوزه سرمایه‌گذاری در ایالات‌متحده را می‌توان مردی دانست که سکاندار اعمال فشارهای اقتصادی علیه ایران است. او دیروز مدعی شد که آمریکا قادر به اعمال فشار حداکثری اقتصادی بر ایران خواهد بود. «اسکات بسنت» همچنین با اشاره به فروش نفت ایران ادعا کرد اگر ما فروش ایران را به سطح قبلی در دور اول ریاست‌جمهوری ترامپ برسانیم، آنها در تنگنای اقتصادی جدی خواهند بود.
در تهران اما حرف‌های وزیرخزانه‌داری ایالات‌متحده جدی گرفته نمی‌شود. روز جمعه مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران گفت که برنامه داریم تا پایان سال 250 هزار بشکه افزایش تولید داشته باشیم. «حمید بورد» توضیح داده که در ماه‌های اخیر 100 هزار بشکه به تولید نفت کشور اضافه شده است. معاون وزیر نفت گفته همانگونه که تاکنون صادرات نفت کشور متوقف نشده باز هم تلاش می‌کنیم این روند ادامه داشته باشد و صادرت نفت کشور را در بهترین شرایط حفظ کنیم.
دو: هم‌زمان با اظهارات گوناگون علیه ایران، شماری از اعضای مجلس نمایندگان و سنای آمریکا با ارائه طرح‌هایی، خواستار پیروی سه کشور اروپایی طرف برجام از سیاست فشار حداکثری علیه ایران و همچنین فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تمام تحریم‌ها علیه تهران شده‌اند. سناتور پیت ریکس، ارائه‌دهنده این طرح به سنا و کلودیا تِنی، طراح آن در مجلس نمایندگان آمریکا هستند.
پیت ریکتس روز پنجشنبه ۲۵ بهمن بازگرداندن تمام تحریم‌ها علیه ایران (مکانیسم ماشه) را امری کلیدی در موفقیت سیاست فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ خواند و گفت که طرح او، پیامی قدرتمند به متحدان اروپایی ایالات‌متحده می‌دهد. این سناتور جمهوری‌خواه در پیامی ویدئویی گفت که دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تهدیدی برای امنیت آمریکا و متحدانش خواهد بود.
او با ادعای اینکه دونالد ترامپ در ماه اول ریاست جمهوری خود، اقدامات قاطعی برای مقابله با شرارت‌های ایران انجام داد، گفت که سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان باید به‌سرعت دست به کار شوند و پیش از ماه اکتبر که فرصت چنین اقدامی از دست خواهد رفت، سازوکار ماشه را برای آنچه محدود‌کردن جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران خواند، فعال سازند. بد نیست بدانید که مکانیسم ماشه، اشاره به فرایندی است که به بازگشت فوری و خودکار تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران منجر می‌شود و تا زمان انقضای برجام (یعنی ماه اکتبر) اعتبار دارد.
سه: موضع تند دیگر علیه ایران و از سوی ایالات‌متحده را سخنگوی امنیت ملی این کشور به زبان آورد. برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در گفتوگو با واشنگتن‌پست ادعا کرد که رئیس‌جمهور، دونالد ترامپ اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. این صحبت‌ها در حالی مطرح شده که بنا بر فتوای رهبرانقلاب، ایران قصد دستیابی به سلاح‌هسته‌ای را نداشته و وزیرخارجه هم یک روز بعد از امضای یادداشت فشار حداکثری بر این موضوع که ایران به دنبال تولید سلاح‌هسته‌ای نیست تاکید کرده است.
برایان هیوز در ادامه ادعاهایش گفته در حالی که ترامپ ترجیح می‌دهد مسائل دیرینه آمریکا با ایران را از طریق مذاکره و به صورت مسالمت‌آمیز حل کند، اما اگر ایران مایل به توافق نباشد و به‌زودی اقدام نکند، بی‌نهایت منتظر نخواهد ماند. کمی بعد از این ادعا مسعود پزشکیان با بیان اینکه نمی‌گوییم گفتوگو نمی‌کنیم، تأکید کرد: «ترامپ اعلام می‌کند این کار‌ها را باید انجام دهید و از طرفی دیگر، تحریم‌ها را بر ما اعمال کند؛ بعد می‌گوید گفتوگو کنیم. تو اگر مرد گفتوگو بودی، چرا این کار‌ها را می‌کنی؟ چرا راه آب و نان و دارو را بر مردم می‌بندی؟»
چهار: از دیگر مواردی که این آخر هفته را جنجالی کرد، تماس تلفنی پوتین و ترامپ بعد از یک بایکوت سه ساله بود. رئیس‌جمهور روسیه بعد از آغاز جنگ اوکراین، از سوی غرب تبدیل به یک دشمن درجه‌یک شد و روس‌ها تحریم‌های زیادی را به جان خریدند. با این‌حال زمان آشتی نزدیک شده است. ترامپ که دوستی قدیمی با پوتین دارد، اولین تماس تلفنی خارجی خود را به رئیس‌جمهور روسیه اختصاص داد و از پیمان صلح نام برد.
در این تماس تلفنی 90 دقیقه‌ای، دو رئیس‌جمهور در مورد مسئله ایران هم با یکدیگر رایزنی کردند. از آنجایی که تهران و مسکو دوستی نسبتا نزدیکی با یکدیگر دارند، ترامپ ظاهرا فرصت را مناسب دیده تا امتیازاتی را هم از این طریق کسب کند. از سوی دیگر برخی از رسانه‌های غربی مدعی شده‌اند که ترامپ نگران همکاری‌های نظامی میان ایران و روسیه بوده و ممکن است که با پوتین در همین زمینه هم گفت‌وگوهایی کرده باشد.
اما تنها نگرانی این نیست. جنگ اوکراین و تحریم علیه روسیه از یک‌سو و همکاری با مسکو در سوریه از طرف دیگر، در سالهای اخیر دو کشور را نزدیک‌تر از هر زمان دیگری کرده بود. با این‌حال وضعیت سوریه عوض شده و پوتین مایل است تا با دولت جدید این کشور کار کند. همچنین ظاهرا موضوع تحریم‌های غرب علیه پوتین هم ممکن است در آینده و با وقوع توافق صلح از بین برود.
ترامپ مانند یک برادر بزرگ‌تر دست پوتین را گرفته تا او را از انزوا خارج کند و برخی از ناظران نگران همین میزان از نزدیکی میان مسکو و واشنگتن و تاثیر آن بر آینده روابط ایران و روسیه و توافق 20 سالهای که اخیرا امضا شده است، هستند. از آنجایی که روس‌ها از امضاکنندگان برجام بوده و حق وتو در شورای امنیت دارند و ایران معمولا روی حمایت آنها حساب باز می‌کند، وضعیت از آنچه که فکر می‌کنیم پیچیده‌تر است.