پیام مستقیم از واشنگتن | معنای یادداشت ترامپ چیست؟
دونالد ترامپ با وجود امضای یادداشت علیه ایران، درخواست مذاکره کرد
هفت صبح| در ساعات پایانی سه‌شنبه شب به وقت تهران، دونالد ترامپ، مقابل دوربین‌ها قرار گرفت و در اقدامی عجیب با لحنی نرم و مسالمت‌جویانه اعلام کرد یادداشتی را در مورد ایران امضا کرده است. او گفت گرفتن این تصمیم و امضای یادداشت با هدف فشار بر ایران برایش دشوار بوده و اظهار امیدواری کرد که نیازی به بازگرداندن فشار حداکثری علیه تهران وجود نداشته باشد. در انتهای همه حرف‌های ضدونقیض ترامپ در این نشست، او تیر آخر را شلیک کرد و گفت که آماده گفت‌وگو با رئیس‌جمهور ایران است.
معنای یادداشت ترامپ چیست؟
ترامپ درهای دیپلماسی را باز نگه داشت. این اولین تفسیری است که می‌توان از صحبت‌های اخیر او در هنگام امضای یادداشتی در خصوص ایران برداشت کرد. رئیس‌جمهور آمریکا در بین حرف‌هایش ایران را به قطع فروش نفت و بازگرداندن احتمالی فشار حداکثری تهدید کرد.
اما بدون پافشاری فراوان روی این دو مسئله، تلاش داشت تا نشان دهد مسئله او با تهران بیش از هر چیز در خصوص سلاح هسته‌ای است. او در همین حین برخلاف لحن محکم مقامات اروپایی که می‌گویند تهران فاصله‌ای تا تولید سلاح‌هسته‌ای ندارد، گفت افراد زیادی در رده‌های بالای ایران هستند که نمی‌خواهند سلاح هسته‌ای داشته باشند.
در اتفاقی عجیب، کمتر کسی به اینکه یادداشت ترامپ در مورد ایران شامل چه نکاتی بوده، اشاره می‌کند. ظاهرا او فقط یک برگه را امضا کرده است. در بخش‌هایی از این متن ادعا شده ایران از دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های نظامی یا سایت‌های مرتبط با سازمان نوآوری و تحقیقات دفاعی و مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای جلوگیری کرده. ادعاهای دیگر مرتبط با سپاه پاسداران و فعالیت‌های ایران علیه ایالات‌متحده است.
در ادامه این گزارش با طرح این ادعا که رفتار ایران منافع ملی ایالات‌متحده را تهدید می‌کند، نوشته شده که اعمال فشار حداکثری بر ایران برای پایان‌دادن به آنچه تهدید هسته‌ای تهران خوانده شده و محدودکردن برنامه موشک‌های بالستیک و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران ضروری است.
بر اساس این نوشته، وزیر خزانه‌داری آمریکا باید فوری تحریم‌ها یا راه‌حل‌های اجرایی مناسب را علیه همه افرادی که وزارت امور خارجه شواهدی مبنی بر فعالیت در نقض یک یا چند تحریم مرتبط با ایران دارد، اعمال کند. اجرای یک کارزار برای وضع تحریم‌های قوی و مستمر در رابطه با ایران که حاکمیت و نیروهای تحت حمایت آن را از دسترسی به درآمد محروم می‌کند، ضروری عنوان شده و همچنین ترامپ، خواهان بازبینی برای اصلاح یا لغو هرگونه مجوز عمومی که به ایران یا هر یک از نیروهای تحت حمایت آن هر درجه‌ای از کمک اقتصادی یا مالی می‌دهد از دیگر مسائلی است که باید دنبال شود.
صدور دستورالعمل‌های به‌روز شده برای همه بخش‌های تجاری مربوطه از جمله کشتیرانی، بیمه و اپراتورهای بندر، قدم دیگر است. این کشور همچنین باید به دنبال حفظ اقدامات متقابل علیه ایران در گروه ویژه اقدام مالی شده تا اطمینان حاصل شود که تحریم‌ها ایران را از هرگونه درآمد غیرقانونی احتمالی محروم می‌کند.
وزارت خارجه آمریکا وظیفه دارد تا معافیت‌های تحریمی را در مورد ایران لغو کرده و به‌دنبال صفر کردن صادرات نفت ایران باشد و طرح منزوی کردن ایران را در دستور کار بگذارد. همچنین این وزارتخانه باید توجه کند تا مبادا ایران از سیستم مالی عراق برای دور زدن تحریم‌ها استفاده کند.
هرچند آنچه دونالد ترامپ امضا کرده؛ یک فرمان نیست و فقط یادداشت است و او نخواسته به آن رسمیتی در اندازه فرمان‌اجرایی دهد اما تجربه به ما می‌گوید او طرح فشارها بر تهران را بر اساس این یادداشت پیش خواهد برد.
آیا تهران و واشنگتن به یک نتیجه مشترک می‌رسند؟
همه چیز به تصمیمات داخلی دو کشور و البته واسطه‌ها بستگی دارد. همانطور که قبلا هم گفتیم ترامپ، درهای دیپلماسی را نبست و در مقابل در نشست خبری همراه با نتانیاهو، ساعتی پس از امضای یادداشت، وقتی نخست‌وزیر اسرائیل تلاش کرد تا ایران را ضعیف دانسته و ترامپ را تشویق به اقدامات جدی علیه کشورمان کند، توضیح داد که ایران کشوری قوی است و حتی از سال ۲۰۲۱ که او کاخ سفید را ترک کرد بسیار قدرتمندتر شده است.
ترامپ مشخص نکرده که آیا می‌خواهد فورا دستورات را به دست مجریان امور بسپارد یا صبر می‌کند تا ببیند اوضاع با تهران چطور پیش خواهد رفت. او پایان ماجرا را باز گذاشته و در بین صحبت‌هایش گفته امیدوار است نیازی به این فشارها به ایران نباشد. او گفته آمریکا آماده گفت‌وگو با رئیس‌جمهور ایران است.
در تهران؛ دیپلمات‌ها شروط خود را در خصوص بازگشت گفت‌وگوها اعلام کرده‌اند. آنها دنبال مذاکرات شرافتمندانه و اعتمادسازی از سوی ایالات‌متحده هستند و این‌طور که ترامپ می‌گوید او فقط به مسئله سلاح هسته‌ای و فعالیت‌های هسته‌ای ایران توجه می‌کند. او در دوران قبل ریاست‌جمهوری‌اش ۱۲ شرط برای گفت‌وگو با ایران تنظیم کرده بود که حالا مسکوت باقی مانده‌اند. اما مشخص نیست که در صورت بازگشت احتمالی گفت‌وگوها باز هم همان شروط را مطرح کند یا بخواهد به طور کلی از خیر آنها بگذرد.
مقامات ایرانی می‌گویند در مقابل تهدیدات ترامپ، دست بسته نیستند. آنها تاکید کرده‌اند که حتی درصورت بستن راه صادرات نفت ایران هم برنامه‌هایی دارند. عباس عراقچی، وزیرخارجه ایران توضیح داده که اگر مشکل ترامپ فقط مسئله ساخت سلاح هسته‌ای باشد، این مسئله قابل حصول است و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران توضیح داده که تهران هرگز برنامه‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای ندارد.
از اینجا به‌بعد اما نوبت واسطه‌ها و کانال‌های دیپلماتیک میان دو کشور است تا دست به کار شوند و شانس خود را برای نشاندن ایران و آمریکا بر سر میز مذاکره امتحان کنند. سابقه گذشته ایران با ایالات‌متحده به رهبری ترامپ می‌گوید مسیر به هیچ‌وجه آسان نیست اما دو طرف هم زمان چندانی برای تلف کردن ندارند.