ایران حقابه هیرمند را پس گرفت؛ روایت عراقچی از سفر افغانستان
خبر مهمی که پس از ملاقات وزیر امور خارجه با رئیس الوزرای حکومت سرپرستی افغانستان اعلام شد
سفر وزیر امور خارجه ایران به کابل و دیدار با مقامات حکومت سرپرست افغانستان، بار دیگر موضوعات مهم در روابط دو کشور همسایه، از جمله حقابه ایران از رودخانه هیرمند و وضعیت مهاجرین افغانستانی در ایران را در کانون توجه قرار داد. این دیدارها که با هدف مدیریت چالش‌ها و تأمین منافع مشترک انجام شد، نشان از اهمیت گفت‌وگو و تعامل در حل مسائل فی‌مابین دارد. در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف این مذاکرات و نتایج حاصل از آن می‌پردازیم.
تأکید بر حقابه و همکاری فنی در مدیریت منابع آب
یکی از مهم‌ترین محورهای گفت‌وگوها، موضوع حقابه ایران از رودخانه هیرمند بود. این مسئله که همواره برای مردم سیستان و بلوچستان و تأمین آب این منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده، در این دیدارها با جدیت مورد بحث و بررسی قرار گرفت. عباس عراقچی در پایان سفر خود اعلام کرد: مقامات حکومت سرپرست افغانستان ضمن تأکید بر پایبندی به معاهده هیرمند، رویکرد سازنده‌ای در این زمینه از خود نشان دادند. حتی فراتر از آن، مقامات افغانستانی اظهار داشتند که حتی در صورت عدم وجود معاهده، وظیفه شرعی و انسانی حکم می‌کند که آب به ایران برسد. این اظهارات نشان از درک اهمیت این موضوع برای ایران و تمایل به همکاری در این زمینه دارد.
علاوه بر تأکید بر حقابه، موضوع همکاری فنی در مدیریت منابع آب نیز مورد توجه قرار گرفت. با توجه به پدیده خشکسالی که منطقه را در برگرفته، بررسی میزان آب و چگونگی مدیریت آن نیازمند همکاری‌های فنی و کارشناسی است. در این راستا، توافقاتی بین دو طرف صورت گرفت تا با بررسی‌های دقیق و کارشناسی، راهکارهای مناسب برای مدیریت منابع آب و تأمین حقابه ایران اتخاذ شود. تأکید بر اصلاح ساختار سد کمال خان و جلوگیری از هدر رفت آب به «گود زره» نیز از دیگر موارد مورد بحث بود که نشان از توجه به جنبه‌های فنی و عملیاتی موضوع دارد.
مدیریت مهاجرت و تأکید بر روابط انسانی
موضوع مهاجرین افغانستانی در ایران نیز از دیگر محورهای مهم گفت‌وگوها بود. وزیر امورخاجه ایران می‌گوید: با توجه به افزایش تعداد مهاجرین در ایران، مدیریت این موضوع و یافتن راهکارهای مناسب برای بازگشت آبرومندانه مهاجرین غیرقانونی به کشورشان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این دیدارها، توافق شد که دو کشور در این زمینه همکاری کنند و راهکارهای عملی برای بازگشت مهاجرین غیرقانونی به صورت آبرومندانه به افغانستان اتخاذ شود. مقامات ایرانی همچنین تأکید کردند که سیاست ایران بدرفتاری با مهاجرین نیست و مردم ایران به مدت پنج دهه میزبان مهاجران و پناهندگان افغانستانی بوده‌اند. این تأکید بر روابط انسانی و درک شرایط مهاجرین، نشان از رویکرد انسانی ایران در این زمینه دارد.
علاوه بر این موارد، موضوع امنیت مرزها، تجارت بین دو کشور و اهمیت حفظ و اعتلای زبان فارسی نیز در این دیدارها مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تأکید بر امنیت همه اقشار و طوایف در افغانستان، از جمله شیعیان، و اهمیت زبان فارسی به عنوان یک مقوله کلیدی برای ارتباط‌های فرهنگی و تمدنی دو کشور، نشان از توجه به ابعاد مختلف روابط دوجانبه دارد.
در مجموع، سفر وزیر امور خارجه ایران به کابل و دیدار با مقامات حکومت سرپرست افغانستان، گامی مهم در جهت مدیریت چالش‌ها و تقویت روابط دوجانبه بود. تأکید بر حقابه ایران از هیرمند، همکاری فنی در مدیریت منابع آب، مدیریت مهاجرت و تأکید بر روابط انسانی، از جمله دستاوردهای این دیدارها بود. ادامه این گفت‌وگوها و پیگیری توافقات صورت گرفته می‌تواند به حل مسائل فی‌مابین و تقویت روابط دو کشور همسایه کمک شایانی کند.