انتقاد پلتفرم‌های ایرانی از چهره موافق فیلترینگ؛ رسول جلیلی کیست؟
درباره حاشیه‌های یک گفتگوی تلویزیونی و زلزله‌ای که در فضای اینترنت به راه انداخت
بحث موافقان و مخالفان ادامه حضور فیلترینگ اینترنت این روزها داغ است. رسول جلیلی، عضو شورای عالی فضای مجازی به‌تازگی در یک برنامه‌ی تلویزیونی گفته است: «ویز را با نشان خوب جایگزین کردیم. آمازون را با برخی از سرویس‌های داخلی خیلی خوب جایگزین کردیم. جای یوتیوب آپارات را داریم. مردم هم راضی هستند. یعنی هر جا توانسته‌ایم سرویس داخلی خوب فراهم کنیم، حس محدودسازی رقیب خارجی اتفاق نمی‌افتد.»
اظهارات رسول جلیلی با واکنش سریع مدیران دو پلتفرم داخلی روبرو شد که ظاهرا نمی‌خواهند اصرار بر حفظ فیلترینگ به نام آنها نوشته شود. اپلیکیشن نشان که مسیریاب آنلاین است و جای waze مورد استفاده قرار می‌گیرد، اولین بیانیه رسمی را صادر کرد: اخیرا رسول جلیلی، عضو شورای عالی فضای مجازی، در یک برنامه تلویزیونی عملکرد برخی پلتفرم‌های ایرانی از جمله «نقشه و مسیریاب نشان» را نتیجه سیاست‌های محدودسازی اینترنت و فیلترینگ رقبای خارجی دانسته و آن را یکی از دستاوردهای این سیاست‌ها معرفی کرده و ادعا کرده‌اند که مردم از این محدودیت‌ها رضایت دارند. در راستای شفاف‌سازی و پاسخ به این اظهارات، لازم می‌دانیم نکاتی را مطرح کنیم.
۷۰ تا ۸۰ درصد کاربران اینترنت در ایران مجبور به استفاده از فیلترشکن‌هایی هستند که امنیت بخش قابل‌توجهی از آنها مشخص نیست. این سیاست باعث افت شدید امنیت موبایل‌های کاربران، حملات گسترده زیرساختی به کسب‌وکارهای آنلاین و هدر رفت زمان میلیون‌ها نفر برای دسترسی به پلتفرم‌های کاربردی و موردعلاقه‌شان شده است. به‌جای انتساب دستاوردهای شرکت‌های خصوصی به سیاست‌های محدودکننده، دلایل واقعی این محدودیت‌ها و ارتباط منافع شخصی با شرکت‌های مجری محدودسازی، شفاف‌سازی شود.
در بخش دیگر بیانیه آمده: نقشه و مسیریاب نشان از ابتدا یک شرکت خصوصی بوده و پیش از اعمال فیلترینگ ویز نیز با میلیون‌ها کاربر فعال در حال سرویس‌دهی بود. چنان‌که امروز در رقابت آزاد با گوگل‌مپس مسیر رشد خود را دنبال می‌کند. آنچه در چند سال اخیر و بر اساس تفکر شما و هم‌فکرانتان رخ داده، تلاش تیم ما و اعتماد کاربران را خدشه‌دار کرده است. ما همواره تأکید کرده‌ایم که در رقابت سالم و آزاد با پلتفرم‌های بین‌المللی، امکان رشد سریع‌تر و بهتر نشان فراهم است.
ادعای شما مبنی بر اینکه فیلترینگ به رشد خدمات داخلی منجر شده، نشان‌دهنده نگاه نادرست شما به مفهوم و ارزش «رقابت» است. این سیاست‌ها به‌جای ایجاد فرصت، زمینه‌ساز کاهش اعتماد به خدمات داخلی شده است. روی دیگر این سکه که شما علاقه‌ای به مشاهده آن ندارید این است که پلتفرم‌های ایرانی توانایی حضور در بازارهای بین‌المللی را نداشته و سال‌هاست یک سقف شیشه‌ای در مقابل رشد منطقه‌ای و بین‌المللی آنها قرار گرفته است؛ کافیست روند رشد و ارزش‌گذاری دیجی‌کالا و ترندیول ترکیه را طی ده سال گذشته نظاره و مقایسه کنید.
باور داریم رقابت سالم و آزاد بهترین راه برای ارتقای خدمات دیجیتال است. نشان همواره تلاش کرده است با ارائه خدمات باکیفیت و نوآورانه بر اساس نیاز کاربران ایرانی، به انتخاب اول آنها تبدیل شود، بدون اینکه در تصمیمات مربوط به محدودیت رقبا نقشی داشته باشد.
محمدجواد شکوری، بنیانگذار و مدیرعامل شرکت ایده‌صبا که ارائه‌دهنده آپارات و فیلیمو است، هم در واکنش به سخنان اخیر رسول جلیلی در حساب توییتر خود نوشت: روغن ریخته را نذر امامزاده نکنید؛ نظر ما همین است که بارها و بارها گفتیم و اعلام رسمی کردیم: فیلترینگ یوتیوب را بردارید و آپارات را بهانه فیلتری و چماق تصمیمات غلط قبلی نکنید. مردم خودشان انتخاب می‌کنند که از چه سرویس و درگاهی استفاده کنند. البته اگر دسترسی و رقابت آزاد و عادلانه باشد. تقاص دردسرها و پرونده‌های باز ما را هم یوتیوب از ساترا و صداوسیما می‌گیرد!
رسول جلیلی از چهره‌های نزدیک به سعید جلیلی است و برخی از رسانه‌ها به دلیل نقش او در سانسور اینترنت در سال ۱۳۹۰ از او به عنوان چهره سانسور نام می‌برند. متولد سال ۱۳۴۰، در شهرستان اقلید استان فارس است.
او دوره لیسانس خود را در رشته علوم کامپیوتر در دانشگاه فردوسی مشهد گذراند و در سال ۱۳۶۶ در دوره کارشناسی ارشد علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف پذیرفته شد.
رسول جلیلی برای ادامه تحصیل در رشته علوم کامپیوتر به دانشگاه سیدنی استرالیا رفت و در گرایش «سیستم‌های عامل توزیع شده»، موفق به دریافت مدرک دکترا شد. او از سال ۱۳۷۴ تا کنون در دانشگاه صنعتی شریف مشغول به تدریس و پژوهش است. همچنین جلیلی از مهر ۱۳۸۸ تا مرداد ۱۳۸۹ در دانشگاه دیویس کالیفرنیا در ایالات متحده آمریکا نیز به عنوان استاد مدعو حضور داشته است.
جلیلی علاوه بر عضویت در شورای عالی فضای مجازی، سوابق دیگری، چون معاون صنایع امور اقتصاد سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی، عضو هیئت علمی و مدیر گروه IT دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف، عضو هیئت مؤسس و رئیس هیئت مدیره شرکت امن‌افزار گستر شریف و عضو گروه نرم‌افزار صنایع پیشرفته وزارت صنعت و معدن را در کارنامه دارد. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا درآبان ماه ۱۳۹۲، طی اطلاعیه‌ای ۱۷ شخص و نهاد ایرانی، از جمله رسول جلیلی را مشمول تحریم کرده‌است.
